can
Xuyakirin
Binêre herwiha: Can
Bilêvkirin
[biguhêre]Navdêr
[biguhêre]Zayenda nêr a binavkirî | ||
---|---|---|
Rewş | Yekjimar | Pirjimar |
Navkî | can | can |
Îzafe | canê | canên |
Çemandî | canî | canan |
Nîşandera çemandî | wî canî | wan canan |
Bangkirin | cano | canino |
Zayenda nêr a nebinavkirî | ||
Rewş | Yekjimar | Pirjimar |
Navkî | canek | canin |
Îzafe | canekî | canine |
Çemandî | canekî | caninan |
can nêr
Bi alfabeyên din
[biguhêre]Ji wêjeya klasîk
[biguhêre]- Da weqtê liqayê bi te hey bin di beqayê
Min neqdê dil û can di fenayê bi selem da
Yaqûtifiroşan di kef elmas-i şikestin — (Melayê Cizîrî, Dîwana Melayê Cizirî, ~1640)
Biwêj
[biguhêre]- can dan: 1. mirin 2) xwe bo xatirê tiştekê/î dan kuştin
- can ji dest dan: mirin, wefat kirin
- can winda kirin: mirin, wefat kirin
Bide ber
[biguhêre]Etîmolojî
[biguhêre]Hevreha giyan û jiyan û zindî, ji proto-hindûewropî *gʷeiH₃w- ("jîn")
Jê
[biguhêre]Werger
[biguhêre]- Abxazî: аԥсы (āpsə)
- Adîgeyî: псэ (psă)
- Afrîkansî: siel → af
- Akanî: kra, ɔkra
- Albanî: shpirt → sq n, avë m
- Almanî: Seele → de m
- Altayiya başûrî: тын (tïn), јан (ǰan), рух (ruh)
- Amharî: ነፍስ (näfs)
- Aramî:
- Îbranî: רוחא m (rūħā)
- Aromanî: suflit, suflet
- Astûrî: alma → ast m
- Avarî: рухӏ (ruḥ)
- Aynuyî: ラマ (rama)
- Azerî: ruh → az, can → az
- Baskî: arima → eu, gogo
- Başkîrî: йән (yän), рух (rux)
- Belarusî: душа́ m (dušá)
- Bengalî: আত্মা → bn (atma), রূহ → bn (ruh), জান → bn (jan)
- Bîkoliya naverast: kalag
- Bretonî: ene → br n
- Bulgarî: душа́ → bg m (dušá)
- Burmayî: ဝိညာဉ် → my (wi.nyany)
- Çamicuroyî: sana'ne
- Çeçenî: са (sa)
- Çekî: duše → cs m
- Çerokî: ᎠᏓᎾᏔ (adanata)
- Çînî:
- Çûkî: ngun
- Dalmatî: jamna m
- Danmarkî: sjæl → da g
- Elfdalî: själ m
- Endonezyayî: ruh → id
- Erebî: رُوح → ar n an m (rūḥ), نَفْس → ar m (nafs)
- Ermenî: հոգի → hy (hogi)
- Erzayî: ойме (ojme)
- Esperantoyî: animo → eo
- Estonî: hing → et
- Farisî: روح → fa (ruh), روان → fa (ravân), جان → fa (jân), نفس → fa (nafs)
- Ferî: sál m
- Fînî: sielu → fi, henki → fi
- Fransî: âme → fr m
- Fransiya kevn: ame
- Friyolî: anime m ànime m
- Frîsiya bakur: Siil g
- Frîsiya saterlandî: Seele m
- Frîsî: siel → fy g, siele → fy g
- Gaelîka skotî: anam n
- Galîsî: alma → gl m, ánima → gl m
- Gotî: 𐍃𐌰𐌹𐍅𐌰𐌻𐌰 m (saiwala)
- Gujaratî: આત્મા → gu (ātmā)
- Gurcî: სული → ka (suli)
- Hawayî: ʻuhane
- Hindî: आत्मा → hi m (ātmā), रूह → hi m (rūh), नफ्स → hi m (naphs)
- Holendî: ziel → nl m, geest → nl n
- Îbranî: נְשָׁמָה → he m (n'shamá), נֶפֶשׁ → he m (néfesh), רוּחַ → he n an m (rúakh)
- Îdoyî: anmo → io
- Îlokanoyî: kararua
- Îngilîziya navîn: soule
- Îngilîzî: soul → en
- Îngriyî: henki
- Înterlîngua: anima
- Îrlendî: anam → ga n
- Îrlendiya kevn: ainimm m
- Îstriyotî: anema m
- Îtalî: anima → it m
- Îzlendî: sál → is m
- Japonî: 魂 → ja (たましい, tamashii), 霊 → ja (れい, rei, たま, tama), 魂魄 → ja (こんぱく, konpaku)
- Kabardî: псэ (psă)
- Kalmîkî: седкл (sedkl)
- Kannadayî: ಆತ್ಮ → kn (ātma)
- Kapampanganî: kaladua
- Kaşûbî: dësza m
- Katalanî: ànima → ca m
- Keçwayî: aya, nuna → qu
- Kirgizî: жан → ky (can), рух → ky (ruh), дил → ky (dil)
- Kîngalî: ආත්මය → si (ātmaya)
- Komorî: roho 9 an 10
- Koreyî: 영혼 → ko (yeonghon), 령혼 (ryeonghon), 혼백 → ko (honbaek), 넋 → ko (neok), 얼 → ko (eol)
- Kornî: ena n an m, enev n
- Kreyoliya guinea-bissau: alma
- Ladînoyî: alma m
- Lakotayî: naǧí
- Latgalî: dvēsele
- Latînî: anima → la m, animus → la n
- Latviyayî: dvēsele → lv m, velis → lv n
- Lawsî: ວິນຍານ (win nyān)
- Lezgînî: руьгь (rüh)
- Lîtwanî: siela → lt m
- Luksembûrgî: Séil → lb m
- Makedonî: душа m (duša)
- Malayalamî: ആത്മാവ് → ml (ātmāvŭ)
- Malezî: roh → ms, jiwa → ms, nyawa → ms
- Maltayî: ruħ n
- Mançûyî: ᡶᠠᠶᠠᠩᡤᠠ (fayangga)
- Manksî: annym n
- Maorî: wairua
- Maratî: आत्मा (ātmā)
- Mariya rojhilatî: чон
- Mazenderanî: جان
- Mecarî: lélek → hu, önvaló → hu
- Mokşayî: вайме (vajme)
- Mongolî:
- Navajoyî: iiʼ sizíinii
- Nepalî: आत्मा → ne (ātmā)
- Nogayî: ян (yan)
- Norsiya kevn: sál m
- Norwecî:
- Ojibweyî: ojichaag
- Okînawanî: まぶい (mabui), 魂 (たましー, tamashī)
- Oksîtanî: arma → oc m, anma → oc m
- Oriyayî: ଆତ୍ମା (atma)
- Osetî: уд (ud)
- Osmanî: روح (ruh)
- Oygurî: روھ (roh), دىل (dil)
- Ozbekî: ruh → uz, jon → uz, dil → uz, nafs → uz
- Palî: viññāṇa
- Peştûyî: روح → ps m (roh), نفس → ps n (nafs)
- Polonî: dusza → pl m
- Portugaliya kevn: alma
- Portugalî: alma → pt m
- Prusiya kevn: dūsi m
- Qazaxî: жан → kk (jan), рух (rux), діл → kk (dıl)
- Qiptî: ⲯⲩⲭⲏ n an m (psukhē)
- Romancî: olma m
- Romanyayî: suflet → ro nt
- Rusî: душа́ → ru m (dušá)
- Rusînî: душа́ m (dušá)
- Saanîçî: SELI
- Samiya bakurî: heagga
- Sanskrîtî: आत्मन् → sa n (ātmán), त्मन् → sa n (tmán), विज्ञान → sa nt (vijñāna)
- Sardînî: ànima m
- Sebwanoyî: kalag
- Sirananî: kra
- Sirboxirwatî:
- Siryaniya klasîk: ܪܘܚܐ m (rūħā)
- Slaviya kevn:
- Kirîlî: доуша m (duša)
- Slaviya rojavayî ya kevn: душа m (duša)
- Slovakî: duša m
- Slovenî: duša → sl m
- Somalî: naf
- Sorbî:
- Spanî: alma → es m
- Swahîlî: roho → sw, nafsi → sw 9 an 10
- Swêdî: själ → sv
- Şanî: ၶႂၼ်ငဝ်း (khwǎn ngáw), ဝိၺၢၼ်ႇ (wǐ nyàan)
- Tabasaranî: рюгь (rjuh), жан (žan)
- Tacikî: рӯҳ (rüh), ҷон (jon), дил → tg (dil), нафс (nafs)
- Tagalogî: kalag, kaluluwa → tl
- Tamîlî: ஆன்மா → ta (āṉmā)
- Tausugî: nyawa
- Tayî: วิญญาณ → th
- Telûgûyî: ఆత్మ → te (ātma)
- Teterî: рух → tt (rux), өрәк → tt (öräq), кот → tt (qot), җан → tt (can)
- Tirkî: ruh → tr, can → tr, tin → tr
- Tirkmenî: ruh, jan → tk
- Tîbetî: རྣམ་ཤེས (rnam shes)
- Toxarî A: āñcäm
- Toxarî B: āñme
- Ugarîtî: 𐎐𐎔𐎌 (npš)
- Urdûyî: روح m (rūh), آتما → ur m (ātmā)
- Ûkraynî: душа́ → uk m (dušá)
- Venîsî: ànema → vec m
- Vepsî: heng
- Viyetnamî: linh hồn → vi
- Voroyî: heng'
- Votî: entši
- Walonî: åme → wa m
- Weylsî: enaid → cy n,ysbryd → cy n
- Ximêrî: ព្រលឹង → km (prɔlɨng), វិញ្ញាណ → km (vɨññiən)
- Yagnobî: ҷон
- Yamanayî: kašpíx
- Yidîşî: נשמה m (neshome), נעשאָמע m (neshome)
- Yonagunî: 魂 (たまち, tamachi)
- Yûnanî: ψυχή → el m (psychí)
- Kevn: ψυχή m (psukhḗ)
- Zhuangî: hoenz
- Zuluyî: umoya → zu 3
- ǃXóõ: ǃnáã-sé
- Ev qismê Wergerê ji agahiyên naveroka vê guhertoya gotara wekhev a li ser Wîkîferhenga îngilîzî pêk tê.
Rengdêr 1
[biguhêre]can
Werger
[biguhêre]Rengdêr 2
[biguhêre]can
- (delal, spehî, rind, xweşik) Binere: ciwan
Bilêvkirin
[biguhêre]Lêker
[biguhêre]Dem | Form | |
---|---|---|
Rader | to can | |
Nihaya sade | ||
he, she, it | can | |
Boriya sade | could | |
Partîsîpa borî | could |
can
- karîn, şiyan, kanîn, tiwanîn,
hêz bo kirina tiştekê hebûn,
taqet bo kirina tiştekê/î hebûn- (Nimûneyekê bide) (biguhêre)
Hevmane
[biguhêre]Dijmane
[biguhêre]Navdêr
[biguhêre]can
- kod, kodik, qutî, qotîk, teneke,
amanê madenî yê derîgirtî yê xwarin tê de têt parastin.- (Nimûneyekê bide) (biguhêre)
Bilêvkirin
[biguhêre]Navdêr
[biguhêre]can
- Can, gan, giyan.
- (Nimûneyekê bide) (biguhêre)
- ruh
- O canını sana feda eder.
- Ew canê xwe fedayî te dike.
- O canını sana feda eder.
- ruh
- Sende hiç can yokmuş be.
- Di te de qet can tune lo.
- Sende hiç can yokmuş be.
- Can.
- Benle beraber dört canız.
- Tevî min em çar can in.
- Benle beraber dört canız.
- Can.
- Canım gezmek istiyor.
- Canê min gerê dixwaze.
- Canım gezmek istiyor.
- Can.
- Hadi canlar, biraz çabuk olun.
- Hade canino, piçek sivik bin.
- Hadi canlar, biraz çabuk olun.
- ruh, şîrîn
- Sen ne can çocuksun.
- Tu çi zarokekî mîna can î.
- Sen ne can çocuksun.