gaz

Kurmancî

Navdêr 1

Zayenda mê ya binavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	gaz	gaz
Îzafe	gaza	gazên
Çemandî	gazê	gazan
Nîşandera çemandî	wê gazê	wan gazan
Bangkirin	gazê	gazino
Zayenda mê ya nebinavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	gazek	gazin
Îzafe	gazeke	gazine
Çemandî	gazekê	gazinan

gaz mê

1. tiştên wek hewayî yên ne hişk û ne jî ruhn in
   • (Nimûneyekê bide) (biguhêre)
2. mazot, benzîn, sotemenî
   • (Nimûneyekê bide) (biguhêre)
3. pêlikê lezandinê yê tirimpêl ê
   • Mecîd pê li gazê kir û xurt ber bi bajêr ve ajot. — (Firat Cewerî, Girtî, Weşanên Nûdem, 1986)
4. bayezik, bayê ji ber helîna xwarinê di zikî de peyda dibe
   • (Nimûneyekê bide) (biguhêre)

Herwiha

• xaz

Etîmolojî

Ji îngilîzî gas ji holendî gas ku ji aliyê kîmiyanasê holendî Jan Baptist van Helmont hatiye dariştin ji yûnaniya kevn χάος (Xaos, “xalî, vala”).

Jê

• gazî
• gazîn
• (Lêker) gaz bûn
• (Lêker) gaz kirin

• (Navdêr) gazbûn
• (Navdêr) gazkirin

• (Rengdêr) gazbûyî
• (Rengdêr) gazkirî

Werger

tiştên ne hişk û ne ruhn

• Afrîkansî: gas → af
• Albanî: gaz → sq n
• Almanî: Gas → de nt
• Asamî: গেছ (ges)
• Azerî: qaz → az
• Baskî: gas → eu
• Belarusî: газ n (haz)
• Bengalî: গ্যাস (gjaś)
• Bulgarî: газ → bg n (gaz)
• Burmayî: ဓာတ်ငွေ့ → my (dhatngwe.)
• Çekî: plyn → cs n
• Çînî:

  Kantonî: 氣體 (hei³ tai²)

  Mandarînî: 氣體 → zh (qìtǐ), 氣 → zh (qì)

  Minnanî: 氣體 → zh-min-nan (khì-thé)

• Danmarkî: gas → da nt
• Endonezyayî: gas → id
• Erebî: غَاز‎ n (ḡāz)
• Ermenî: գազ → hy (gaz)
• Erzayî: лекс (leks)
• Esperantoyî: gaso → eo
• Estonî: gaas
• Farisî: گاز‎ → fa (gâz)
• Ferî: gass nt
• Fînî: kaasu → fi
• Fransî: gaz → fr m
• Frîsî: gas nt
• Gaelîka skotî: gas → gd n
• Galîsî: gas → gl n
• Gujaratî: વાયુ → gu n (vāyu)
• Gurcî: გაზი (gazi), აირი → ka (airi)
• Hindî: गैस → hi m (gais)
• Holendî: gas → nl nt
• Îbranî: גַּז‎ → he n (gaz)
• Îdoyî: gaso → io
• Îngilîzî: gas → en
• Înterlîngua: gas
• Îrlendî: gás n
• Îtalî: gas → it n
• Îzlendî: gas → is nt
• Japonî: 気体 → ja (きたい, kitai), ガス → ja (gasu)
• Kalalîsûtî: gassi
• Kannadayî: ಅನಿಲ → kn (anila)
• Katalanî: gas → ca n
• Kirgizî: газ → ky (gaz)
• Kîngalî: වායු (wāyu)
• Koreyî: 가스 → ko (gaseu), 기체 → ko (giche)
• Latînî: gas → la nt, gasum nt, gasium → la nt
• Latviyayî: gāze m
• Lawsî: ອາຍໄຕ້ (ʼāi tai), ອາຍ (ʼāi), ແກັສ (kæt)
• Lîtwanî: dujos m pj
• Makedonî: гас n (gas)
• Malezî: gas → ms
• Maltayî: gass n
• Maorî: haurehu, kāhi
• Maratî: वायू (vāyū)
• Mecarî: gáz → hu
• Mongolî:

  Kirîlî: хий → mn (hij)

• Norwecî:

  Norweciya bokmålî: gass → no n

  Norweciya nînorskî: gass n

• Oriyayî: ଗ୍ୟାସ୍ → or (gyas)
• Oygurî: گاز‎ (gaz)
• Ozbekî: gaz → uz
• Peştûyî: ګاز‎ n (gāz), غاز‎ → ps (ǧāz)
• Polonî: gaz → pl n
• Portugalî: gás → pt n
• Puncabî: ਗੈਸ (gais), ਫੂ (phū)
• Qazaxî: газ (gaz)
• Romagnolî: gas n
• Romanyayî: gaz → ro nt, gaze nt pj
• Rusî: газ → ru n (gaz)
• Sicîlî: gas n
• Silesî: goz n
• Sirboxirwatî:

  Kirîlî: пли̑н n, га̑с n

  Latînî: plȋn → sh n, gȃs → sh n

• Slovakî: plyn n
• Slovenî: plin → sl n
• Spanî: gas → es n
• Swahîlî: gesi → sw 9/10
• Swêdî: gas → sv g
• Tacikî: газ → tg (gaz)
• Tagalogî: buhag
• Tamîlî: வளிமம் → ta (vaḷimam), வாயு → ta (vāyu)
• Tayî: ก๊าซ → th, แก๊ส → th (gɛ́ɛs)
• Telûgûyî: వాయువు → te (vāyuvu)
• Teterî: газ (ğaz)
• Tirkî: gaz → tr
• Tirkmenî: gaz
• Tîbetî: རླངས་རླུང (rlangs rlung)
• Urdûyî: گیس‎ m (gais), فارغہ‎ (fārġh)
• Ûkraynî: газ → uk n (haz)
• Viyetnamî: khí tê, khí → vi, chất khí → vi
• Volapûkî: vap → vo
• Weylsî: nwy → cy n
• Ximêrî: ឧស្ម័ន (ŭsmăn), ហ្គាស (hkas)
• Yidîşî: גאַז‎ nt (gaz)
• Yorubayî: gáàsì
• Yûnanî: αέριο → el nt (aério), ατμός → el n (atmós)

Ev qismê Wergerê ji agahiyên naveroka vê guhertoya gotara wekhev a li ser Wîkîferhenga îngilîzî pêk tê.

Navdêr 2

gaz nêr

1. arşîn, biwêjek pîvanê ye (113 cm)
   • Gaz tê maneya 113 sm, an jî arşînek, ango têrmîna pîvandinê ye. Wek ko akadêmîkê ermenî H.Açaryan di pirtûka xwe ya zanyarî “Ferhenga zmanê ermenkî ya êtîmologîyê ya bingehîn” da (bi ermenî), di cilda 1, rûpelê 479an da îzbat dike, ev gotina ji farisî derbazî nava kurdî û ermenkî bûye. Ango gotina îranî ye. — (Têmûrê Xelîl: Gotinên kurdî-îranî di ermenkî da, Nefel.com, 11/2008)

Herwiha

• gez

Werger

• Almanî: ^?Zange → de m

Navdêr 3

gaz mê

1. newal, gelî, pişta çiyê, milê çiyê

   Çîya, gaz, nahal(newal), deşt, pîşt, axbîn, bêderan da nabezînin

Werger

• Tirkî: Tal → tr, vadi → tr

Albanî

Navdêr

gaz nêr

1. gaz, xaz
   • (Nimûneyekê bide) (biguhêre)

Çavkanî

Ev peyv ji wergerên gaz hatiye çêkirin. Dibe ku tê de xeletiya wergerê hebe.^{[rûpelên din]}

Fransî

Bilêvkirin

• Deng^ⓘ
• Deng (Fransa (Liyon))^ⓘ
• Deng (Kanada (Shawinigan))^ⓘ
• Deng (Swîsre (Lozan))^ⓘ
• Deng (Fransa (Montpouillan))^ⓘ

Navdêr

gaz nêr

1. gaz
   • (Nimûneyekê bide) (biguhêre)

Ozbekî

Navdêr

gaz

1. gaz, xaz
   • (Nimûneyekê bide) (biguhêre)

Çavkanî

Ev peyv ji wergerên gaz hatiye çêkirin. Dibe ku tê de xeletiya wergerê hebe.^{[rûpelên din]}

Polonî

Bilêvkirin

• Deng^ⓘ

Navdêr

gaz

1. gaz
   • (Nimûneyekê bide) (biguhêre)

Romanyayî

Bilêvkirin

• Deng^ⓘ

Navdêr

gaz

1. gaz
   • (Nimûneyekê bide) (biguhêre)

Tirkî

Navdêr

gaz

1. gaz
   • (Nimûneyekê bide) (biguhêre)

Tirkmenî

Navdêr

gaz

1. qaz
   • (Nimûneyekê bide) (biguhêre)

Çavkanî

Ev peyv ji wergerên qaz hatiye çêkirin. Dibe ku tê de xeletiya wergerê hebe.^{[rûpelên din]}