hêk
Binêre herwiha: hekBilêvkirin
[biguhêre]Navdêr
[biguhêre]| Zayenda mê ya binavkirî | ||
|---|---|---|
| Rewş | Yekjimar | Pirjimar |
| Navkî | hêk | hêk |
| Îzafe | hêka | hêkên |
| Çemandî | hêkê | hêkan |
| Nîşandera çemandî | wê hêkê | wan hêkan |
| Bangkirin | hêkê | hêkino |
| Zayenda mê ya nebinavkirî | ||
| Rewş | Yekjimar | Pirjimar |
| Navkî | hêkek | hêkin |
| Îzafe | hêkeke | hêkine |
| Çemandî | hêkekê | hêkinan |
1. qelpê hêkê
2. perdeya derve ya hêkê
3. perdeya hindirîn ya hêkê
4. û 13. girêkên spîka hêkê
5. spîka herikbar
6. spîka tîr
7. perdeya zerika hêkê
8. pêşzerik
9. xwînpare (cenîn, embriyon, goştpere)
10. zerika tarî
11. zerika geş
12. qelpê zerikê
14. hewageh
15. kutîkula
hêk mê, k-ya nerm
- (zoolojî) berhema ku qalika wê spî û dirûvê wê hinekî gilovir e ji paşiya firindeyan derdikeve
(qelpekî req bi ser ve heye lê di nav de nerm û avî ye.
Bi kurkkirinê çûçelk jê çêdibin.
Herwiha mirov xwarinan jê çêdikin.) - (xwarin) Xwarina ku ji wan berheman hatiye çêkirin.
- hêka biraştî, hêkeke kelandî
- Hêkan biqelîne!
- Taşta min hêk û nan bû.
- (biyolojî) ovûm, hucreya serekî ya jinan û heywanên mê
- (Nimûneyekê bide) (biguhêre)
Bi alfabeyên din
[biguhêre]Herwiha
[biguhêre]Gotinên pêşiyan
[biguhêre]Jê
[biguhêre]Têkilî
[biguhêre]Qafiye
[biguhêre]Etîmolojî
[biguhêre]Herwiha hêg, hevreha din ya kurmancî hêlik (gun, ritil), hevreha soranî هێڵکه / hêłke, hewramî hêłe, zazakî hak, belûçî ہیک (hêyk), ہیگ (hêyg), peştûyî هګۍ (هګۍ) (hegêy), pehlewî 𐫟𐫀𐫏𐫃 (xʾyg, /xāyeg/), farisiya berê خاگ (xag) û خایه (xaye), farisiya niha خایه (xayê: berê bi maneya "hêk", niha bi wateya "hêlik, gun"), tacikî хоя (xoya), avestayî eye- û 𐬀𐬉𐬨 (eêm), danmarkî æg, îngilîzî/îzlendî/norwecî egg, swêdî ägg, almanî Ei, holendî ei, yûnaniya kevn ᾠόν (ōión), yûnaniya niha αβγό (avgó), latînî ōvum, îtalî uovo, portugalî ovo, spanî huevo, hueva, ovo, fransî œuf... hemû ji proto-hindûewropî *h₂ōwyóm (hêk) ji *h₂éwis (teyr, firinde, balinde).
Peyva îranî ketiye tirkî û hinek zimanên din jî yên tirkîkî: azerî xaya / خایا, osmanî خایا (xaya, haya), tirkî haya (gun, hêlik)...
Çavkanî: Çabolov r. 434-435, Chyet r. 249, Horn r. 103, Lubotsky, Novák r. 183, Watkins r. 6, Etymonline
Bi zaravayên din
[biguhêre]Werger
[biguhêre]- Abenakî: wôwan
- Abxazî: акәтаӷь (āḳ°ṭāγ̍)
- Adîgeyî: кӏэнкӏэ (č̣̍ănč̣̍ă), кӏьакӏьэ (k՚̍āk՚̍ă)
- Afrîkansî: eier → af
- Akadî: 𒉭 (pelû)
- Akanî: nkesua, kosua
- Aklanon: itlog
- Alanganî: itlog
- Albanî: vezë → sq m
- Almanî: Ei → de nt
- Altayiya başûrî: јымыртка (ǰïmïrtka)
- Amharî: እንቁላል (ʾənḳulal)
- Amîs: fita'ol
- Aragonî: güego n, uevo → an n
- Aramiya nû ya asûrî: ܒܹܥܬܵܐ m (beʿta)
- Aromanî: ou → roa-rup nt
- Asamî: কণী (koni)
- Astûrî: güevu → ast n
- Atayalî: bazing
- Atîkamekwî: wow
- Avarî: хоно (χono)
- Avestayî: 𐬀𐬉𐬨 (aēm)
- Aymarayî: k'awna
- Azerî: yumurta → az
- Balînî: taluh
- Banjarî: hintalu
- Baskî: arrautza, arraultza
- Başkîrî: күкәй (kükäy)
- Bau bidayuh: turuoh
- Belarusî: я́йка nt (jájka), яйцо́ nt (jajcó)
- Bengalî: ডিম → bn (ḍim)
- Biseniyî: anyɛ
- Bîkoliya naverast: sugok, bunay
- Blakfotî: oowaa
- Bojpûrî: 𑂃𑂝𑂹𑂙𑂰 ()
- Bretonî: vi → br n
- Bruneyî: talur
- Bugî: itello
- Bulgarî: яйце́ nt (jajcé)
- Bununî: lububunun
- Burmayî: ဥ → my (u.)
- Buryatî: үндэгэн (ündegen)
- Butuanonî: itlog
- Conxayî: སྒཽང་རྡོག (sgaaung rdog)
- Cuyunonî: itlog
- Çamoroyî: chada'
- Çeçenî: хӏоа (hoa)
- Çekî: vejce → cs nt
- Çepangî: उम्
- Çerokî: ᎤᏪᏥ → chr (uwetsi)
- Çîçewayî: dzira
- Çînî:
- Çukçî: ԓигԓиг (ḷigḷig)
- Çuvaşî: ҫӑмарта (śămarta)
- Dalmatî: juf n
- Danmarkî: æg → da nt
- Daurî: endugw
- Divehî: ބިސް (bis)
- Dogrîbî: eyè
- Dolganî: һымыыт (hımııt)
- Dongşîangî: endegvei
- Dupaningan agtayî: bunay, ukong
- Egayî: ɪ̀fʊ̀
- Elfdalî: egg nt
- Emilî: óv n
- Endonezyayî: telur → id
- Erebî: بَيْض → ar n (bayḍ), بَيْضَة → ar m (bayḍa)
- Ermenî: ձու → hy (ju), հավկիթ → hy (havkitʻ)
- Erzayî: ал (al)
- Esperantoyî: ovo → eo
- Estonî: muna → et
- Farisî: تخم → fa (toxm), تخم مرغ → fa (toxm-e morğ)
- Fatalukuyî: ucu
- Ferî: egg → fo nt
- Fînî: muna → fi
- Fransî: œuf → fr n
- Friyolî: ûf n, ûv n
- Frîsiya bakur: oi nt
- Frîsiya saterlandî: Oai nt
- Frîsî: aai → fy nt
- Fulahî:
- Gaelîka skotî: ugh n
- Gagawzî: yımırta
- Galîsî: ovo → gl n
- Gamîlaraayî: gawu
- Gîlekî: مرغانه (morğâne)
- Gothîkiya krimî: ada
- Gujaratî: ઇંડા n (iṇḍā)
- Gurcî: კვერცხი (ḳvercxi)
- Guugu yimidhirrî: gundil
- Guwaranî: tupiʼa
- Haîtî: ze
- Harsusiyî: beḍeh
- Hawayî: hua
- Hawsayî: ƙwai → ha
- Hindî: अंडा → hi n (aṇḍā), डिंब → hi n (ḍimb), अंड → hi n (aṇḍ)
- Hîlîgaynonî: itlog
- Hmongî: qe
- Holendiya navîn: ei nt
- Holendî: ei → nl nt
- Îbaloiyî: ikdog
- Îbaniyî: anyɪ
- Îbanî: telu
- Îbranî: בֵּיצָה m (beitsá)
- Îdoyî: amniotala ovo, ovo → io
- Îlokanoyî: itlog, bugi
- Îngilîziya kevn: ǣġ nt
- Îngilîziya navîn: ey, eg
- Îngilîzî: egg → en
- Îngûşî: фуъ (fuʾ)
- Înterlîngua: ovo → ia
- Înuîtî: ᒪᓐᓂᒃ, ᒪᖕᓂᒃ
- Înupîakî: mannik
- Îranunî: urak
- Îrlendî: ubh → ga m
- Îrlendiya kevn: og nt
- Îstriyotî: ùo
- Îtalî: uovo → it n
- Îu mienî: jaux
- Îzlendî: egg → is nt
- Japonî: 卵 → ja (tamago), 玉子 → ja (tamago)
- Javayiya kevn: ĕṇḍog
- Javayî: endhog → jv, tigan
- K'içe': saqmoʼl
- Kabardî: джэдыкӏэ (ǯ̍ădəč̣̍ă)
- Kalalîsûtî: mannik
- Kalmîkî: өндгн (öndgn)
- Kanakanabuyî: 'iciuru
- Kankanaeyî: itlog
- Kannadayî: ಮೊಟ್ಟೆ → kn (moṭṭe)
- Kapampanganî: ebun
- Karaçay-balkarî: гаккы yj (gakkı), жумуртха
- Karaîmî: jumurtcha
- Karaoyî: ikdog
- Karelî: jaiču
- Kaşûbî: jaje nt, jajco nt
- Katalanî: ou → ca n
- Kaurnayî: muka
- Kavalanî: tiRuR
- Kayapa kallahanî: itlog, ikdog
- Keçwayî: runtu
- Kinaray-ayî: itlog
- Kirgizî: жумуртка → ky (cumurtka)
- Kirikeyî: ayĩĩ́
- Kitubayî: dyaki
- Kîkongoyî: diki
- Kîkûyûyî: itumbĩ 5
- Kîmaragangî: tontolu
- Kîngalî: බිත්තර → si (bittara)
- Kînyarwandayî: igi, iri-gi
- Komî-permyakî: кольть (kolʹtʹ)
- Koreyî: 달걀 → ko (dalgyal)
- Kornî: oy n
- Kreyoliya jameîkî: eg
- Kriolî: eig
- Krî: ᐚᐏ (waawi)
- Kumikî: йымырткъа (yımırtqa)
- Ladînoyî: guevo n
- Latgalî: ūla
- Latînî: ōvum → la nt
- Latviyayî: ola → lv m
- Lawsî: ໄຂ່ → lo (khai)
- Lingalayî: likeí 5 an 6, líki 5 an 6
- Lîgûrî: övo n
- Lîmbûrgî: ei → li nt
- Lîtwanî: kiaušinis → lt n
- Lombardî: oeuv n, öv n
- Lugandayî: miga, eggi 5 an 6
- Luksembûrgî: Ee → lb nt
- Madurayî: tellor
- Magahî: 𑂃𑂝𑂹𑂙𑂰 (aṇḍā)
- Maguindanaoyî: leman, ulak
- Maithilî: डिम्मा
- Makasarî: bayawo
- Makedonî: јајце nt (jajce)
- Malagasî: atody → mg
- Malayalamî: മുട്ട → ml (muṭṭa)
- Malecite-passamaquoddyî: wawon
- Malezî: telur → ms
- Maltayî: bajda m
- Mangghuerî: andige
- Manksî: ooh m
- Mansakayî: itlog
- Mansî: мӯӈи (mūňi)
- Maorî: hua → mi, huamanu
- Maranaoyî: laman, bigà, orak
- Maratî: अंडे n (aṇḍe)
- Marî:
- Mariya rojhilatî: муно
- Massaçusettî: wôu, wóóu
- Mayayiya yukatekî: e'el, je'
- Mazenderanî: مرغانه (merğâne)
- Mecarî: tojás → hu
- Melanauyiya navendî: teloh
- Miamî: waawi
- Misrî:
(swḥt m)
- Mixteciya noçixtlana başûr-rojhilatî: ndɨvị
- Mînangkabawî: talua
- Mîrandî: uobo n
- Mohegan-pequotî: wôm
- Mokşayî: ал (al)
- Mongghulî: dige
- Mongolî:
- Muongî: tlởng
- Mwanî: rii
- Nahuatl:
- Napolîtanî: ovo n
- Navajoyî: ayęęzhii
- Nedersaksî:
- Almaniya jêrîn a almanî: ai nt
- Nepalî: अण्डा → ne (aṇḍā)
- Newarî: खेँय् (khem̐y)
- Ngarrindjerî: ngatat
- Nogayî: юмыртка (yumırtka)
- Normandî: oeu n, œu n, œu n
- Norwecî:
- Ojibweyiya rojavayî: wâwan
- Ojibweyî: waawan
- Okodiayî: idu
- Oksîtanî: uòu → oc n
- Oriyayî: ଅଣ୍ଡା (ôṇḍa)
- Oromoyî: hanqaaquu
- Osageyî: hpáata
- Osetî: айк (ajk), айкӕ (ajkæ)
- Osmanî: یومورطه (yumurta)
- Oygurî: تۇخۇم (tuxum)
- Ozbekî: tuxum → uz
- Paîwanî: qecilu
- Pangasînanî: iknol
- Papyamentoyî: webu
- Peştûyî: هګۍ m (hëgëy)
- Piedmontîsî: euv n
- Pijînî: eg
- Pîkardî: uë n
- Pîttcantcatcarayî: ngampu
- Plodîşî: Ei nt
- Polabî: joji nt
- Polonî: jajo → pl nt, jajko → pl nt
- Portugalî: ovo → pt n
- Prusiya kevn: pāuts
- Puncabî: ਆਂਡਾ → pa n (āṇḍā)
- Puyumayî: bitrenun
- Q'eqçiyî: mol
- Qazaxî: жұмыртқа (jūmyrtqa)
- Qiptî: ⲥⲱⲟⲩϩⲓ m (sōouhi)
- Ratagnonî: itlog
- Rohingyayî: dhim
- Romagnolî: öv n
- Romancî: ov n, iev n, öv n
- Romanî: anro n
- Romanyayî: ou → ro nt
- Rukaiyî: batuku
- Rusî: яйцо́ nt (jajcó)
- S'gaw karenî: ဒံၣ် (deè)
- Saaroayî: 'asarʉ
- Saisiyatî: 'oesizo:
- Sakizayayî: ti'kuk
- Sama:
- Pangutaran samayî: iklug
- Samiya akkalayî: mann
- Samiya bakurî: monni
- Samiya başûr: munnie
- Samiya skoltî: mââʹnn
- Samoayî: fua
- Samogîtî: kiaušis n
- Sanskrîtî: अण्ड → sa nt (aṇḍa)
- Sardînî: obu n, ou
- Sebwanoyî: itlog
- Sicîlî: ovu → scn n, ou → scn n, uòvu n
- Sindhî: آنو n (aano)
- Sirananî: eksi
- Sirboxirwatî:
- Sîlhetî: ꠛꠂꠖꠣ (boida), ꠄꠘ꠆ꠒꠣ (enḍa), ꠒꠤꠝ (ḍim)
- Slaviya kevn:
- Slaviya rojavayî ya kevn: ꙗице nt (jaice)
- Slovakî: vajce nt
- Slovenî: jajce → sl nt
- Slovînsî: jȧ̃jä nt
- Somalî: ukun → so m
- Sorbî:
- Sotoyiya başûr: lehe
- Spanî: huevo → es n
- Sundanî: ᮈᮔ᮪ᮓᮧᮌ᮪ (endog)
- Sûdovî: paute m
- Swahîlî: yai → sw 5 an 6
- Swêdî: ägg → sv nt
- Şanî: ၶႆႇ (khày)
- Şonayî: zai 5 an 6
- Şorî: нубуртқа, нуртқа, ныбыртқа
- Tacikî: тухм → tg (tuxm)
- Talysh:
- Talişî: اگله (ogla)
- Tagal murutî: talu'
- Tagalogî: itlog → tl
- Tahîtî: huero
- Tamîlî: முட்டை → ta (muṭṭai), இலீக்கை (ilīkkai), இலீக்கை (ilīkkai)
- Taosî: p’ȍxwíana
- Tarantinoyî: uéve
- Tarifitî: tameǧatš m, ameǧar n
- Tarokoyî: balung
- Tausugî: iklug
- Tay dam: ꪼꪎ꪿
- Tayî: ไข่ → th (kài)
- Telûgûyî: గుడ్డు → te (guḍḍu)
- Teteriya krîmî: yumurta
- Teterî: йомырка → tt (yomırka)
- Tetûmî: tolun
- Thaoyî: fcuyu
- Tigrînî: እንቋቕሖ (ʾənḳʷaḳʰḥo)
- Tirkî: yumurta → tr
- Tirkmenî: ýumurtga
- Tîbetî: སྒོང་ང (sgong nga)
- Tofalarî: нюмурһа
- Tokpisinî: kiau
- Tolaiyî: kiau
- Tongî: fua
- Tswanayî: lee
- Tumbukayî: sumbi
- Tupînambayî: upiʼa
- Tuvanî: чуурга (çuurga)
- Uab meto: tekô, tenô
- Udmurtî: пуз (puz)
- Unamî: òòl
- Urdûyî: انڈا n (ãṇḍā)
- Ûkraynî: яйце́ nt (jajcé)
- Ûrûmî: йымырта
- Vendayî: gumba
- Venîsî: óvo n, ou → vec n, ovo n, vóvo n
- Vepsî: muna
- Viyetnamî: trứng → vi
- Volapûkî: nög → vo
- Voroyî: muna
- Votî: muna
- Walonî: oû → wa n
- Wambayayî: marrgulu
- Warayî: bunay
- Wardamanî: jarrug
- Warlpirî: mula
- Weylsî: wy → cy n
- Wiradhurî: kubbuga
- Wîlamowî: e nt
- Wolofî: nen → wo
- Xakasî: нымырха (nımırxa)
- Ximêrî: ស៊ុត → km (sut), ពង → km (pɔɔng)
- Xosayî: iqanda 5 an 6
- Xotanî: 𐨀𐨱𐨀
- Yagnobî: тухм
- Yakutî: сымыыт (sımııt)
- Yamanayî: xax
- Yamî: icioy
- Yidîşî: איי nt (ey)
- Yorubayî: ẹyin
- Yupîkiya navendî: kayangaq
- Yûnanî: αβγό → el nt (avgó)
- Kevn: ᾠόν nt (ōión)
- Zêlandî: ei nt
- Zhuangî: gyaeq
- Zuluyî: iqanda → zu 5 an 6
- Ev qismê Wergerê ji agahiyên naveroka vê guhertoya gotara wekhev a li ser Wîkîferhenga îngilîzî pêk tê.
Kategorî:
- Kurmancî
- Bilêvkirina IPAyê bi kurmancî
- Dengên kurmancî ji Amedê
- Deng bi kurmancî
- Dengên kurmancî ji Bidlîsê
- Navdêr bi kurmancî
- Navdêrên mê bi kurmancî
- Bilêvkirinên kurmancî bi k-ya nerm
- Zoolojî bi kurmancî
- Mînak bi kurmancî
- Xwarin bi kurmancî
- Biyolojî bi kurmancî
- Peyvên kurmancî ji proto-hindûewropî
- Rûpelên bi şaşiyên transliterasyonê