hût

Kurmancî

Bilêvkirin

IPA^(kilîd): /ħuːt/, حووت

Navdêr

hût

neheng, avilke, hûf, balîna,
mezintirîn ajelê avî
(dişibe masiyan lê guhandar gelek mezintir e)..
- (Nimûneyekê bide) (biguhêre)
Dêw, hin afirandiyên çîrokî yên dişibin mirovan lê pirr mezintir in.
- Tu gotineke min ji hûtên çîrokan re tune ye, lê di jiyana rastîn de ew xelkê ditirsînin. — (Bexçeyê Vîşne, Anton Çexov, Weşanên Nûdem)

Her tişta/ê gelekî mezin.
- (Nimûneyekê bide) (biguhêre)

Bi alfabeyên din

kurdî-erebî: حووت‎

Herwiha

Etîmolojî

Ji erebî حوت‎ (ḧût) belkî ji aramî ܩܐܛܐ‎ (qe'ta) ji yûnanî κῆτος (kῆtos)

Werger

heywanekî mezin yê avî

Adîgeyî: джейхэр (ǯ̍ejxăr)
Afrîkansî: walvis → af
Albanî: balenë → sq m
Almaniya bilind a kevn: wal n
Almanî: Wal → de n
Alutor: юӈюӈ (juŋjuŋ), юӈый (juŋəj)
Aragonî: ballena m
Aramî:
Siryaniya klasîk: ܩܐܛܐ‎ n (qēṭā)
Asamî: তিমি (timi), তিমি মাছ (timi mas)
Astûrî: ballena → ast m
Avarî: кит (kit)
Aynuyî: フンペ (humpe)
Azerî: balina, kit
Bajwayiya kendava rojava: paus
Baskî: balea → eu
Bau bidayuh: paos, kien paos
Belarusî: кіт → be n (kit)
Bengalî: তিমি → bn (timi)
Biatah bidayuhî: paus
Bîslamayî: welfis
Bretonî: balum → br
Bulgarî: кит → bg n (kit)
Burmayî: ဝေလငါး → my (wela.nga:), ငါးဝန် → my (nga:wan)
Çavacanoyî: ballena
Çeçenî: докх (doq)
Çekî: velryba → cs m
Çerokî: ᏓᏆ (daqua)
Çînî:
Kantonî: 鯨魚 (king⁴ jyu⁴)

Dunganî: җинйү (žinyü)

Hakkayî: 鯨魚 (kîn-ǹg)

Mandarînî: 鯨魚 → zh (jīngyú)

Min dongî: 鯨魚 (gĭng-ngṳ̀)

Minnanî: 海翁 → zh-min-nan (hái-ang), 鯨魚 (kiang-hî)

Wuyî: 鯨魚
Çukçî: ръэв (rʺėv), ръэвыт pj (rʺėvyt)
Danmarkî: hval → da g
Elfdalî: wal n
Emilî: baläṅna m
Endonezyayî: ikan paus → id
Erebî: حُوت‎ → ar n (ḥūt)
Ermenî: կետ → hy (ket)
Esperantoyî: baleno → eo
Estonî: vaal
Evenî: калим (kalim)
Evenkî: калим (kalim)
Farisiya navîn: 𐭪𐭥𐭩‎ (kʿy /kar/)
Farisî: نهنگ‎ → fa (nahang), وال‎ → fa (vâl)
Ferî: hvalur → fo n
Fîjî: tavuto, tovuto
Fînî: valas → fi
Fransî: baleine → fr m
Fransiya kevn: balaine m, baleine m
Friyolî: balene m
Frîsî: walfisk n
Gaelîka skotî: muc-mhara m
Galîsî: balea → gl m
Gujaratî: વ્હેલ માછલી (vhel māchlī), તિમિ (timi)
Gurcî: ვეშაპი (vešaṗi)
Haidayî: kun, kung̱aawagan
Haîtî: balèn
Halkomelemî: qwél:es
Hawayî: koholā
Hindî: व्हेल m (vhel), ह्वेल → hi m (hvel), ह्वेल मछली m (hvel machlī), तिमि → hi n (timi)
Holendî: walvis → nl n
Îbanî: ikan bam
Îbranî: לווייתן \ לִוְיָתָן‎ n (livyatán)
Îdoyî: baleno → io
Îlokanoyî: balyena
Îngilîziya kevn: hwæl n
Îngilîzî: whale → en
Îngriyî: kiitta
Înuîtî: ᐊᕐᕕᒃ
Înupîakî: agviq
Îrlendî: míol mór n
Îtalî: balena → it m
Îzlendî: hvalur → is n
Japonî: 鯨 → ja (くじら, kujira), クジラ → ja (kujira), 勇魚 (いさな, isana)
Javayî: lodan → jv
Kabardî: джей (ǯ̍ej)
Kalalîsûtî: arfeq → kl
Kalmîkî: тул заһсн (tul zahsn)
Kannadayî: ತಿಮಿಂಗಿಲ → kn (timiṅgila)
Kapampanganî: dambuala
Karokî: ishkêet, ípar
Kaşayayî: pu·šu
Katalanî: balena → ca m
Kirgizî: кит → ky (kit)
Koreyî: 고래 → ko (gorae)
Kornî: morvil n
Korsîkayî: balena m
Kreyoliya fransî ya karipúna: balén
Kreyoliya guinea-bissau: baleia
Kwak'walayî: g̱wa̱'ya̱m
Ladînoyî: balena m
Latînî: balaena → la m
Latviyayî: valis n
Lawsî: ວານ (wān), ບາແລນ (bā lǣn)
Lingalayî: mondɛ́lɛ́
Lîgûrî: balénn-a m
Lîtwanî: banginis → lt n
Lombardî: balèna m
Luksembûrgî: Wal → lb n
Makedonî: кит n (kit)
Malayalamî: തിമിംഗലം → ml (timiṅgalaṃ)
Malezî: ikan paus, paus → ms, lodan, mina
Maltayî: balena m, baliena m
Mançûyî: ᠪᠣᠣ
ᠨᡳᠮᠠᡥᠠ (boo nimaha)
Manksî: meeyl mooar m
Maorî: ika moana
Maratî: देवमासा n (devmāsā)
Mecarî: bálna → hu, cet → hu
Melanauyiya navendî: pauih
Mele-filayî: tafurā
Mongolî:
Kirîlî: халим → mn (halim)

Mongolî: ᠬᠠᠯᠢᠮᠤ (qalimu)
Nahwatlî: huēyimichin → nah
Nanayî: калима
Navajoyî: łóóʼtsoh
Nedersaksî: Waal n
Nepalî: तिमि (timi)
Ngarrindjerî: kondoli
Nîvxî: кеӈ (keŋ)
Nootkayî: ʔiiḥtuup
Norwecî:
Norweciya bokmålî: hval → no n, kval → no n

Norweciya nînorskî: kval → nn n
Okînawanî: ぐじら (guzira)
Oksîtanî: balena → oc m
Oriyayî: ତିମି → or (timi)
Osmanî: آطه بالغی‎ (ada balığı), بالنه‎ (balena)
Oygurî: كىت‎ (kit)
Ozbekî: kit → uz
Palawî: medob
Pangasînanî: lampasot
Peştûyî: نهنګ‎ n (naháng)
Piedmontîsî: balen-a m
Plodîşî: Waulfesch n
Polonî: wieloryb → pl n, waleń → pl n
Portugalî: baleia → pt m
Qazaxî: кит (kit), науан (nauan)
Rapanuyî: taʻoraha
Romancî: balena m
Romanyayî: balenă → ro m
Rusî: кит → ru n (kit)
Saanîçî: ḰENES
Samiya bakurî: fális
Samoayî: tafolā
Sanskrîtî: तिमि → sa n (timi)
Sebwanoyî: balyena
Sêriyî: ziix hapx coom, aasj
Sicîlî: balena → scn m
Sieyî: tovura
Sirboxirwatî:
Kirîlî: кит, велриба m

Latînî: kit → sh n, velriba m
Skotî: whaul
Slaviya kevn:
Kirîlî: к҄итъ n (kʹitŭ)
Slaviya rojavayî ya kevn: китъ n (kitŭ)
Slovakî: veľryba → sk m
Slovenî: kit → sl n
Sorbî:
Sorbiya jêrîn: wjelryba m

Sorbiya jorîn: wjelryba m
Spanî: ballena → es m
Swahîlî: nyangumi → sw
Swêdî: val → sv g
Tacikî: наҳанг → tg (nahang), кит (kit)
Tagalogî: balyena → tl, tandayag → tl
Tahîtî: tohorā
Tamîlî: சிலக்குணம் → ta (cilakkuṇam), சிலத்திற்கடுகு → ta (cilattiṟkaṭuku)
Tayî: วาฬ → th (waan), ปลาวาฬ → th (bplaa-waan)
Telûgûyî: తిమింగలం (timiṅgalaṃ)
Teteriya krîmî: kit
Teterî: кит (kit)
Tigrînî: ዓሳ ነባሪ (ʿasa näbari)
Tirkî: balina → tr
Tirkmenî: kit → tk
Tîbetî: ཆུ་སྲིན (chu srin)
Tongî: tofuāʻa
Tswanayî: leruarua
Urdûyî: وہیل‎ (vhel)
Ûkraynî: кит → uk n (kyt)
Venîsî: bałéna m
Viyetnamî: cá voi, cá ông → vi, cá ông voi, kình ngư → vi
Volapûkî: valüt → vo
Walonî: ballaînn m
Weylsî: morfil → cy, morfilod → cy pj
Ximêrî: ពិន្ទង → km (pɨntɔɔng)
Yamanayî: wápisa
Yidîşî: וואַלפֿיש‎ n (valfish)

Yûnanî: φάλαινα → el m (fálaina)
Kevn: φάλλαινα m (phállaina), κῆτος nt (kêtos)

Ev qismê Wergerê ji agahiyên naveroka vê guhertoya gotara wekhev a li ser Wîkîferhenga îngilîzî pêk tê.

Rengdêr

hût

Rût, bêmû, hilû, sifir
(bi taybetî kesa/ê porê wî hatiye tiraşîn).
- (Nimûneyekê bide) (biguhêre)

Herwiha

Bikaranîn

Lêker:

Navdêr:

Rengdêr:

Etîmolojî

Ji têkiliya "hût" (heywanê avî) û "hût" (serê bêmû) bi esehî nayê zanîn lê du teorî dikarin werin pêşkêşkirin:

"hût"a serî ji "hût"ê heywan e ji ber ku herdu hilû û bêpûrt/bêmû ne
"hût"a serî varyanteke "rût/rûs" e. Li hin deveran mirovên bêcil "rûs" in, darên bêpelg "rût" in û serên bêmû hût in. Eger ji vê be, hingê peyveke ji zimanên îranî ye.

Werger