Papers by Jaroslaw R . Marczewski
Studia Sandomierskie, Feb 7, 2024
Działalność kanoników sandomierskich w chełmskiej kapitule katedralnej obrządku łacińskiego w XVI... more Działalność kanoników sandomierskich w chełmskiej kapitule katedralnej obrządku łacińskiego w XVII w. Szeroko pojęta problematyka polskich kapituł katedralnych i kolegiackich już od dawna pozostaje przedmiotem intensywnych badań naukowych. Niemniej jednak nie wszystkie kapituły doczekały się jak dotąd monograficznego opracowania swoich dziejów. Ponadto w dawniejszych badaniach częściej skupiano się na analizie ustroju i organizacji instytucji kapitulnych, w mniejszym zaś stopniu na badaniach zagadnień społecznych i osobowych w odniesieniu do grup kanonickich, czym z kolei zajmują się w większym zakresie badania z ostatnich dekad. W ramach podejmowanych wątków prozopograficznych-uwzględniwszy powszechnie występującą w okresie staropolskim kumulację beneficjów kościelnych-ciekawym aspektem wydaje się poszukiwanie odpowiedzi na pytanie o personalne związki pomiędzy poszczególnymi kapitułami, ich charakter i znaczenie. O sandomierskiej kapitule kolegiackiej nie powstało jeszcze żadne opracowanie monograficzne, istnieje jednak stosunkowo dużo opracowań cząstkowych, ukierunkowanych na poszczególne zagadnienia, jak również objętych konkretnymi ramami chronologicznymi 1. Z prozopograficznego punktu widzenia bardzo istotne pozostają
Wydawnictwo Academicon eBooks, Dec 19, 2022
Postface Z gromadzone w niniejszej publikacji materiały z konferencji międzynarodowej dotyczącej ... more Postface Z gromadzone w niniejszej publikacji materiały z konferencji międzynarodowej dotyczącej problematyki kościelnej Podlasia i Lubelszczyzny przełomu XIX i XX stulecia wydają się cenne przynajmniej z dwóch powodów, które warto choćby w skrócie podkreślić. Stanowią one mianowicie zwarty zespół artykułów, które będąc z natury wycinkową prezentacją zagadnień dziejowych, dobrze się ze sobą komponują, dając zarówno pewien spójny ogląd czynników zewnętrznych i ich wpływu na lokalną sytuację kościelną pod rosyjskim zaborem, jak również prezentując wewnętrzną sytuację instytucji Kościoła i życia wspólnoty jego członków w kontekście szykan oraz prześladowań narodowościowych i wyznaniowych. Tym samym ten zwięzły zbiór może służyć studentom i pasjonatom historii do szybkiego i adekwatnego zorientowania się w omawianej problematyce, z uwzględnieniem wszakże jego niemonograficznego charakteru. Ponadto zebrane artykuły pozwalają dostrzec wagę literatury pamiętnikarskiej, niosącej w sobie znaczący zasób drobnych faktów, obiegowych interpretacji oraz indywidualnych przemyśleń dających czytelnikowi nie tylko poczucie obcowania z żywą tkanką społecznych dziejów, ale także osobistego dialogu z autorem, co wydaje się nawiązaniem do słabnącego przecież międzypokoleniowego przekazu wiedzy i mądrości. Na koniec warto jeszcze wspomnieć, że w kształtujących się w początkach 2022 r. zamysłach organizacyjnych konferencji istniała propozycja skorzystania z wykładu jednego z pracowników naukowych Katolickiego Uniwersytetu we Lwowie. Wojna przeciw Ukrainie rozpoczęta przez Rosję 24 lutego 2022 r. przekreśliła te
Wydawnictwo Academicon eBooks, Dec 19, 2022
Preface W sierpniu 2021 r. ukazały się drukiem, z inicjatywy Metropolitalnego Seminarium Duchowne... more Preface W sierpniu 2021 r. ukazały się drukiem, z inicjatywy Metropolitalnego Seminarium Duchownego w Lublinie, obszerne pamiętniki autorstwa ks. Karola Dębińskiego 1. Wydanie tego dzieła, pozostającego dotąd w maszynopisie jedynie w kilku kopiach, przechowywanych głównie w archiwach i bibliotekach regionu, odbiło się głośnym echem, zyskując szybko szereg pozytywnych recenzji w lokalnych i ogólnopolskich periodykach kościelnych i nie tylko 2. W związku z grantem Urzędu Marszałkowskiego Województwa 1
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne : organ Ośrodka Archiwów, Bibliotek i Muzeów Kościelnych przy Katolickim Uniwersytecie Lubelskim, 2010
Wydawnictwo Academicon eBooks, Dec 19, 2022
W ydane w ostatnim czasie pamiętniki ks. Karola Dębińskiego 1 dostarczają możliwości szerokiego s... more W ydane w ostatnim czasie pamiętniki ks. Karola Dębińskiego 1 dostarczają możliwości szerokiego spojrzenia na dawną rzeczywistość społeczną, w tym zwłaszcza na życie wspólnoty kościelnej, oczami świadka. Jako że autor wspomnień-wyświęcony na prezbitera w 1884 r.-znaczący czas swojej kapłańskiej aktywno-1
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne, Dec 30, 2021
Streszczenie Archiwum Archidiecezjalne Lubelskie przechowuje zbiór ok. 11 tys. fotografii pochodz... more Streszczenie Archiwum Archidiecezjalne Lubelskie przechowuje zbiór ok. 11 tys. fotografii pochodzących z XIX, XX i XXI stulecia. Zbiór ten jest na etapie porządkowania archiwalnego. Nie ma on jeszcze właściwego inwentarza. Na potrzeby wewnętrzne istnieją tylko odpowiednie spisy robocze. Zbiór podzielony jest w porządku akcesji na albumy, kroniki, teczki, koperty i pudła archiwalne. Znacząca część fotografii wchodzi w skład akt personalnych i parafialnych. Zdjęcia są tylko w niewielkim stopniu zdigitalizowane. Ich cyfrowe kopie tworzy się w sposób niesystematyczny, głównie z przeznaczeniem na bieżące wystawy i przygotowywane publikacje. Zbiór fotograficzny cieszy się wzrastającym zainteresowaniem, dlatego pomimo stanu opracowania i przechowywania jest udostępniany. Zawiera on ciekawe obiekty, np. obszerną kolekcję zdjęć zgromadzonych na potrzeby prowadzonych procesów beatyfikacyjnych. Słowa kluczowe: fotografie; digitalizacja; Archiwum Archidiecezjalne Lubelskie; Archidiecezja Lubelska
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne, Jun 23, 2019
Streszczenie Księgi posiedzeń chełmskiej kapituły katedralnej obrządku łacińskiego stanowią pierw... more Streszczenie Księgi posiedzeń chełmskiej kapituły katedralnej obrządku łacińskiego stanowią pierwszorzędne źródło do poznania dziejów tej instytucji. Co więcej, znajdują się w nich informacje pozwalające na przybliżenie życia i działalność jej poszczególnych członków. Ks. Michał Pisarski urodził się w 1729 roku w rodzinie szlacheckiej. W młodości wstąpił do zakonu jezuitów, gdzie otrzymał staranną formację i bardzo dobre wykształcenie. W kilku jezuickich szkołach był nauczycielem retoryki, matematyki, fi lozofi i, prawa kanonicznego i teologii. W wyniku kasaty zakonu został zmuszony do przejścia w szeregi duchowieństwa diecezjalnego. Został najpierw kanonikiem w jednej z kolegiat we Lwowie. W 1782 roku wszedł w skład kanoników chełmskiej kapituły katedralnej rezydującej w Krasnymstawie. Był gorliwy w wypełnianiu obowiązków związanych z uzyskaną nominacją. Regularnie uczestniczył w posiedzeniach kapituły, chętnie podejmował dodatkowe zobowiązania. Były mu powierzane odpowiedzialne misje natury administracyjnej i gospodarczej. Wielokrotnie reprezentował interesy kapituły w sytuacjach dotyczących dużych środków kapitałowych. Ks. M. Pisarski był także osobiście dobrodziejem kapituły, wnosząc w ciągu swojego życia znaczący, bo sięgający łącznie 51 000 złp, wkład fi nansowy w jej utrzymanie. Na podstawie części z tych środków kapituła podjęła zobowiązanie odprawiania co roku liturgii za jego duszę. Ks. M. Pisarski zmarł w 1794 roku. W 2015 roku został zidentyfi kowany w zasobach Muzeum 200-lecia Archidiecezji Lubelskiej jego dobrze zachowany portret. Słowa kluczowe: Michał Pisarski; kanonik; chełmska kapituła katedralna obrządku łacińskiego; łacińska diecezja chełmska, Muzeum 200-lecia Archidiecezji Lubelskiej
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne, Jun 29, 2011
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne, Apr 16, 2021
Roczniki Humanistyczne, Jun 7, 2023
Rubrycele doby potrydenckiej należą do tego rodzaju publikacji, które zarówno co do formy, jak te... more Rubrycele doby potrydenckiej należą do tego rodzaju publikacji, które zarówno co do formy, jak też treści stanowią przedmiot zainteresowań naukowych szerszego grona specjalistów. Poza źródłową wartością dla bibliologów, historyków i teologów liturgii rubrycele dostarczają także materiału dla dociekań z zakresu literaturoznawstwa. Okazją do badań są w tym wypadku łacińskie wiersze, zamieszczane na stronie tytułowej tego rodzaju druków, nawiązujące do godła znajdującego się w herbie aktualnego pasterza danej diecezji. Badania nad tą poezją ogranicza wszakże ilość materiału źródłowego. Rubrycele jako druki użytkowe zachowały się bowiem do naszych czasów w stosunkowo skromnym zakresie. Na przykład rubrycele diecezji chełmskiej obrządku łacińskiego z całego okresu jej ponadczterechsetletnich dziejów to zaledwie trzydzieści pięć publikacji 1. Spośród nich pięć stanowią druki z czasu pontyfikatu w tamtejszym Kościele diecezjalnym biskupa Walentego Wężyka herbu Wąż. Celem niniejszego artykułu jest włączenie w obieg naukowy dotąd nieznanych, bo trudno dostępnych, epigramatów zamieszczonych w rubrycelach chełmskich, ich poety
Przeszłość Demograficzna Polski, 2022
Spisy ludności pochodzące sprzed drugiej połowy XVIII wieku są rzadkością na terenie Polski. Wyją... more Spisy ludności pochodzące sprzed drugiej połowy XVIII wieku są rzadkością na terenie Polski. Wyjątkowym rezultatem poszukiwań badawczych w archiwach parafii dawnej diecezji chełmskiej obrządku łacińskiego jest zatem rejestr spowiedniczy z Bończy datowany na lata 1728-1750. Jego edycja, będąca włączeniem do obiegu naukowego cennego materiału źródłowego, stanowi szansę opracowania zawartych w nim danych przez specjalistów z zakresu demografii historycznej, zwłaszcza w odniesieniu do struktury wewnętrznej gospodarstwa domowego i zmian zachodzących w jego składzie. Zachowane w parafii księgi metrykalne chrztów i zgonów z tego okresu również umożliwiają szersze badania.
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne, Apr 23, 2021
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne, Jun 29, 2022
rubrycele i scheMatyzMy diecezji lubelsKiej w dobie zaborów ordos and directories of the diocese ... more rubrycele i scheMatyzMy diecezji lubelsKiej w dobie zaborów ordos and directories of the diocese of lublin in the era of the partitions of poland abstract The Diocese of Lublin was established in 1805. However, the announcement of the papal bull was postponed until 1807 for political reasons. As a consequence, it was only from 1808 that ordos and directories of the Diocese of Lublin began to appear. In their external features and content layout, they resembled earlier prints issued in the Dioceses of Chełm. In the years 1808-1918, that is to say, in the period of the partitions of Poland, 111 ordos and 105 directories of the Diocese of Lublin were published. All of them were found, due to intensive research, in the archival and library institutions of Lublin. Ordos and directories of the Diocese of Lublin were published both in Warsaw and Lublin. They were in Latin, Polish and Russian. In the ordos, the liturgical calendar was included, followed by pastoral and liturgical announcements important from the point of view of the Diocese's life and the ministry of the priests. The directories included information about the entire church hierarchy under russian rule, and about the clergy and institutions of the Diocese of Lublin. All the mentioned data have become a valuable source for research into the Church's past.
Roczniki Teologiczne, 2017
A major problem of the diocese of Lublin during the Second World War was the replenishment of its... more A major problem of the diocese of Lublin during the Second World War was the replenishment of its clergy. In the initial period of the war, Lublin Seminary remained closed. Its bishops were arrested and deported from Lublin. In these circumstances, it was necessary to use some extraordinary efforts to continue the formation of seminarians and lead them to ordination. Right after the Germans entered Lublin in September 1939, the Lublin Auxiliary Bishop, Władysław Goral, still succeeded in ordaining a few seminarians in the seminary church. Then, in 1940, the auxiliary bishop of the Diocese of Pinsk, Karol Niemira, arrived in Lublin and ordained a large group of seminarians. In 1941, one seminarian was ordained in Vilnius. Some regularity in ordination returned in the years 1941-1944, when the Germans allowed the Lublin Seminary to reopen. The seminarians had to travel in small groups to Nowy Sącz, though, where the bishop of the diocese of Lublin, Marian Leon Fulman, was interned. They were secretly ordained by him in the private chapel of the rectory. Shortly after he returned to Lublin, but before the war was ended in 1945, Bishop Fulman ordained another seminarian in his bishop's chapel. In total, during the Second World War, fifty-seven new priests were ordained for the diocese of Lublin.
Roczniki Teologiczne, 2017
A major problem of the diocese of Lublin during the Second World War was the replenishment of its... more A major problem of the diocese of Lublin during the Second World War was the replenishment of its clergy. In the initial period of the war, Lublin Seminary remained closed. Its bishops were arrested and deported from Lublin. In these circumstances, it was necessary to use some extraordinary efforts to continue the formation of seminarians and lead them to ordination. Right after the Germans entered Lublin in September 1939, the Lublin Auxiliary Bishop, Wđadysđaw Goral, still succeeded in ordaining a few seminarians in the seminary church. Then, in 1940, the auxiliary bishop of the Diocese of Pinsk, Karol Niemira, arrived in Lublin and ordained a large group of seminarians. In 1941, one seminarian was ordained in Vilnius. Some regularity in ordination returned in the years 1941-1944, when the Germans allowed the Lublin Seminary to reopen. The seminarians had to travel in small groups to Nowy S ň acz, though, where the bishop of the diocese of Lublin, Marian Leon Fulman, was interned. They were secretly ordained by him in the private chapel of the rectory. Shortly after he returned to Lublin, but before the war was ended in 1945, Bishop Fulman ordained another seminarian in his bishop's chapel. In total, during the Second World War, fifty-eight new priests were ordained for the diocese of Lublin.
Roczniki Teologiczne, 2015
In 2014, Lublin Theological Seminary celebrated its 300 anniversary. Throughout these three centu... more In 2014, Lublin Theological Seminary celebrated its 300 anniversary. Throughout these three centuries, the Seminary was located in the Lublin district of Ż migród. The material and financial basis for the functioning of the Seminary was provided by numerous foundations; in particular the funds dedicated by Jadwiga Niemyska. On the basis of this material foundation, Bishop of Cracow Kazimierz Łubieński erected the Seminary on 8 October 1714 and placed it in under the supervision of the Congregation of the Mission. The original erection documents perished. Yet, two official copies have been found in Cracow and Lublin. The Cracow copy is older, and hence it was used for the critical edition of the erection document.
Roczniki Teologiczne, 2016
The purpose of this study is to find the answer to the question of ecclesiastical administrative ... more The purpose of this study is to find the answer to the question of ecclesiastical administrative affiliation regarding the area between the Vistula and Wieprz Rivers. This relatively narrow aspect of the research was the subject of academic controversy over the possible influence of the organization of Methodian Christianity, not only on the designated area, but in general on Polish soil. The vast majority of authors-even if some of them allow for a wide geographic range of Methodian influence-firmly opposes the idea of the presence of any structure of the Methodian rite in the lands north of the Carpathian Mountains, regarding this idea as unsubstantiated. The form of territorial organization of the Church involving the land between the Vistula and Wieprz Rivers could only be in the Latin bishopric of Poznań, which was undoubtedly a permanent diocesan structure that depended directly on the Holy See from its earliest period. Theoretically, if the area between the Vistula and the Wieprz Rivers had been included in the territory that on the Czechs in the second half of the tenth century, it would have also belonged to the Diocese of Prague and the Metropolis of Mainz, or, a bit later, to the Diocese of Olomouc. The formal nature of that membership would have probably involved a lack of durable local structures of Christianity, which also had to be a characteristic of the first decades of their dependence on the Diocese of Poznan. It seems that it was only the entrance of the lands between the Vistula and Wieprz Rivers into an administrative relationship to the Bishops of Cracow and the Metropolitans of Gniezno in the late tenth and eleventh centuries, which proved to be a stable association that would be strengthened in material and spiritual significance in the coming decades and centuries.
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne, Jun 27, 2008
pragnę wyrazić wdzięczność wszystkim księżom proboszczom wspomnianych parafi i oraz ich najbliższ... more pragnę wyrazić wdzięczność wszystkim księżom proboszczom wspomnianych parafi i oraz ich najbliższym współpracownikom, którzy życzliwie otworzyli przede mną zasoby archiwów, a niekiedy poświęcając swój czas zechcieli towarzyszyć mi w kwerendzie, udzielić cennych wskazówek i ofi arować różnego rodzaju pomoc.
Roczniki Teologiczne, 2018
The Diocese of Chełm and Lublin was a complex phenomenon of the administrative and ecclesiastical... more The Diocese of Chełm and Lublin was a complex phenomenon of the administrative and ecclesiastical nature, which appeared at the turn of the eighteenth and nineteenth centuries. Its non-canonical but commonly used name was referred to the people and things that were linked to it. In this way, one can also speak about ordos and directories of the Diocese of Chełm and Lublin. So far the ordos and directories were known only to a limited extent. As it turns out, they were published over the whole time of the existence of the Diocese of Chełm and Lublin. The full set of their editions can be found in the library and archival institutions of Lublin.
Uploads
Papers by Jaroslaw R . Marczewski