Zaproponowana przez E. Tory Higginsa teoria ukierunkowaĔ regulacyjnych, rozróĪnia dwie odrĊbne st... more Zaproponowana przez E. Tory Higginsa teoria ukierunkowaĔ regulacyjnych, rozróĪnia dwie odrĊbne strategie (systemy) samoregulacji: (1) promocyjne i (2) prewencyjne ukierunkowanie regulacyjne. Pierwsza związana jest z koncentracją na ideaáach, osiągniĊciach, aspiracjach i wzroĞcie, natomiast druga -z koncentracją na powinnoĞciach, zobowiązaniach, odpowiedzialnoĞci, ochranianiu i bezpieczeĔstwie. Artykuá prezentuje najwaĪniejsze tezy teorii oraz wyniki wybranych badaĔ dotyczących znaczenia ukierunkowaĔ regulacyjnych dla procesów poznawczych i decyzyjnych, róĪnych aspektów realizacji celów, a takĪe dla emocji, formuáowania ocen i wartoĞciowania obiektów. Ostatnia czĊĞü ma charakter dyskusyjny i koncentruje siĊ na ocenie teorii Higginsa, jej związków z innymi modelami samoregulacji oraz miejsca w szerszym kontekĞcie zmiennych osobowoĞciowych i temperamentalnych.
Contemporary personality psychology emphasizes internal complexity of the self and the multiplici... more Contemporary personality psychology emphasizes internal complexity of the self and the multiplicity of its components. This can be observed independently in two different theoretical approaches – in cognitive theories of the self and in theory of dialogical self. The article compares those two approaches by analyzing similarities and differences between them. The analysis leads to the proposition of integration, in which cognitive and dialogical approaches are seen as complementary rather than mutually exclusive.
Tematem artykułu jest związek między złożonym systemem rozbieżności JA i doświadczanymi emocjami.... more Tematem artykułu jest związek między złożonym systemem rozbieżności JA i doświadczanymi emocjami. Teoria rozbieżności JA E. T. Higginsa, która jest teoretycznym podłożem opisanych tu badań, mówi, że rozbieżność między JA realnym i JA idealnym jest specyficznie związana z emocjami depresyjnymi, a rozbieżność między JA realnym i JA powinnościowym - z emocjami lękowymi. Celem badań (N=247) była próba weryfikacji tej tezy w modelu poszerzonym o dodatkowe elementy: JA niepożądane, JA możnościowe oraz JA niemożliwe. Uzyskane wyniki nie potwierdzają teorii, gdyż okazało się, że rozbieżności JA rzeczywiście wyraźnie korelują z emocjami, ale związek ten jest niespecyficzny. Sformułowano model alternatywny określony jako „hipoteza trzech planów samoregulacji”. The subject of the paper is the relationship between the complex system of self-discrepancies and the experienced emotions. E. T. Higgins’ self-discrepancy theory, which is the theoretical background of the research described here, clai...
This paper focuses on the effects of activating expected self as compared to the effects of activ... more This paper focuses on the effects of activating expected self as compared to the effects of activating the ought self. The expected self is a component of self-knowledge that pertains to the perception of one's capabilities and potentials. Two experimental studies compared participants' task performance after manipulating the momentary accessibility of the expected self vs. the ought self. In Study 1, contrary to expectations, the activation of the expected self resulted in poorer outcomes when the task required sustained attention. However, an interesting mood difference was revealed, which led us to hypothesise that activating the expected self results in slower (i.e., less hasty) work while performing the task. This hypothesis was confirmed in the second study.
The beliefs that people hold about themselves, their life and future are important and mutually r... more The beliefs that people hold about themselves, their life and future are important and mutually related constituents of psychological functioning and well-being. In this paper, we investigated the relationship between positive orientation and generalized self-efficacy. The sample consisted of 672 participants aged 15-72 years (274 males). The results confirmed the first hypothesis that positive orientation and generalized self-efficacy constitute two distinct but correlated constructs. The results were confirmed across the three age groups and, contrary to the second hypothesis, age was not confirmed as a moderator of the relationship between positive orientation and self-efficacy.
This paper focuses on the effects of activating expected self as compared to the effects of activ... more This paper focuses on the effects of activating expected self as compared to the effects of activating the ought self. The expected self is a component of self-knowledge that pertains to the perception of one's capabilities and potentials. Two experimental studies compared participants' task performance after manipulating the momentary accessibility of the expected self vs. the ought self. In Study 1, contrary to expectations, the activation of the expected self resulted in poorer outcomes when the task required sustained attention. However, an interesting mood difference was revealed, which led us to hypothesise that activating the expected self results in slower (i.e., less hasty) work while performing the task. This hypothesis was confirmed in the second study.
The paper presents the Polish adaptation of the Ten-Item Personality Inventory (TIPI-P), which is... more The paper presents the Polish adaptation of the Ten-Item Personality Inventory (TIPI-P), which is designed to measure five dimensions of personality as described in the Big Five model. The items were translated into Polish from the original English version. The equivalence of the two versions was confirmed in a study conducted on a sample of bilingual students. A series of four independent studies (on a total sample of over 500 students) were conducted to verify the psychometric properties of the Polish version of TIPI. They proved acceptable test-retest reliability of TIPI-P after two weeks. As in the original version of the inventory, the internal consistency coefficients are relatively low. Correlations between TIPI-P and NEO-FFI as well as between self-rating and peer-rating confirm the convergent and discriminant validity of TIPI-P scales. The results of the studies suggest that the Polish adaptation can be used in scientific research conducted on student samples.
Artykuł przedstawia polską adaptację krótkiego inwentarza osobowości Ten Item Personality Invento... more Artykuł przedstawia polską adaptację krótkiego inwentarza osobowości Ten Item Personality Inventory (TIPI-P), który służy do pomiaru pięciu wymiarów osobowości opisywanych w modelu Wielkiej Piątki. Treść pozycji została przetłumaczona z oryginalnej angielskojęzycznej wersji, a badania studentów dwujęzycznych potwierdziły równoważność wersji polskiej i angielskiej. W serii czterech niezależnych badań (na próbie ponad 500 studentów) sprawdzono właściwości psychometryczne skal. Uzyskano zadowalające wskaźniki stabilności bezwzględnej po upływie dwóch tygodni. Zgodność wewnętrzna polskiej wersji skal jest, podobnie jak w przypadku wersji oryginalnej, stosunkowo niska. Korelacje ze skalami inwentarza NEO-FFI, a także samoopisu z opisem drugiej osoby (peer-rating) potwierdziły trafność zbieżną i różnicową TIPI-P. Wyniki badań dają podstawy do stosowania TIPI-P w badaniach naukowych prowadzonych w grupach studenckich.
The article presents the Polish adaptations of two questionnaires measuring dispositional regulat... more The article presents the Polish adaptations of two questionnaires measuring dispositional regulatory focus: Regulatory Focus Questionnaire (RFQ) and Regulatory Focus Scale (RFS). First Higgins’ theoretical conception of self-regulation modes is presented, next psychometric properties of the Polish versions of both measures are analyzed. Based on the confirmatory factor analyses a shorter version of RFS is proposed. In regard to RFQ the original factor structure is acceptable, though the shorter version has better psychometric properties. The paper presents reliability of both questionnaires (internal consistency and test-retest reliability) as well as analyses of their validity (Multitrait-Multimethod-Matrix and correlations with personality traits). Artykuł prezentuje polskie adaptacje dwóch kwestionariuszy służących do pomiaru dyspozycyjnych ukierunkowań regulacyjnych: kwestionariusza RFQ (Regulatory Focus Questionnaire) oraz kwestionariusza RFS (Regulatory Focus Scale). Na wstępi...
Niniejszy artykuł przedstawia badanie eksperymentalne z zakresu poznawczej psychologii Ja. Jest o... more Niniejszy artykuł przedstawia badanie eksperymentalne z zakresu poznawczej psychologii Ja. Jest on próbą odpowiedzi na pytanie, jak aktywizacja określonego aspektu samowiedzy – Ja możnościowego, wpływa na wykonanie zadania polegającego na klasyfikacji. Choć wystąpił słaby efekt w odniesieniu do nastroju osoby badanej, to wyniki nie potwierdzają głównej hipotezy, mówiącej o pozytywnym wpływie Ja możnościowego na wykonanie zadania. Dyskusja wyników zawiera analizę potencjalnych przyczyn takiego stanu rzeczy. Wnioski z niej płynące pozwoliły na sformułowanie nowych hipotez i pomysłów na modyfikację procedury badania. This paper presents an experimental study in the field of cognitive psychology of self. It is an attempt to answer the question of how activation of a specific aspect of self-knowledge – can self, affects the performance in a classification task. Although there was little effect in relation to the mood, the results do not support the main hypothesis regarding the positive ...
The article presents the main thesis of the theory of the three perspectives of self-regulation –... more The article presents the main thesis of the theory of the three perspectives of self-regulation – a new theoretical proposition depicting the structure and regulative functions of the self-system. The theory lists three so-called “perspectives of self regulation”: negative-self-standards (N), positive-self-standards (P) and can-self-standards (M) and postulates that they can be treated as a dimensions around which self-regulative processes are organized. A set of hypotheses regarding different aspects of self-regulation are postulated.
This article describes the discrepancies in the self-system in selected types of mental disorders... more This article describes the discrepancies in the self-system in selected types of mental disorders. Analyses rely on E. T. Higgins’ self-discrepancy theory and results of clinically oriented studies inspired by this model are presented. The article is a critical review of the available empirical data in order to look for characteristic features of self-structure specific to given types of metal disorders. Some therapeutic applications of Higgins’ theory are also discussed.
The article aims at elaborating on the problem of imagery character of internal dialogues describ... more The article aims at elaborating on the problem of imagery character of internal dialogues described by Hermans’ dialogical self theory. The role of visual imagery and propositional judgments in dialogues with the mental replica of another person is discussed with reference to the classic debate concerning the nature of mental imagery. Nowak’s model of information processing, exemplifying a solution for the classic contradiction between the analogue and propositional approaches, is proposed to consider cognitive processes involved in internal dialogical activity. According to this model, one can hypothesize that the spatial system is responsible for anticipating the interlocutor’s subjective states and responses adequate to them. The judgment system is necessary to formulate concrete statements belonging to I-positions involved in a dialogical exchange. Since the dialogical self theory allows advancing a hypothesis that a multitude of I-positions lead in consequence to a multitude of...
Wprowadzenie Elegancki model teoretyczny struktury osobowości zaproponowany przez McCrae i Costę ... more Wprowadzenie Elegancki model teoretyczny struktury osobowości zaproponowany przez McCrae i Costę (1999) zaowocował konstrukcją metod do badania cech osobowości, a jedną z nich -najbardziej wszechstronną -jest Inwentarz Osobowości NEO-PI-R. Metoda doczekała się adaptacji w wielu krajach, ale jej użyteczność w praktyce diagnostycznej wciąż pozostaje problematyczna. Wiąże się to nie tylko z pewną inercją rynku usług psychologicznych, ale też zapewne z samymi właściwościami metody. Badanie metodą NEO-PI-R pozwala na dość szczegółowy opis struktury osobowości, natomiast zadaniem diagnosty pozostaje najczęściej odpowiedź na pytanie o charakterystyczne przystosowania, ponieważ zmienne z tego właśnie poziomu są istotne dla interpersonalnych relacji, stosunku do zadań i ogólnie psychospołecznego funkcjonowania człowieka. Stąd też umiejętność interpretacji oznacza z jednej strony wnioskowanie o typowych dla osoby sposobach zachowania, odczuwania i myślenia wynikających z połączenia i syntetycznego ujęcia wielu cech jednocześnie (niepowtarzalna konfiguracja wyników w profilu osobowości), z drugiej -odniesienie wiedzy wynikającej z indywidualnego profilu do funkcjonowania człowieka w pewnym określonym środowisku oraz w konkretnej sytuacji życiowej wyznaczonej przez płeć, wiek, wykształcenie, zawód, stan cywilny i szereg innych parametrów. Każda nowa metoda wymaga oczywiście sprawdzenia pod kątem wartości psychometrycznej, ale nie mniej ważne jest też ekonomia, informatywność i użyteczność potwierdzone w praktyce psychologicznej. Zamierzamy poniżej przedstawić zarys reguł przydatnych w diagnostyce psychologicznej prowadzonej na bazie wyników indywidualnych w Inwentarzu Osobowości NEO-PI-R, wraz z ich implikacjami klinicznymi. Rozdział, napisany na styku wiedzy pochodzącej z badań i doświadczenia w stosowaniu testu NEO-PI-R, aspiruje do miana przewodnika, kiedy i jak stosować tę metodę, czego można się dowiedzieć z profilu osobowości, a czego nie, na co zwracać uwagę i jakich pułapek unikać. Niektóre kwestie poruszone w treści rozdziału mają charakter ogólny i dotyczą posługiwania się wieloskalowymi kwestionariuszami osobowości, inne -pracy z osobami badanymi w paradygmacie dialogu dwu ekspertów: osoby dysponującej unikatową samowiedzą, a więc wglądem w niepowtarzalną historię życia oraz psychologa znającego metodę, teorię, na jakiej się opiera i podstawowe reguły kontaktu psychologicznego.
The beliefs that people hold about themselves, their life and future are important and mutually r... more The beliefs that people hold about themselves, their life and future are important and mutually related constituents of psychological functioning and well-being. In this paper, we investigated the relationship between positive orientation and generalized self-efficacy. The sample consisted of 672 participants aged 15-72 years (274 males). The results confirmed the first hypothesis that positive orientation and generalized self-efficacy constitute two distinct but correlated constructs. The results were confirmed across the three age groups and, contrary to the second hypothesis, age was not confirmed as a moderator of the relationship between positive orientation and self-efficacy.
The paper presents a Promotion and Prevention Self-Regulation Scale (PPSS), the newly developed q... more The paper presents a Promotion and Prevention Self-Regulation Scale (PPSS), the newly developed ques- tionnaire designed to measure promotion and prevention regulatory focus. It includes an additional dif- ferentiation (within both promotion and prevention) between standards (ideal vs. ought) and self-control (intuitive/risky vs. analytical/cautious). The proposed PPSS is based on Higgins theory, on the results of studies referring to self-regulatory modes as well as emotionality of people differing in dispositional regula- tory focus. Almost 1000 individuals between the ages of 15 and 93 participated in the validation studies. Satisfying reliability coef¿cients were obtained in two independent studies. Despite some limitations of the con¿rmatory factor analyses results (albeit with an acceptable RMSEA value) we suggest to keep the pos- tulated factor structure of the PPSS, which turned out to remain stable between two independent samples. The PPSS demonstrates a good criterion validity and construct validity.
Key words: self-regulation, regulatory focus, promotion, prevention
Zaproponowana przez E. Tory Higginsa teoria ukierunkowaĔ regulacyjnych, rozróĪnia dwie odrĊbne st... more Zaproponowana przez E. Tory Higginsa teoria ukierunkowaĔ regulacyjnych, rozróĪnia dwie odrĊbne strategie (systemy) samoregulacji: (1) promocyjne i (2) prewencyjne ukierunkowanie regulacyjne. Pierwsza związana jest z koncentracją na ideaáach, osiągniĊciach, aspiracjach i wzroĞcie, natomiast druga -z koncentracją na powinnoĞciach, zobowiązaniach, odpowiedzialnoĞci, ochranianiu i bezpieczeĔstwie. Artykuá prezentuje najwaĪniejsze tezy teorii oraz wyniki wybranych badaĔ dotyczących znaczenia ukierunkowaĔ regulacyjnych dla procesów poznawczych i decyzyjnych, róĪnych aspektów realizacji celów, a takĪe dla emocji, formuáowania ocen i wartoĞciowania obiektów. Ostatnia czĊĞü ma charakter dyskusyjny i koncentruje siĊ na ocenie teorii Higginsa, jej związków z innymi modelami samoregulacji oraz miejsca w szerszym kontekĞcie zmiennych osobowoĞciowych i temperamentalnych.
Contemporary personality psychology emphasizes internal complexity of the self and the multiplici... more Contemporary personality psychology emphasizes internal complexity of the self and the multiplicity of its components. This can be observed independently in two different theoretical approaches – in cognitive theories of the self and in theory of dialogical self. The article compares those two approaches by analyzing similarities and differences between them. The analysis leads to the proposition of integration, in which cognitive and dialogical approaches are seen as complementary rather than mutually exclusive.
Tematem artykułu jest związek między złożonym systemem rozbieżności JA i doświadczanymi emocjami.... more Tematem artykułu jest związek między złożonym systemem rozbieżności JA i doświadczanymi emocjami. Teoria rozbieżności JA E. T. Higginsa, która jest teoretycznym podłożem opisanych tu badań, mówi, że rozbieżność między JA realnym i JA idealnym jest specyficznie związana z emocjami depresyjnymi, a rozbieżność między JA realnym i JA powinnościowym - z emocjami lękowymi. Celem badań (N=247) była próba weryfikacji tej tezy w modelu poszerzonym o dodatkowe elementy: JA niepożądane, JA możnościowe oraz JA niemożliwe. Uzyskane wyniki nie potwierdzają teorii, gdyż okazało się, że rozbieżności JA rzeczywiście wyraźnie korelują z emocjami, ale związek ten jest niespecyficzny. Sformułowano model alternatywny określony jako „hipoteza trzech planów samoregulacji”. The subject of the paper is the relationship between the complex system of self-discrepancies and the experienced emotions. E. T. Higgins’ self-discrepancy theory, which is the theoretical background of the research described here, clai...
This paper focuses on the effects of activating expected self as compared to the effects of activ... more This paper focuses on the effects of activating expected self as compared to the effects of activating the ought self. The expected self is a component of self-knowledge that pertains to the perception of one's capabilities and potentials. Two experimental studies compared participants' task performance after manipulating the momentary accessibility of the expected self vs. the ought self. In Study 1, contrary to expectations, the activation of the expected self resulted in poorer outcomes when the task required sustained attention. However, an interesting mood difference was revealed, which led us to hypothesise that activating the expected self results in slower (i.e., less hasty) work while performing the task. This hypothesis was confirmed in the second study.
The beliefs that people hold about themselves, their life and future are important and mutually r... more The beliefs that people hold about themselves, their life and future are important and mutually related constituents of psychological functioning and well-being. In this paper, we investigated the relationship between positive orientation and generalized self-efficacy. The sample consisted of 672 participants aged 15-72 years (274 males). The results confirmed the first hypothesis that positive orientation and generalized self-efficacy constitute two distinct but correlated constructs. The results were confirmed across the three age groups and, contrary to the second hypothesis, age was not confirmed as a moderator of the relationship between positive orientation and self-efficacy.
This paper focuses on the effects of activating expected self as compared to the effects of activ... more This paper focuses on the effects of activating expected self as compared to the effects of activating the ought self. The expected self is a component of self-knowledge that pertains to the perception of one's capabilities and potentials. Two experimental studies compared participants' task performance after manipulating the momentary accessibility of the expected self vs. the ought self. In Study 1, contrary to expectations, the activation of the expected self resulted in poorer outcomes when the task required sustained attention. However, an interesting mood difference was revealed, which led us to hypothesise that activating the expected self results in slower (i.e., less hasty) work while performing the task. This hypothesis was confirmed in the second study.
The paper presents the Polish adaptation of the Ten-Item Personality Inventory (TIPI-P), which is... more The paper presents the Polish adaptation of the Ten-Item Personality Inventory (TIPI-P), which is designed to measure five dimensions of personality as described in the Big Five model. The items were translated into Polish from the original English version. The equivalence of the two versions was confirmed in a study conducted on a sample of bilingual students. A series of four independent studies (on a total sample of over 500 students) were conducted to verify the psychometric properties of the Polish version of TIPI. They proved acceptable test-retest reliability of TIPI-P after two weeks. As in the original version of the inventory, the internal consistency coefficients are relatively low. Correlations between TIPI-P and NEO-FFI as well as between self-rating and peer-rating confirm the convergent and discriminant validity of TIPI-P scales. The results of the studies suggest that the Polish adaptation can be used in scientific research conducted on student samples.
Artykuł przedstawia polską adaptację krótkiego inwentarza osobowości Ten Item Personality Invento... more Artykuł przedstawia polską adaptację krótkiego inwentarza osobowości Ten Item Personality Inventory (TIPI-P), który służy do pomiaru pięciu wymiarów osobowości opisywanych w modelu Wielkiej Piątki. Treść pozycji została przetłumaczona z oryginalnej angielskojęzycznej wersji, a badania studentów dwujęzycznych potwierdziły równoważność wersji polskiej i angielskiej. W serii czterech niezależnych badań (na próbie ponad 500 studentów) sprawdzono właściwości psychometryczne skal. Uzyskano zadowalające wskaźniki stabilności bezwzględnej po upływie dwóch tygodni. Zgodność wewnętrzna polskiej wersji skal jest, podobnie jak w przypadku wersji oryginalnej, stosunkowo niska. Korelacje ze skalami inwentarza NEO-FFI, a także samoopisu z opisem drugiej osoby (peer-rating) potwierdziły trafność zbieżną i różnicową TIPI-P. Wyniki badań dają podstawy do stosowania TIPI-P w badaniach naukowych prowadzonych w grupach studenckich.
The article presents the Polish adaptations of two questionnaires measuring dispositional regulat... more The article presents the Polish adaptations of two questionnaires measuring dispositional regulatory focus: Regulatory Focus Questionnaire (RFQ) and Regulatory Focus Scale (RFS). First Higgins’ theoretical conception of self-regulation modes is presented, next psychometric properties of the Polish versions of both measures are analyzed. Based on the confirmatory factor analyses a shorter version of RFS is proposed. In regard to RFQ the original factor structure is acceptable, though the shorter version has better psychometric properties. The paper presents reliability of both questionnaires (internal consistency and test-retest reliability) as well as analyses of their validity (Multitrait-Multimethod-Matrix and correlations with personality traits). Artykuł prezentuje polskie adaptacje dwóch kwestionariuszy służących do pomiaru dyspozycyjnych ukierunkowań regulacyjnych: kwestionariusza RFQ (Regulatory Focus Questionnaire) oraz kwestionariusza RFS (Regulatory Focus Scale). Na wstępi...
Niniejszy artykuł przedstawia badanie eksperymentalne z zakresu poznawczej psychologii Ja. Jest o... more Niniejszy artykuł przedstawia badanie eksperymentalne z zakresu poznawczej psychologii Ja. Jest on próbą odpowiedzi na pytanie, jak aktywizacja określonego aspektu samowiedzy – Ja możnościowego, wpływa na wykonanie zadania polegającego na klasyfikacji. Choć wystąpił słaby efekt w odniesieniu do nastroju osoby badanej, to wyniki nie potwierdzają głównej hipotezy, mówiącej o pozytywnym wpływie Ja możnościowego na wykonanie zadania. Dyskusja wyników zawiera analizę potencjalnych przyczyn takiego stanu rzeczy. Wnioski z niej płynące pozwoliły na sformułowanie nowych hipotez i pomysłów na modyfikację procedury badania. This paper presents an experimental study in the field of cognitive psychology of self. It is an attempt to answer the question of how activation of a specific aspect of self-knowledge – can self, affects the performance in a classification task. Although there was little effect in relation to the mood, the results do not support the main hypothesis regarding the positive ...
The article presents the main thesis of the theory of the three perspectives of self-regulation –... more The article presents the main thesis of the theory of the three perspectives of self-regulation – a new theoretical proposition depicting the structure and regulative functions of the self-system. The theory lists three so-called “perspectives of self regulation”: negative-self-standards (N), positive-self-standards (P) and can-self-standards (M) and postulates that they can be treated as a dimensions around which self-regulative processes are organized. A set of hypotheses regarding different aspects of self-regulation are postulated.
This article describes the discrepancies in the self-system in selected types of mental disorders... more This article describes the discrepancies in the self-system in selected types of mental disorders. Analyses rely on E. T. Higgins’ self-discrepancy theory and results of clinically oriented studies inspired by this model are presented. The article is a critical review of the available empirical data in order to look for characteristic features of self-structure specific to given types of metal disorders. Some therapeutic applications of Higgins’ theory are also discussed.
The article aims at elaborating on the problem of imagery character of internal dialogues describ... more The article aims at elaborating on the problem of imagery character of internal dialogues described by Hermans’ dialogical self theory. The role of visual imagery and propositional judgments in dialogues with the mental replica of another person is discussed with reference to the classic debate concerning the nature of mental imagery. Nowak’s model of information processing, exemplifying a solution for the classic contradiction between the analogue and propositional approaches, is proposed to consider cognitive processes involved in internal dialogical activity. According to this model, one can hypothesize that the spatial system is responsible for anticipating the interlocutor’s subjective states and responses adequate to them. The judgment system is necessary to formulate concrete statements belonging to I-positions involved in a dialogical exchange. Since the dialogical self theory allows advancing a hypothesis that a multitude of I-positions lead in consequence to a multitude of...
Wprowadzenie Elegancki model teoretyczny struktury osobowości zaproponowany przez McCrae i Costę ... more Wprowadzenie Elegancki model teoretyczny struktury osobowości zaproponowany przez McCrae i Costę (1999) zaowocował konstrukcją metod do badania cech osobowości, a jedną z nich -najbardziej wszechstronną -jest Inwentarz Osobowości NEO-PI-R. Metoda doczekała się adaptacji w wielu krajach, ale jej użyteczność w praktyce diagnostycznej wciąż pozostaje problematyczna. Wiąże się to nie tylko z pewną inercją rynku usług psychologicznych, ale też zapewne z samymi właściwościami metody. Badanie metodą NEO-PI-R pozwala na dość szczegółowy opis struktury osobowości, natomiast zadaniem diagnosty pozostaje najczęściej odpowiedź na pytanie o charakterystyczne przystosowania, ponieważ zmienne z tego właśnie poziomu są istotne dla interpersonalnych relacji, stosunku do zadań i ogólnie psychospołecznego funkcjonowania człowieka. Stąd też umiejętność interpretacji oznacza z jednej strony wnioskowanie o typowych dla osoby sposobach zachowania, odczuwania i myślenia wynikających z połączenia i syntetycznego ujęcia wielu cech jednocześnie (niepowtarzalna konfiguracja wyników w profilu osobowości), z drugiej -odniesienie wiedzy wynikającej z indywidualnego profilu do funkcjonowania człowieka w pewnym określonym środowisku oraz w konkretnej sytuacji życiowej wyznaczonej przez płeć, wiek, wykształcenie, zawód, stan cywilny i szereg innych parametrów. Każda nowa metoda wymaga oczywiście sprawdzenia pod kątem wartości psychometrycznej, ale nie mniej ważne jest też ekonomia, informatywność i użyteczność potwierdzone w praktyce psychologicznej. Zamierzamy poniżej przedstawić zarys reguł przydatnych w diagnostyce psychologicznej prowadzonej na bazie wyników indywidualnych w Inwentarzu Osobowości NEO-PI-R, wraz z ich implikacjami klinicznymi. Rozdział, napisany na styku wiedzy pochodzącej z badań i doświadczenia w stosowaniu testu NEO-PI-R, aspiruje do miana przewodnika, kiedy i jak stosować tę metodę, czego można się dowiedzieć z profilu osobowości, a czego nie, na co zwracać uwagę i jakich pułapek unikać. Niektóre kwestie poruszone w treści rozdziału mają charakter ogólny i dotyczą posługiwania się wieloskalowymi kwestionariuszami osobowości, inne -pracy z osobami badanymi w paradygmacie dialogu dwu ekspertów: osoby dysponującej unikatową samowiedzą, a więc wglądem w niepowtarzalną historię życia oraz psychologa znającego metodę, teorię, na jakiej się opiera i podstawowe reguły kontaktu psychologicznego.
The beliefs that people hold about themselves, their life and future are important and mutually r... more The beliefs that people hold about themselves, their life and future are important and mutually related constituents of psychological functioning and well-being. In this paper, we investigated the relationship between positive orientation and generalized self-efficacy. The sample consisted of 672 participants aged 15-72 years (274 males). The results confirmed the first hypothesis that positive orientation and generalized self-efficacy constitute two distinct but correlated constructs. The results were confirmed across the three age groups and, contrary to the second hypothesis, age was not confirmed as a moderator of the relationship between positive orientation and self-efficacy.
The paper presents a Promotion and Prevention Self-Regulation Scale (PPSS), the newly developed q... more The paper presents a Promotion and Prevention Self-Regulation Scale (PPSS), the newly developed ques- tionnaire designed to measure promotion and prevention regulatory focus. It includes an additional dif- ferentiation (within both promotion and prevention) between standards (ideal vs. ought) and self-control (intuitive/risky vs. analytical/cautious). The proposed PPSS is based on Higgins theory, on the results of studies referring to self-regulatory modes as well as emotionality of people differing in dispositional regula- tory focus. Almost 1000 individuals between the ages of 15 and 93 participated in the validation studies. Satisfying reliability coef¿cients were obtained in two independent studies. Despite some limitations of the con¿rmatory factor analyses results (albeit with an acceptable RMSEA value) we suggest to keep the pos- tulated factor structure of the PPSS, which turned out to remain stable between two independent samples. The PPSS demonstrates a good criterion validity and construct validity.
Key words: self-regulation, regulatory focus, promotion, prevention
Uploads
Papers by Waclaw Bak
Key words: self-regulation, regulatory focus, promotion, prevention
Key words: self-regulation, regulatory focus, promotion, prevention