Hamlet

*Alas, poor Yorick! I knew him, Horatio*. Amlethus et Horatius in coemeterio ab Eugenio Delacroix picti

Hamlet, tragoedia a Gulielmo Shakespeare composita, inter opera praeclarissima litterarum Anglicarum accipitur. Scripta est inter annos fere 1599 et 1601, edita in quarto anno 1603 rursusque 1604 (quae editio saepius reimpressa est, lectionibus variis) et in editione in folio (titulo Mr. William Shakespeares Comedies, Histories & Tragedies) anno 1623 complexa.

Fontes, quibus auctor usus est in hoc ludo elaborando, difficiles sunt enumeratu; constat autem historiam ducis Amlethi Dani, a Saxone Grammatico in Gestis Danorum libb. 3 et 4 narratam, originem monstrare fabulae. Ante ludum nobis cognitum exstiterat et alius, cuius textus hodie deperditus protypum auctori praebuerit, ab eruditis appellatione Ur-Hamlet designatus.

Hi versus notissimi sunt:

To be or not to be: that is the Question:

Whether 'tis Nobler in the minde to suffer

The Slings and Arrows of outragious Fortune;

Or to take armes against a Sea of troubles,

And by opposing end them:

Esse an non esse, quaestio est.

Estne dignius vel aequo animo pati

fundas sagittasque Fortunae malignae,

vel arma contra aerumnarum mare capere,

easque finire oppugnando:

(Actus III, scaenae I)

Historia

Historia Amlethi invenitur in Gestis Danorum auctoris Saxonis Grammatici. Maxima argumenti pars inventa est a Gulielmo ipso Shakespeare.

Actio prima

Hamlet (fontibus Latinis "Amlethus") est princeps Daniae, cuius pater, qui appellatur etiam Amlethus, occiditur in castello Elsinoriensi (Danice Elseneur) a fratre suo Claudio. Claudius regnat vice Amleti et uxorem ducit matrem ipsius Amleti Gertrudam, res, quae antiquitus turpis habebatur incestuosaque. Quadam nocte larva regis superioris ante oculos vigiliarum paulisper apparet, antequam e visu evanescere possit. Dum Amlethus ac comes Horatius se larvam regis opperiri constituunt subsequenti nocte; effigies apparet atque filio suo confirmat se dormientem veneno a Claudio posito in aure interfectum esse et cupis Amlethum mortem ulturum esse suam, quod Amlethus ulla dubitatione intermissa probat. Attamen larva imperat, ne Amletus matrem occideret, immo ad divinam voluntatem reliquendam.

Actio secunda

Amlethus se insanum esse simulat ad consilia simpliciter cogitanda. Polonius, regalis consiliarius, insaniam mentis Amlethi ortam ob non responsum amore amorem erga filiam suam, Opheliam, putat. Ipso tempore Amlethus coetum histrionum parat ad tragoediam agendam in regia, cuius argumentum est haud dissimile a contextu Amletho dicto a patris umbra.

Actio tertia

Tragoedia acta Claudius abit maxime perturbatus et se in cubiculo suo recipit ad preces fudendas.^? Dein regem rogantem vidit Amlethus nec necare eum vult, ne moriatur in gratia divina. In controversia aspera cum Gertrude Amlethus interfacit Polonium se pone lintea occultantem ac rex in Angliam Amlethum de medio tollendum mittit.

Actio quarta

Ophelia, cum patrem mortuum videret atque Amlethum eiectum in exsilium, se occidit a dolore oppressa. Laertes frater ulcisci sororem vult et ad pugnam provocare et quidem sine missione Amlethum, pernicies^? Claudio machinante et Laertem hortante. Eodem tempore Amlethus ab Anglia effugit, in qua de consiliis Claudii erat necandus.

Actio quinta

Pugna inter Laertem atque Amlehtum incipit et de voluntate regis vinum cum veneno est bibendum Amleto, sed hoc non fit. Dein Gertruda vinum bibit, Laertes Amlethum gladio sauciat imbuto veneno, deinde Amlethus carpit gladium Laertis venenatum ac vulnerat eum. Gertruda moritur, Laertes cadit et patefacit omnia regis consilia; quam ob rem Amlethus pugione percutit Claudium, qui emittit animam una cum Laertis illa. Amlethus moriens facit, ut Fortinbras princeps Norvegiae fieret rex in Elsinore, qui Amletho iusta funera et magna solvit.

Editiones

1603 : Textus apud Bibliothecam Britannicam
1604 : The Tragicall Historie of Hamlet, Prince of Denmarke Textus apud Bibliothecam Britannicam^{[nexus deficit]}
1605 : The Tragicall Historie of Hamlet, Prince of Denmarke Textus apud Bibliothecam Britannicam
1611 : The Tragedy of Hamlet Prince of Denmark Textus apud Bibliothecam Britannicam
1622 : The Tragedy of Hamlet Prince of Denmark Textus apud Bibliothecam Britannicam
1623 : Mr. William Shakespeares Comedies, histories & tragedies, published according to the true originall copies (Londinii) Textus apud Universitatem Victoriae
1637 : The Tragedy of Hamlet Prince of Denmark Textus apud Bibliothecam Britannicam^{[nexus deficit]}

Versiones

Ludus Hamlet multoties Francogallice divulgatus est:

1770 : Ioannes Franciscus Ducis, interpr., Hamlet (die 30 Septembris 1769 doctus apud Théâtre de la rue des Fossés Saint-Germain)
1779 : Petrus Letourneur, interpr.
1849 : Alexander Dumas, Paulus Meurice, Hamlet, prince de Danemark (die 15 Decembris 1847 apud Théâtre historique doctus) Textus editionis scaenicae 1853 Textus editionis litterariae 1864
1865 : Franciscus Victor Hugo, interpr. Oeuvres complètes de W. Shakespeare. Vol. 1: Les deux Hamlet Textus apud Gallica apud Vicifontem
1868 : Ambrosius Thomas, compositor; Michael Carré, Iulius Barbier, scriptores: Hamlet, opéra en cinq actes (die 9 Martii 1868 apud Opéra doctus) Textus editionum
1872 : Aemilius Montégut, interpr. Oeuvres complètes de Shakespeare. Vol. 9 Textus apud Gallica
1898 : Iulius Lermina, interpr. Oeuvres de William Shakespeare. Vol. 1 Textus apud Gallica
1899 : Marcellus Schwob, Eugenius Morand, interprr. La tragique histoire d'Hamlet Documenta
1923 : Guy de Pourtalès, interpr., La Tragique histoire de Hamlet, prince de Danemark Textus apud Gallica
1944 : Andreas Gide, interpr. Hamlet

Bibliographia

Alexandre Büchner, Hamlet le Danois. Lutetiae, 1878 Textus apud gallica
Geoffrey Bullough, ed., Narrative and Dramatic Sources of Shakespeare. Vol. 7. Londinii, 1973
John Casson, "The Annotated Amleth: Belleforest in the British Library" in eBLJ (2016) no. 7
Robert Gericke, Max Leopold Moltke, edd. Shakespeare's Hamlet-Quellen: Saxo Grammaticus (lateinisch und deutsch), Belleforest und The hystorie of Hamblet. Lipsiae, 1881 Textus apud archive.org
William F. Hansen, Saxo Grammaticus and the Life of Hamlet: A Translation, History and Commentary. Lincolniae, 1983

Nexus externi

Hamlet a Royal Shakespeare Company anno 2010 docta, apud PBS spectanda
Textus apud Project Gutenberg
Textus cum adnotationibus apud Shakespeare Navigators
HyperHamlet - opus Universitatis Basiliensis (Anglice)
"Hamlet on the Ramparts": adnotationes apud mit.edu
De picturis

Hamlet : Index personarum

	Gulielmus Shakesperius
Spectrum Hamlet senioris, olim Daniae rex · Claudius, frater Hamlet senioris, Daniae rex · Hamlet, princeps, filius Hamlet senioris · Fortinbras, Norvegiae princeps · Horatio, Hamlet amicus · Polonius, regis consiliarius · Laertes, Polonii filius · Voltimand et Cornelius, aulici · Rosencrantz et Guildenstern, aulici · Osric, aulicus · Marcellus, Bernardo et Francisco, milites · Reynaldo, Polonii famulus · Fossores · Histriones Gertrude, regina, olim Hamlet senioris mulier, iam Claudii · Ophelia, Polonii filia, Hamlet principis amore capta Viri et mulieres Danici, milites, nautae, nuntii, famuli

Ludi scaenici Gulielmi Shakesperii

	Signatura Shakesperii
A Midsummer Night's Dream · All's Well That Ends Well · Antony and Cleopatra · As You Like It · Coriolanus · Cymbeline · Hamlet · Henry IV part I · Henry IV part II · Henry V · Henry VI part I · Henry VI part II · Henry VI part III · Henry VIII · Julius Caesar · King John · King Lear · Love's Labour's Lost · Macbeth · Measure for Measure · Much Ado About Nothing · Othello · Pericles Prince of Tyre · Richard II · Richard III · Romeo and Juliet · The Comedy of Errors · The Merchant of Venice · The Merry Wives of Windsor · The Taming of the Shrew · The Tempest · The Two Gentlemen of Verona · The Winter's Tale · Timon of Athens · Titus Andronicus · Troilus and Cressida · Twelfth Night Auctore incerto vel auctoribus pluribus: King Edward III · Sir Thomas More · The Two Noble Kinsmen Capsae cognatae: Scriptores scaenici Renascentiae Anglici