Novum Comum

Vide etiam paginam fere homonymam: Comum (Irania).

Novum Comum, simplicius Comum (Italiane Como), olim colonia Romana Galliae Cisalpinae, est urbs et municipium Italiae, circiter 84 690 incolarum, in regione Langobardia sita. Est urbs capitalis provinciae Novocomensis.

Nomen

Titulus operis M. Vitruvii Pollionis *De architectura*, Italiane a Caesare Caesariano versi, Comi anno 1521 primum editi (Institutum Getty Angelopolitanum)

Gallorum Insubrium oppidum, nomine Latino "Comum",^[1] a Caesare in formam coloniae restitutum, nomen "Novum Comum" accepit,^[2]^[3] sed appellatio anterior "Comum" saepius adhibetur.^[4] Urbani "Comenses"^[5] et "Novocomenses"^[6] appellantur. Vox "comum" fortasse a Gallico sermone ducitur, ubi camb "flectere" significare censetur.

Geographia

Urbs in regione Langobardia iacet, in parva campestri alluvione in extremo Lario lacu, inter meridiem et occasum solis. Comum est urbs "affluens" mercaturis opificiisque, quae sericis, machinis, alimentis, chartae, vestibusque student, et viatores ecclesias, Maiores Domus, Museum Civicum, Templum Volvitanum, et moenium reliqua petunt.

Historia

Vota civium Comensium recentiorum Plino maiori expressa (Ecclesia cathedralis Comensis)

Primus auctorum Latinorum nobis cognitorum Catullus Larium lacum Novumque Comum refert, urbem familiarem Caecilii amici et poëtae ("Poëtae tenero, meo sodali Velim Caecilio, papyre, dicas Veronam veniat, Novi relinquens Comi moenia Lariumque litus") necnon poëtriae Caecilii admiratricis ("Quae nunc, si mihi vera nuntiantur, Illum deperit impotente amore. . . . Sapphica puella Musá doctior").^[7] Historia anterior a Livio narratur: Comum oppidum munitum Insubrium anno 196 a.C.n. ab exercitu Romano obsessum.^[8]

Prima Romana colonia a Pompeio Strabone, Magni patre, anno 89 a.C.n. eo deducta est postquam priores incolae damna a vicinis Raetis acceperunt. Anno 59 a.C.n. cum consul esset Gaius Iulius Caesar novos colonos addidit ac simul coloniam in salubriorem locum transtulit ː quia ab eo velut iterum conditum erat ab illo tempore non iam simpliciter Comum sed Novum Comum appellabatur^[9]. Indignantibus optimatibus et civitate Romana novos incolas donavit adeo ut Marcus Marcellus consul civem ex colonia Novo Como virgis verberari iussisse diceretur, per supplicium cive Romano indignum ostendere cupiens quantum civitatem a Caesare donatam parvi faceret^[10]. Anno 354 Flavius Claudius Iulianus, futurus imperator, apud Larium lacum in exilium eiectus est. Inter annos 449 et 468, Abundius fuit Comi episcopus: Comi civitatis et dioecesis sanctus patronus iam est; saeculo undecimo, sancti Abundi episcopi ecclesia iterum aeficata est. Medio aevo Comum Mediolano obstetit et delectum est, deinde in Mediolanensium dominorum potestatem redactum est et recenti aetate Mediolani ducatus Hispania, Austria, ac Francogallia rectus est. Medio undevicesimo saeculo Comum Italiae urbs factum est.

Novocomenses

Qui Comi nati sint aut hac in civitate vixerint:

Gaius Plinius Secundus
Caius Plinius Caecilius Secundus
Innocentius XI Papa
Paulus Iovius, antiquitatis studiosus homo atque episcopus
Antonius Sant'Elia, architectus
Iosephus Terragni, architectus
Alexander Volta, physicus
Maximus Bontempelli, scriptor
Georgius Perlasca, mercator qui multos Iudaeos e manibus Nazistarum eripuit
Carola Porta Musa, scriptrix et poëtria
Iosephus Pontiggia, scriptor
Ioanlucas Zambrotta, pedilusor
Iosephus Sinigaglia, remex atque miles italicus

Aedificia egregia

Ecclesia Catholica Romana

Comum est sedes episcopalis Ecclesiae Catholicae Romanae. Nomen est Dioecesis Comensis et praesens episcopus est Didacus Coletti.

Vici in municipio

Albate, Breccia, Camerlata, Camnago Volta, Civiglio, Garzola, Lora, Monte Olimpino, Cardina, Muggiò, Ponte Chiasso, Prestino, Rebbio, Sagnino, Tavernola.

Notae

↑ Liv. 33.36.14
↑ Catullus 35.3-4; Suet. De vita Caesarum "Divus Iulius" 28
↑ Rarius "Novocomum": Hofmannus in textu
↑ Plin. Nat. 3.124; Plin. Ep. 1.3.1.
↑ Liv. 33.36.9.
↑ Cic. Fam. 13.35.1.
↑ Catullus 35.
↑ Liv. 33.36
↑ Strabo, Geographica V.1.6
↑ Appianus, Bell. civ. II,26. Plut., Caes. 29.

Bibliographia

Opera antiquiora

Angelo Pavesi, Memorie per servire alla storia del commercio dello stato di Milano, e di quello della città e provincia di Como in particolare. Comi, 1778 Textus apud Internet Archive
Giuseppe Rovelli, Storia de'principali avvenimenti dopo l'ingresso de'francesi in Lombardia, cioè dal maggio del 1796 a tutto il 1802 per servire di appendice alla Storia di Como: con un prospetto fisico e politico della stessa città ed antica sua provincia. Comi, 1808 Textus apud Internet Archive
Giuseppe Rovelli, Storia di Como. 3 partes in 5 voll. Mediolani, Comi, 1789-1803 pars 1 pars 2 pars 3 vol. 1 pars 3 vol. 2 pars 3 vol. 3

Eruditio recentior

Cesare Cantù, Storia della città e della diocesi di Como. 2 voll. Florentiae: Felice Le Monnier, 1856 vol. 1 vol. 2 apud Internet Archive
P. Frico, Effemeridi comensi: estratte dalla storia ecclesiastica, civile e politica di Como. Comi, 1884 Textus apud Internet Archive
Maurizio Monti, Storia antica di Como. Mediolani: Società Tipografica de' Classici Italiani, 1860 Textus apud Internet Archive
Maurizio Monti, Storia di Como. 2 voll. Comi, 1829-1832 Vol. 1 vol. 2 i vol. 2 ii
Santo Monti, Storia ed arte nella Provincia ed antica Diocesi di Como. Comi, 1902 Textus apud Internet Archive

Topographica

"Como" in Oberitalien mit Ravenna, Florenz und Livorno. 17a ed. Lipsiae: Karl Baedeker, 1906
"Como" in Handbook for Travellers in Northern Italy, comprising Piedmont, Liguria, Lombardy, Venetia, Parma, Modena, and Romagna. 10a ed. Londinii: John Murray, 1866
"Comum" in Tabulae Imperii Romani folium L 32 Mediolanum (Romae, 1966) p. 57

Aliae encyclopaediae

"Comum" in Iohannes Iacobus Hofmannus, Lexicon universale (1698) ~
"Comum" in Gulielmus Smith (1854). Dictionary of Greek and Roman Geography. Londinii: Walton & Maberly

Nexus externi

Vicimedia Communia plura habent quae ad Novum Comum spectant.

Situs publicus (Italiane)
Discover Como: City Guide

Pinacotheca

Collocatio finium Municipii in Provincia Novocomensi.
Despectus in Comum.
Despectus in urbem.

Capita provinciarum metropoleonque Italiae


Abellinum • Aesernia • Agrigentum • Alexandria Statiellorum • Ancona • Andria • Aquila • Ariminum • Aristianis • Arretium • Asculum Picenum • Aternum • Augusta Taurinorum • Baretium • Barium • Barolum • Bauzanum • Bellunum • Beneventum • Bergomum • Bononia • Brixia • Brundisium • Bugella • Caesena • Campus Bassus • Caralis • Carbonia • Carraria • Caserta • Catacium • Catana • Comum • Consentia • Cremona • Croton • Cuneum • Drepanum • Ecclesiae • Ferraria • Firmum Picenum • Florentia • Forum Livii • Fovea • Frusino • Genua • Goritia • Grossetum • Hasta Pompeia • Henna • Imperia • Interamna Nahars • Interamna Praetutia • Labro • Lanusei • Latina • Laus Nova • Leucum • Luca • Lupiae • Macerata • Mantua • Massa • Mathera • Mediolanum • Messana • Modicia • Mutina • Neapolis • Nissa • Novaria • Nugor • Olbia • Panormus • Papia • Parma • Patavium • Perusia • Pisae • Pisaurum • Pistorium • Placentia • Portus Ilii • Portus Naonis • Potentia • Pratum • Ragusia • Ravenna • Reate • Regium • Regium Lepidi • Rodigium • Roma • Salernum • Sassaris • Savo • Sena Iulia • Spedia • Sullurium • Sundrium • Syracusae • Tarentum • Tarvisium • Teate • Templum • Tergeste • Tridentum • Turenum • Urbinum • Utinum • Venetiae • Verbania • Vercellae • Verona • Vibo Valentia • Vicetia • Villaxidrum • Viterbium Opus geopoliticum • Urbs metropolitana Italiae • Provincia Italiae • Consortium liberum municipale Siciliae Capsae cognatae: Provinciae et metropoles Italiae • Capita regionum Italicarum

[1] Liv. 33.36.14

[2] Catullus 35.3-4; Suet. De vita Caesarum "Divus Iulius" 28

[:0-3] Rarius "Novocomum": Hofmannus in textu

[4] Plin. Nat. 3.124; Plin. Ep. 1.3.1.

[5] Liv. 33.36.9.

[6] Cic. Fam. 13.35.1.

[7] Catullus 35.

[8] Liv. 33.36

[9] Strabo, Geographica V.1.6

[10] Appianus, Bell. civ. II,26. Plut., Caes. 29.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]