Pittsburgh
Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Heëlesj. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.
Pittsburgh is 'n sjtad in de Amerikaanse sjtaat Pennsylvania en 't is de hoofplaats va g'n Allegheny County. In 2015 hou zie 304.391 iwuënesj op e oppervlak van 144 km² (oane water), wat e bevölkeróngsdichde guëf van 2.140 iwuënesj je kilometer. De aglomeratie hat mieë 2,6 miljoen lüj. Pittsburgh ligk aa g'n samevleujóng va de revere Allegheny en de Monongahela, die same wieër de Ohio vurme.
De sjtad ligk in 't zuudweste va g'ne sjtaat Pennsylvania, op e plateau, dat plaatsjelig tusje de 220 en de 420 meter hoeëg is.
Gesjichde
[bewirk | brón bewèrke]
De ieësjte Europeane die zich hei vèstigde, woare Franzuëse, die hei forte en handelsposte öapende. Fort Duquesne is ei va die forte en is noe 't centrum va g'n sjtad (me numt 't "The Point") en ligk op g'n samevleujóng va Allegheny en Monongahela. I d'r kreeg van 1754 bis 1763 veröaverde de Britte 't fort. Kót d'r noa boewde zie e vöal groeëter fort: Fort Pitt. De plaatsj krieëg doamals höar naam: "Pittsborough". De sjtad blieëf aan 't eng va d'r achtieënden ieëw gruije en óch de indoestrie deeg höar intreije. De ieësjte neumeswoardige indoestrie besjeftigde zich mit sjeepsboew. Vanaaf 1830 kame vöal sjtaalarbeiesj oet Wales, meh óch lüj oet anger dele van Europa migreerde noa 't sjtedsje. Innen angere wichtige wirkgeëver woar d'r sjteenkoalmienboew, wie vanaaf 1900 i Heële en anger plaatsje i g'n Oeëstelige Miensjtreek.
Vanaaf de twieëde haaf va d'r twintigsten ieëw verengerde zich de economie. Opvallend is dat de sjtad de recessie van 2008 neet houw mitgemaak. I teëgezats tot anger groeëte Amerikaanse sjteëj keldere de prieze va hoezer en kame extra jobs bei.
Economie
[bewirk | brón bewèrke]De sjtad sjteet óch bekank um höar sjtaalindoestrie en hat doadurch d'r beinaam "Steel City". De aaweëzigheed va koale maakde zjwere indoestrie meugelig. I de joare '60 woeëde vöal sjtaalfabrieke gesjlöate, weil zie neet lange economisch rendabel woare. Noe rich zie zich op deensverlenóng en kennisintensieve indoestrie. Pittsburgh is óch hoofzedel va ge bedrief Heinz, dat tomateketsjup, sandwichspread en anger bekanke producte op de maat bringk.
Demografie
[bewirk | brón bewèrke]De sjtad hat seër de zèstiger joare te make mit 'n krimpende bevölkeróng. In 2000 goof 't nag 334.563 iwuënesj, tien joare sjpieër woare dat 305.704, 'nen bevölkeróngstrükgang van 8,6%. De leste joare krimp de bevölkeróng vöal leechder as tusje 2000 en 2010. Seër dat joar is bevölkeróng wieër trükgegange noa 304.391, 'n trükgang van 0,4%
In 2010 woar 66% van Pittsburgh blank, 26,1% Afro-Amerikaans, 4,4% Aziatisch en 2,3% Hispanic.
De sjtad is 't groeëtste centrum va de Kroatische diaspora en 't vunnef noa groeëtste va de Oekraïense diaspora. I g'n sjtad woeëne 200.000 lüj va Kroatisch aafkóms. Óch de Italiaanse gemingsjap behuët tot ing va de groeëtste i de VS. De vunnef groeëtste gróppe zint evvel de Dütsjesj (19,7%), Iere (15,8%), Italiane (11,8%), Pole (8,4%) en de Ingelsje (4,6%).
Klimaat
[bewirk | brón bewèrke]Pittsburgh hat e vöchtig continentaal klimaat (in 't Köppen-systeem aafgekót mit DfA). De gemiddelde joartemperatoer va januari -3,3° en i juli is dat 22,6°. D'r gemiddelde joarligse neersjlaag is 970 milimeter. Sjnee velt i de moande december bis februari. Gemiddeld guëf 't get mieë as 39 dage sjnee.
Verkieër
[bewirk | brón bewèrke]
In 1851 kroag Pittsburgh aasjletóng op 't gleis. Vanaaf de joare '70 woeëd de sjtad verbónge mit autobane. Twieë interstates zint zieër wichtig vuur de durchsjtruimóng van 't verkieër: d'r I-79 en d'r I-376, die respectievelig noard-zuud en oeës-wes loape. D'r I-76, óch de "Pennsylvania Turnpike" krüts gans Pennsylvania va wes noa oeës, oeëmit 'r óch Pittsburgh via d'r I-79 en d'r I-376 verbingk.
'n Anger beizungerheed is dat de sjtad bis i de joare '70 't groeëtste netwèrk vuur öapebaar verveur van de Verenigde Sjtate houw. 't Woar e tramnetwèrk dat 600 miel lang woar.
Weblinks
[bewirk | brón bewèrke]
|
Commons: Pittsburgh – Media gerelateerd aan dit óngerwerp |
Referentie
[bewirk | brón bewèrke]Dit attikel is 'n samevattóng va de Ingelsje en de Nederlandse zösterpazjena.