Sankt Hubert

Dit artikel is gesjreve in 't Venloos. Ómdat 't plaatsgebónge is, maogs doe 't ómzètte nao 't Hüppersch, es te dit dialek sjpriks.

---

Sankt Hubertse waope	Kaart
Basisgegaeves van Sankt Hubert
Bundesland:	Nordrhein-Westfalen
Regieringsdistrik:	Düsseldorf
Kreis:	Kreis Veeëse
Gemeinte:	Kempe
Oppervlak:	20,42 km²
Inwoeëners:	8.900
Bevolkingsdichde:	436 inwoeëners/km²
Huuegte:	31 m. ü. NHN
Poscode:	47906
Netnummers:	02152

Sankt Hubert is 'n kerkdörp en deilgemeinte binne de Rienlandse gemeinte Kempe, in 't weste van Naordrien-Wesfale. De plaats haet ca. 8.900 inwoeëners. Groeëte staej inne umgaeving zien Kreifeld en Duusbörg, aan de Nederlandse kant Venlo.

Geografie

't Dörp leet zoeën twieë kilomaeter boete 't stadshert van Kempe, in 'n rilletief vlaak gebeed en op 'n huuegde van ungevaer 31 maeter. Neet wied oeëstelik daovan, beej 't dörp Tönisberg, wuurt 't landschap hendig heuvelechtiger. Dao leet de Nederriensen Heuvelrök. Door 't dörp struimp de Kendel, 'n klein baekske. D'n baojem is lössriek en daomit ouk behuurlik vröchbaar. Ten zude van 't dörp leet ouk 'n zand- en kezelsteinkoel.

Geschiedenis

Waarschienlik woort Sankt Hubert rónd 625 gestich. In det jaor woort 'n holte kerkske geboewd. Vanaaf de middelieëwe óntwikkelde zich de honschappe Broich en Orbroich, die wies in 't inde van de achtieënde ieëw tot 't Keurvorstedóm Keule huurde. In de napoleontischen tied woorte de bei honschappe ein mairie. 't Veel ónder kanton Kempe, 't arrondissement Crévelt en 't département de la Roer. In 1816 kwaam de plaots ónder Prusische heerschappie en ze behuurde tot kreis Kempe en 't regierungsbezirk van Düsseldörp.

In de neugetieënde ieëw stónde heej vuuel waeverssteul. In 't naoburige Krieëvel woort ziede en fluweel geproduceerd. De landboew bleef aevel 't euverhiersende middel van bestaon. In 1871 reej d'n ierste stoumtrein, dae de Schluff geneump wuurt. In 1903 woort 't dörp aangeslaote op 't electriciteitsnetwèrk. Op 1 april 1936 woort Sankt Hubert beej gemeinte Kempe geveug. Det besloet woort in 1946 óngedaon gemaak. Op 1 jannewaar 1970 woort 't dörp opniej toegeveug aan Kempe, same mit de stad zelf, Hüls, Schmalbruch en Tönisberg. Hüls kwaam euveriges in 1975 in de gemeinte Kreifeld te ligge.

Bezeenswaerdighede

• Das Weberhaus: geboewd in 1858, in d'n tied det de waeverie medebelankriek waas veur de lokaal ikkenomie. 't Boewwèrk is eigedom van de lokaal heimatvereiniging en kint mit klein gróppe bezichtig weure. De "Knippen-Stuev" kint gebroek weure es trouwlocatie. 't Hoes mót 'n idee gaeve, wie 't dageliks laeve in zoeën waevershoes d'roetzoog.
• Der Berfes: Sankt Hubert loog veur de Franse tied op de grens tösse hertogdóm Gelder en 't keurvorstedom van Keule. Neet zelde goof 't conflikte euver de perciese grensverloup. Aangezeen Sankt Hubert ein van de naordelikste dörpe ónder de invloodssfeer van Keule waas, loog 't dörp in 'n gebeed det raegelmatig geplunderd en bestaok woort door viejandelike Gelderse laegers en rouvers. 'ne Lieëgen tore mós daorum es 'n saort börch dene, wao me schule kós. Ouk kóste heej voodselveurrade waere opgeslaoge. Nao d'n Twieëde Waerelaorlog raakde 't boewwerk in verval en woort 't mierder kiere gerestaureerd. De letste kier waas in 2003. Allewiel is 't 'n opvallend boewwwerk mit vakwerk.

Dialek

In 't dörp wuurt "Hüppersch Plott" gekald. Sankt Hubert leet zoeëwaal baove de Benrather Linie as baove de Uerdinger Linie. In 't lokaal dialek zaet me namelik ek en make, dewiel me zujelik van bei isoglosse esch/isch en ma(a)che zaet.'t Wäördje auch wuurt um diezelfde reje ok. Daodoor wuurt 't dialek tot 't Kleverlands geraekend. Ouk wuurt 't werkwaord <hebbe> as in <we häbbe> as [hɛbə] oetgespraoke, zjus wie in 't Venloos. Zujeliker klink detzelfde zinsdeil es <wir hant>, dök gild det ouk veur 't Zuud-Nederfrankische euvergangsgebeed. Dao zeen ripuarismes al vreej algemein. Ouk 't Hüppersch haet aevel langsaam 'n verendering óndergaon richting 't Ripuarisch.

't Gebroek van 't Hüppersch beperk zich meistal tot vastelaovend en beejeinkómste van de lokaal heimatvereiniging, wie me dökker zuut in Pruses. D'r besteit aevel waal 'n waordebook veur 't Hüppersch.

Naobeejgelaege kerne

• Naord: Aldekèrk (gemeinte Kèrke)
• Naordoeës: Tönisberg
• Zuudoeës: Hüls (gemeinte Kreifeld)
• Zuud: Sankt Tönis (gemeinte Kreifeld)
• Zuudwes: Kempe

Weblinke

Commons: St.Hubert – Media gerelateerd aan dit óngerwerp

• Heimatverein St. Hubert 1964 e. V., 'n zier oetveurige website euver St. Hubert. Mit actueel infermasie, get euver de geschiedenis en 't waope van 't dörp en de bezeenswaerdighede. Ónder 't köpke "shop" kint me 't waordebook vinde.