aaf

Algemein Gesjreve Limburgs

Biewaord

aaf (Nederlands: af, klaar, buiten het spel)

Mofers: aa~f

Mofers

Achterzitsel

Lemma

aaf /à:f/ (liaison: /à:v/)

plaats (dynamisch):
1. guuef aan det get door waeging lieëger kump in betrèkkelike zin: hae rentj vanne berg aaf
2. guuef aan det get door waeging op 'ne wiejeren aafstandj terech kump: hae löp vanne kas aaf

Aafbraeking

aaf

Net get anges gesjreve

aof

Synoniem

[2] eweg

Aafleijinge

aaf-, aventoe, averechs
achteraaf, alaaf, baovenaaf, bas-aaf, bergaaf, boetenaaf, dao-aaf, d'raaf, hieaaf, langsaaf, linksaaf, rechsaaf, vanaaf, veuraaf, veurenaafaan, wiedaaf, woaaf
aafbraak, aafbreuk, aafdaak, aafgetiej, aafgod, aafmars, aafreis, aafsjoew, aafstap, aaftoog, aafwaeg
aafdanke, aafdoon, aafgaon, aafloupe, aafmake, aafsjinke, aafzeen

Zagswies

aaf en toe > aventoe
bie ... kan allein meh ... d'rvan aaf: bie ... is allein ... meugelik
Bie Leen kan ouch allein mer ein inkel teske kóffe d'rvan aaf.
dao gans/ram van aaf zeen: gans óntzatj zeen door ónverhöds nuuts
Ich höb gezeen wie daen auto óngeren trein koom; ich bön nag ram daovan aaf daodoor.
de knäök/knuip aaf höb: gans meug zeen en nieks mieë kónne
De kop is aaf (döks gevolg door noe de stert enne puuet nag): Veer zeen begós (meh nanneet klaor).
de vogel aaf höbbe (naodrök op aaf):
1. bie 't vogelsjete vanne sjötterie winne
2. (euverdrechtelik) plezeer höbbe (e sjötterswaord)
d'n aom aaf höb: gans boeten aom zeen vanne inspanning
Me kan aafzeen es m'n hoeag zitj: De hoeaggeplaatsdje kómme waal dore ieëlenj, meh de lieëggeplaatsdje neet.
op en aaf: haer en trögk (Nederlandjs: heen en weer)
op en aaf gaon:
1. bergop en bergaaf gaon (gezag van e landjsjap)
2. wèsselvallig zeen (gezag van persuuenlike stumminge, krenkdjes of prestaasjes)
oppe kop aaf: prónt, persies (Nederlandjs: exact)
van zich aaf kalle (aa\f mit stoeattoean): veur zichzelf opkómme, opkómme veure eige positie, assertief zeen
van ... aaf aan: vanaaf 't puntj ...
Van begins aaf aan zeen v'r verkieërd aan 't werk gegange.
Det is neet de kop aaf.
d'r duvel nag te slum aaf zeen: hieël spits zeen

Kómaaf

Oet 't Aadnederlandjs: aua, af-, oet 't Aadgermaans: *aba, euver Indogermaans *h₂épo.

Vermeljing

Bakkes, Pierre: Mofers Waordebook, Stichting Mofers Waordebook (2007); p. 51.

In anger spraoke

[1]

bewirk

Algemein Gesjreve Limbörgs: aaf
Frans: en bas
Ingels: off^(en:), down^(en:)
Kotava: omon
Nederlandjs: af^(nl:)
Pruus: ab
Zweeds: av

[2]

Ingels: off^(en:)
Nederlandjs: af^(nl:)
Pruus: ab
Zweeds: av

[op en aaf]

Fins: edestakaisin
Ingels: back and forth
Koreaans: 이리저리^(ko:)
Nederlandjs: heen en weer
Pruus: hin und her
Zweeds: fram och tillbaka

Bieveugelik naamwaord

Lemma

aaf /à:f/ (liaison: /à:v/)

(predikatief) nimmieër in 't speel zitte
Doe mós ane kantj gaon staon; doe bös aaf!
(synoniem) anger waord veur laeg
Det vaat is aaf.
(synoniem) anger waord veur verslete
Die sjoon waas se noe aanhöbs die mós se-n ewegdoon; die zeen ram aaf!
(synoniem) anger waord veur vaerdig

Aafbraeking

aaf

Vermeljing

Bakkes, Pierre: Mofers Waordebook, Stichting Mofers Waordebook (2007); p. 51.

Zelfstenjig naamwaord

Lemma

aaf ó /á:f ~ à:f/ (liaison: /á:v ~ à:v/)

de beginpeziesje van e speel

Aafbraeking

aaf

Zagswies

trögk bie aaf zeen: oppernuuj mótte beginne wen get verkieërd is gegange
Doe höbs verlaore; doe mós trögk nao aaf.

Verbuging

		inkelvaad		mieëvaad
		radikaal	liaison	radikaal	liaison
nom.	sjrif	aaf		—
nom.	IPA	/á:f/		—
dim.	sjrif	—		—
dim.	IPA	—		—
dat.	sjrif	aaf		—
dat.	IPA	/á:f/		—

Biewaord

Lemma

aaf /à:f/ (liaison: /à:v/)

inne richting nao ónger

Raod

Dit waord wuuert meis gezeen es 't aangegaeven achterzitsel hiebaoven of e deil van e samegestèldj wirkwaord.

Aafbraeking

aaf

In anger spraoke

bewirk

Algemein Gesjreve Limbörgs: avers
Ingels: downwards
Nederlandjs: afwaarts, neerwaarts

Biewaord

Lemma

aaf /à:f/ > /á:f/ (liaison: /à:v/ > /á:v/)

inne richting nao ónger
neet-wirkwäördelike res van e wirkwaord beginnendj mit aaf-

Aafbraeking

aaf