Costanz Clor
El Flavi Valeri Costanz, mej cognossuu cont el nomm de Costanz Clor (latin: Flavius Valerius Constantius o Constantius Chlorus; Iliria, 31 de marz del 250 circa - York, 25 de luj del 306) l'è staa on imperador roman al temp de la Tetrarchia. L'è anca el pader de l'imperador Costantin.
Biografia
[Modifega | modifica 'l sorgent]L'è passaa a la storia cont el stranomm de Chlorus (smort), che gh'è staa daa di storegh bizantin. L'era nassuu in de l'Iliria e l'ha scominciaa la soa cariera in de l'esercit roman. L'ha quattaa i caregh de protector sotta i imperador Aurelian e Probo, per poeu devegnì governador de la Dalmazia ai temp del Car. El gh'ha avuu ona relazion con vuna ciamada Elena, che la gh'ha daa on fioeu ciamaa Costantin.
In del 288 l'era el prefett del pretori de l'imperador Massimian. Quell lì l'ha mandaa a combatt contra i Franch de l'usurpador Caraus, che controllaven l'estuari del Ren. El Costanz l'ha traversaa el territori sò de lor, e l'è rivaa al Mar del Nord. I Franch hann ciamaa la pas, e hann faa tornà re el Gennobaud.
Imperador
[Modifega | modifica 'l sorgent]Per i sò meret militar, l'è staa nominaa del Massimian "Ceser" (ona sort de vis-imperador). L'incoronazion la gh'è stada a Milan el primm de marz del 293. La nasseva la Tetrarchia, el governa a quatter man de l'Imperi. Al Costanz ghe vegniva daa el controll de Gallia e Britannia, con l'incaregh de batt el Caraus.
El Costanz l'è staa bon de scascià via i soldaa de l'usurpador foeura de la Gallia. A la fin del 293 el Caraus l'è staa coppaa e sostituii del sò tesoree Allett. El Costanz el s'è minga fermaa e l'ha batuu anca lu. In 'sta manera l'ha guadagnaa el titol de Germanicus maximus. Poeu, in del 296, l'ha segutaa la guerra contra l'Allett e l'ha invaduu la Britannia, intant che 'l Massimian el tegniva sotta controll la Gallia. L'Allett l'è staa coppaa in battaja, intant che 'l Clor el rivava a Dover e a Londra 'me on liberador.
In del 298 el Costanz a l'era anmò giò in Gallia per combatt i Alamann in sul Ren. In del 305 l'è devegnuu august a tucc i effett. Ma l'è mort l'ann dopo a York, duranta ona guerra contra i tribù de la Scozia. I sò soldaa hann nominaa imperador el Costantin, che l'è partii per l'Italia, con l'intenzion de tornà a vess l'unegh imperador, e mett fin a la Tetrarchia.
El corp del Costanz l'è staa portaa a Treviri, in Germania.