Aller au contenu

Sokatra

Avy amin'i Wikipedia
Soka-dranomasina maitso

Ny sokatra dia mamorona filaharam-biby anisan' ny mandady, misy hazon-damosina efa-tongotra izay manana karan-doha tsy misy lempom-pihirifana sy manana akorany misy plastrôna manandrify ny kibo sy ny harany eo an-damosina, mifandray amin' ny alalan' ny karazana tetezana roa amin' ny ilany havia sy havanan' ny vatany. Voatsinjata telo araka ny mahazatra ny sokatra: ny sokatra an-tanety (misy karazana 70 eo ho eo), sy ny sokatra an-dranomamy (misy karazana 260 eo ho eo), ary ny sokatra an-dranomasina (misy karazana 7).

Manatody ny sokatra ary isaky ny 10 ka hatramin' ny 12 volana ny fanatodizany. Mitombo haingana aloha ny sokatra mbola kely, avy eo mihamiadana izany fitombony izany. Arakaraka ny karazany dia misy ny sokatra tsy mihinana afa-tsy zavamaniry, sy ny mpihinan-kena na mihinan-trondro, ary ny mpihinana karazan-tsakafo maro. Misy ny karazan-tsokatra izay mampiditra ny lohany any anaty harany amin' ny alalan' ny fampiforetany ny vozony ho toy ny "S" (ambony ambany) sy ireo izay mampitsivalana ny vozony miankavanana na miankavia.

Tamin' ny volana Desambra 2019 dia fianakavian-sokatra miisa 14 no mitsinjara amina vondron-karazana miisa 86 sy karazana miisa 343. Ankoatra ny faritry ny tendrontany dia miparitaka amin' ny ampahany betsaka amin' ny Tany ireo biby mangatsia-dra ireo ary afaka miaina any amin' ny toeram-ponenana tena samy hafa. Atahorana ho lany tamingana ny 42 % amin' ireo karazana ireo, noho ny fahapotehan' ny toeram-ponenany na noho ny fihazana tafahoatra. Amin' ireo tranga roa ireo dia tena mavesa-danja ny asan' ny olombelona, na dia eo aza ny fiarovana ireo biby ireo.

Inoana ho tamin' ny fotoan' ny dinôzôro, 200 tapitrisa taona tany aloha tany, no nisian' ny sokatra voalohany. Ady hevitra be ny momba ny tena razambeny marina.

Fiarovana

[hanova | hanova ny fango]

Ny ankabeazan' ny sokatra dia arovana, koa amin' ny ankapobeny dia tsy azo atao ny miompy, mividy na mivarotra sokatra, ary indrindraindrindra ny manondrana azy ireny. Any andafy dia azon' ny olona te hifandray akaiky amin' ny sokatra atao ny manatona ivon-toerana fiompiana sy fiarovana azy ireny ary mirotsaka ho mpanampy terem-panahy.

Misy fifanarahana CITES natao tany Washington mitanisa ny karazan-tsokatra tsy azo avarotra. Sazy mafy no setrin' ny fandikana izany fitsipi-pifehezana izany.

Ny fahalotoan' ny tontolo iainana, ary singanina manokana amin' izany ny ateraky ny harona plastika, eo koa ny fampiasana harato ary ny fiovan' ny toetany no antony voalohany mahalany tamingana ny sokatra.

Maro samihafa ny sakafon' ny sokatra, arakaraka ny karazany. Ny sasany mihinana zavamaniry, ny hafa mihinana nofom-biby, misy koa ny sady mihinana zavamaniry no mihinana nofom-biby.

Amin' ny ankapobeny dia mihinana zavamaniry ny sokatra an-tanety: ravinkazo na voankazo samihafa, mety hiampy sifotra koa indraindray. Tsy tokony homena hena, nofon-trondro, sakafon' alika na sakafon-tsaka, paty, vary, mofo na ronono izy ireny; hohaniny soa aman-tsara ireny kanefa tena mety hanimba ny fahasalamany (mampiova endrika ny harany, mampihena ny fahelam-piainany...).

Ny sokatra an-drano indray anefa dia sady mihinana zavamaniry no mihinana nofom-biby ihany koa. Matetika dia amin' ny fahatanorany izy no mihinan-kena ary avy eo manjary mizatra zavamaniry arakaraky ny fandrosoan' ny taonany.

Tomban-taona iainana

[hanova | hanova ny fango]

Marina fa ela velona ny sokatra, nefa vitsy ihany kosa ny maharitra taonjato iray. Ny salanisam-pahaveloman' ny sokatra dia eo amin' ny 50 taona eo ho eo. Anisan' ny fahela velona voarakitra ny an' ilay sokatra atao hoe Harriet, sokatra mankadiry tany amin' ny Vondronosy Galapagos, izay naharityra 175 taona, na ny an' i Adwaita, sokatra mankadiry tao Seisly izay nolazaina fa maty tamin'ny faha-250 taonany.

Lahy sa vavy?

[hanova | hanova ny fango]

Mahatsikaiky ny hahatonga ny atodin-tsokatra sasany ho lahy na vavy: raha akotrika ao anaty fasika mangatsiatsiaka (20 °C) na mafana be (40 °C) hono ny atodiny dia miteraka sokatra vavy, nefa raha maripana antonontonony kosa dia manome sokatra lahy.

Afaka fantarina ihany koa ny sokatra lahy na vavy efa lehibe. Somary milentika ny kibon' ny lahy raha toa ka mivohitra kosa ny an' ny vavy. Sady manamora ny firaisana izany no manamora ny fanatodizana ihany koa. Ny hohon' ny sokatra lahy koa dia somary mibiloka sy lava, nefa mahitsy sy fohy kokoa ny an' ny vavy. Fanampin' izay dia lehibe kokoa ny rambon' ny sokatra lahy raha miohatra amin' ny an' ny sokatra vavy.

Ny sokatra vao foy dia tsy fantatra na lahy na vavy. Mila miandry eo amin' ny 3 na 4 taona eo vao afaka inoana ny mahalahy na mahavavy azy.

Amin' ny fotoana maha-iva indrindra ny ranomasina sy ny onja dia miara-manatody ny sokatra eny amin' ny morontsiraka. Io no atao hoe arribada.

Fiheverana momba ny sokatra

[hanova | hanova ny fango]

Amin' ny fisainana tatsinanana dia midika fahendrena, fahela velona, tsy fahafatesana, ary ny Tany ny sokatra[1].

Jereo koa

[hanova | hanova ny fango]

Sehatra momba ny sokatra eto Madagasikara

[hanova | hanova ny fango]

Sehatra miteny anglisy

[hanova | hanova ny fango]

Sehatra amin' ny teny alemanina

[hanova | hanova ny fango]
  • "Cuora amboinensis Kamaroma", Rui Pessoa,2007, Lisbon, Portugal

Sehatra amin' ny teny italiana

[hanova | hanova ny fango]

Sehatra amin' ny teny espaniôla

[hanova | hanova ny fango]

Sehatra amin' ny teny neerlandey

[hanova | hanova ny fango]

Sehatra momba ny lalàna

[hanova | hanova ny fango]

Sehatra ahitana sary ahafahana mamantatra ny karazan' ny sokatra iray

[hanova | hanova ny fango]

Sehatra momba ny fiarovana ny sokatra an-dranomasina

[hanova | hanova ny fango]

Ny krizy lehibe mahazo ny sokatra any Azia

[hanova | hanova ny fango]

Sehatra hafa

[hanova | hanova ny fango]

Loharano sy fanamarihana

[hanova | hanova ny fango]
  1. Lahatsoratra momba ny dikan'ny sokatra Archived Novambra 6, 2005 at the Wayback Machine nataon'ny mpikambana amin'ny Wikipédia anankiray tamin'ny taona 2004.