Днепар
| Днепар | |
| руски: Днепр, белоруски: Дняпро, украински: Дніпро, кримскотатарски: Özü | |
| Река | |
 | |
| Земји | Русија, Белорусија, Украина |
|---|---|
| Притоки | |
| - леви | Сож, Десна, Трубиж, Супиј, Сула, Псјол, Ворскла, Самара, Конка, Биложерка |
| - десни | Друт, Березина, Припјат, Тетерив, Ирпин, Стухна, Рос, Тјасмин, Базавлук, Инхулетс |
| Градови | Доробогуж, Смоленск, Могиљов, Киев, Черкаси, Днепар |
| Извор | |
| - место | Валдајска Висорамнина, Русија |
| - височина | 220 м |
| - координати | 55°52′00″N 33°41′00″E / 55.86667° СГШ; 33.68333° ИГД |
| Утока | Днепарска делта |
| - координати | 46°30′00″N 32°20′00″E / 46.50000° СГШ; 32.33333° ИГД |
| Должина | 2.290 км |
| Слив | 516.300 км2 |
| Истек | во Херсон |
| - просечен | 1.670 м3/с |
 Сливот на реката Днепар
| |
Днепар (руски: Днепр; белоруски: Дняпро; украински: Дніпро; кримскотатарски: Özü) — една од поголемите реки во Европа (четврта по големина), која извира во Русија тече низ Белорусија, а во Украина се влева во Црното Море. Вкупната должина на реката е 2.285 километри и има сливно подрачје од 50.400 км2. Реката е позната по нејзините брани и хидроцентрали. Днепар е важен воден пат за економијата на Украина и е поврзан со каналот Днепар-Буг до другите водни патишта во Европа.
Во антиката, Днепар се спомнува од старогрчкиот историчар Херодот (5 век п.н.е.) под името Бористен (во буквален превод од старогрчки „оној кој тече од север“). Римските историчари ја нарекуваат оваа река Данаприс додека за време на Киевска Русија меѓу Словените била позната како Славутич.
Потекло на поимот
[уреди | уреди извор]Името „Днепар“ е изведено од персискиот збор Dānu apara „реката на крајната страна“.[1] (Спротивно од ова, реката Днестар се нарекува „блиска река“.)
Во трите земји низ кои поминува реката има исто име, но со различен изговор:
Географија
[уреди | уреди извор]Вкупната должина на реката е 2.285 километри, од кои 485 км се во Русија, 595 км во Белорусија и 1.095 км се во Украина. Нејзиниот слив покрива 504.000 км2, од кои 289.000 км2 се во Украина.[2]
Изворот на реката Днепар е во тревнатите мочуришта на Валдајската Висорамнина во Европска Русија на надморска височина од 220 м.[2] 115 км од нејзиниот тек ја сочинува природната граница помеѓу Белорусија и Украина. Поврзана е со реката Буг преку каналот Днепар-Буг. Се влева во Црното Море, каде прави голема делта.
Притоки на Днепар
[уреди | уреди извор]Днепар има многу притоки. Главните се:
Постојат и многу мали директни притоки, особено во Киевската област, како Сирец (десна притока) во северниот дел на градот, историски значајната Либид (Д) која минува западно од центарот и Боршаговка (Д) на југ.
Езера и хидроцентрали
[уреди | уреди извор]Реката е позната по нејзините брани и хидроцентрали.
Најпозната била ХЦ „Днепар “ близу Запорожје, изградена во 1927-1932 со инсталирана моќност од 558 MW. Била уништена во текот на Втората светска војна, но била повторно изградена во 1948 со моќност од 750 MW.
Другите се: Кременчук (1954–60), Киев (1960–64), Середньоднипровска (1956–64), Канив (1963–75).
Овие брани и хидроцентрали учествуваат до 10 проценти во вкупното производство на електрична енергија во Украина.
Вештачки езера се Киев (922 км2), Канив (675 км2), Кременчук (2.250 км2), Камянске (567 км2), Днепар (420 км2) и Каховка (2.155 км2).
Градови на Днепар
[уреди | уреди извор]
Градовите сместени на реката Днепар се подредени од изворот (во Русија) до вливот (во Украина):
Пловност
[уреди | уреди извор]Днепар е важен за водниот сообраќај, како и за самата економија на Украина: нејзините езера имаат големи брани за бродови, дозволувајќи пловила од 270х18 м да можат да пристапат до пристаништето во Киев и така создаваат важен сообраќаен коридот. Реката се користи и од патнички бродови.
Узводно од Киев, во Днепар се влева реката Припјат. Оваа пловна река ја поврзува со каналот Днепар-Буг, врската со реката Буг. Историски, врската со западните европски водни патишта била можна, но каскадите близу градот Брест го попречиле овој меѓународен воден пат. Слабите политички врски помеѓу Западна Европа и Белорусија не влеваат надеж дека ова би се сменило во скора иднина.[3]
Пловноста е нарушена секоја година од мразот во зима и силните зимски виулици.
Поврзано
[уреди | уреди извор]Наводи
[уреди | уреди извор]- ↑ Mallory, J.P. and Victor H. Mair. The Tarim Mummies: Ancient China and the Mystery of the Earliest Peoples from the West. London: Thames and Hudson, 2000. p. 106
- ↑ 2,0 2,1 Кубијович, Володимир; Иван Теслија. „Река Днепар“. Енциклопедија на Украина. Посетено на 19 јануари 2007.
- ↑ NoorderSoft Waterways Database
Надворешни врски
[уреди | уреди извор]
Днепар на Ризницата ?- Днепар на Украинската енциклопедија
- Днепар во Енциклопедија Британика 1911
|