Тигрињски јазик

Тигрињски јазик
	ትግርኛ tigriññā
Изговор	/tɨɡrɨɲa/
Застапен во	Еритреја, Етиопија
Подрачје	Еритреја, Етиопија
Народ	Тигрињци
Говорници	9 милиони (2011–2012)
Јазично семејство	афроазиско семитски јужни етиопски северни гиз тигрињски јазик; ; ; ; ; ;
Писмо	етиопско писмо
Статус
Службен во	Еритреја
Признаен како малцински во	Етиопија
Јазични кодови
ISO 639-1	ti
ISO 639-2	tir
ISO 639-3	tir
	Оваа страница може да содржи фонетски симболи од меѓународната фонетска азбука (МФА).

Тигрињскиот или само тигриња (ትግርኛ, /tigriññā/) е семитски јазик, дел од групата на северноетиопски семитски јазици. Јазикот е мајчин јазик на народот Тигрињци, кои живеат во Етиопија и Еритреја. Во Еритреја тигриња е најголемиот јазик во државата, а воедно и службен јазик на Еритреја. Во Етиопија јазикот се зборува во Тиграјскиот регион.^[1]

Номенклатура

Нема сеопфатно име за луѓето кои збориваат тигриња (односно сеопфатно месно име). Во Етиопија се користи следната номенклатура: tigrāwāy (за маж), tigrāweytī (за жена), tigrāwōt или tegaru (множина). Во Еритреја службено народот е познат како Bihére-Tigrigna („нација Тигриња“).

Распоространетост

Тигриња е најголемиот јазик во Еритреја, и четврт најголем јазик во Етиопија. Јазикот го зборуваат и припадниците на тигрињската емиграција во Судан, Саудиска Арабија, Израел, Германија, Италија, Шведска, САД, Австралија и Канада.

Дијалекти

Дијалектите на тигриња се разликуваат еден од друг на лексичко, фонолошко и граматичко ниво.^[2] Се смета дека ниту еден дијалект не е земен како стандардна форма на тигриња.

Гласови

**Самогласки**
	Предни	Централни	Задни
Високи	i	ə [ɨ]	u
Средни	e	ä [ɐ]	o
Ниски		a

**Согласки**
		Билабијално/ лабиодентални	Дентални	Посталвеоларни/ непчани	Меконепчани		Фарингални	Глотални
		Билабијално/ лабиодентални	Дентални	Посталвеоларни/ непчани	Чисти	Лабијализирани	Фарингални	Глотални
Експлозивни и африкативни	Безвучни	p	t	č [ʧ]	k	kʷ		’ [ʔ]
	Звучни	b	d	ǧ [ʤ]	g	g
	Ејективни	p'	t'	č' [ʧ']	k'	kʷ'
Фрикативни	Безвучни	f	s	š [ʃ]	(x)	(xʷ)	ḥ [ħ]	h
	Звучни	(v)	z	ž [ʒ]			‘ [ʕ]
	Ејективни		s'		(x')	(xʷ')
Носни		m	n	ñ [ɲ]
Апроксимантни			l	y [j]		w
Вевни			r

Писмо

Јазикот се пишува со етиопското писмо. Ова писмо првично се развило за потребите на јазикот гиз. Ова писмо е абугида, каде секој карактер има согласка и самогласка. Карактерите се подредуваат во зависност од комбинацијата.

**Тигрињско (етиопско) писмо**
	ä	u	i	a	e	(ə)	o	wä	wi	wa	we	wə
h	ሀ	ሁ	ሂ	ሃ	ሄ	ህ	ሆ
l	ለ	ሉ	ሊ	ላ	ሌ	ል	ሎ
ḥ	ሐ	ሑ	ሒ	ሓ	ሔ	ሕ	ሖ
m	መ	ሙ	ሚ	ማ	ሜ	ም	ሞ
ś	ሠ	ሡ	ሢ	ሣ	ሤ	ሥ	ሦ
r	ረ	ሩ	ሪ	ራ	ሬ	ር	ሮ
s	ሰ	ሱ	ሲ	ሳ	ሴ	ስ	ሶ
š	ሸ	ሹ	ሺ	ሻ	ሼ	ሽ	ሾ
ḳ	ቀ	ቁ	ቂ	ቃ	ቄ	ቅ	ቆ	ቈ	ቊ	ቋ	ቌ	ቍ
ḳʰ	ቐ	ቑ	ቒ	ቓ	ቔ	ቕ	ቖ	ቘ	ቚ	ቛ	ቜ	ቝ
b	በ	ቡ	ቢ	ባ	ቤ	ብ	ቦ
v	ቨ	ቩ	ቪ	ቫ	ቬ	ቭ	ቮ
t	ተ	ቱ	ቲ	ታ	ቴ	ት	ቶ
č	ቸ	ቹ	ቺ	ቻ	ቼ	ች	ቾ
ḫ	ኀ	ኁ	ኂ	ኃ	ኄ	ኅ	ኆ	ኈ	ኊ	ኋ	ኌ	ኍ
n	ነ	ኑ	ኒ	ና	ኔ	ን	ኖ
ñ	ኘ	ኙ	ኚ	ኛ	ኜ	ኝ	ኞ
ʾ	አ	ኡ	ኢ	ኣ	ኤ	እ	ኦ
k	ከ	ኩ	ኪ	ካ	ኬ	ክ	ኮ	ኰ	ኲ	ኳ	ኴ	ኵ
x	ኸ	ኹ	ኺ	ኻ	ኼ	ኽ	ኾ	ዀ	ዂ	ዃ	ዄ	ዅ
w	ወ	ዉ	ዊ	ዋ	ዌ	ው	ዎ
ʿ	ዐ	ዑ	ዒ	ዓ	ዔ	ዕ	ዖ
z	ዘ	ዙ	ዚ	ዛ	ዜ	ዝ	ዞ
ž	ዠ	ዡ	ዢ	ዣ	ዤ	ዥ	ዦ
y	የ	ዩ	ዪ	ያ	ዬ	ይ	ዮ
d	ደ	ዱ	ዲ	ዳ	ዴ	ድ	ዶ
ǧ	ጀ	ጁ	ጂ	ጃ	ጄ	ጅ	ጆ
g	ገ	ጉ	ጊ	ጋ	ጌ	ግ	ጎ	ጐ	ጒ	ጓ	ጔ	ጕ
ṭ	ጠ	ጡ	ጢ	ጣ	ጤ	ጥ	ጦ
č̣	ጨ	ጩ	ጪ	ጫ	ጬ	ጭ	ጮ
p̣	ጰ	ጱ	ጲ	ጳ	ጴ	ጵ	ጶ
ṣ	ጸ	ጹ	ጺ	ጻ	ጼ	ጽ	ጾ
ṣ́	ፀ	ፁ	ፂ	ፃ	ፄ	ፅ	ፆ
f	ፈ	ፉ	ፊ	ፋ	ፌ	ፍ	ፎ
p	ፐ	ፑ	ፒ	ፓ	ፔ	ፕ	ፖ
	ä	u	i	a	e	(ə)	o	wä	wi	wa	we	wə

Наводи

↑ „Tigrinya language“. Encyclopaedia Britannica.
↑ Leslau, Wolf (1941) Documents Tigrigna (Éthiopien Septentrional): Grammaire et Textes. Paris: Librairie C. Klincksieck.

Надворешни врски

Часови по тигриња за емигранти во Шведска Архивирано на 17 август 2009 г.
Семрежна страница за тигриња Архивирано на 14 ноември 2020 г.
Етиопско писмо Архивирано на 4 септември 2013 г.

[1] „Tigrinya language“. Encyclopaedia Britannica.

[leslau-2] Leslau, Wolf (1941) Documents Tigrigna (Éthiopien Septentrional): Grammaire et Textes. Paris: Librairie C. Klincksieck.

[1]

[2]