Бундестаг
Бундестаг (герман. Bundestag — Холбооны хурал, Bund (холбоо) ба Tag, Tagung (хурал, хуралдаан) — Холбооны Бүгд Найрамдах Герман Улсын нэг танхимт ард олны төлөөллийн байгууллага.
Бундестагийн гишүүд 4 жил тутам сонгогддог байна.
Түүх
[засварлах | кодоор засварлах]1949 онд Баруун Герман шинэ Үндсэн хуулиа баталсан байна. Түүний зохиогчид Веймарын Үндсэн хуульд гаргасан алдаануудыг анхаарч үзэхийг хичээсэн. Үүний үр дүнд Бундестаг хэмээх үндэсний парламент өргөн эрх мэдэлтэй болж, иргэдээс шууд сонгогдсон Холбооны эрх мэдэлтэй цорын ганц байгууллага болжээ.
Германыг 1990 оны 10-р сарын 3-нд нэгдэхээс өмнө Бонн хотод парламентын хуралдаанууд болдог байсан. Баруун Берлин албан ёсоор Холбооны Бүгд Найрамдах Герман Улсын харьяалалаас гадуур байсан тул иргэд нь Бундестаг байгуулахад шууд оролцох боломжгүй байсан; тэд зөвхөн санал өгөх эрхгүй төлөөлөгчдийг илгээж болдог байжээ.
1949 онд сонгогдсон Бундестаг 402 гишүүнтэй байв. 1953 оноос хойш энэ тоо 500 орчим болжээ.
1990 онд хоёр Герман нэгдсэний дараа Бундестагийн бүрэлдэхүүн 662 суудалтай болж өргөжсөн бөгөөд түүнээс хойш суудлын тоо төдийлөн өөрчлөгдөөгүй байна. 1999 оноос хойш Бундестаг Рейхстагийн байранд хуралдаж байна.
Бундестаг нь тус улсын санал өгөх эрхтэй хүн амын дундаас дөрвөн жилийн хугацаатай сонгогддог. Парламентыг хугацаанаас нь өмнө тараах нь зөвхөн онцгой тохиолдолд боломжтой бөгөөд Германы Холбооны ерөнхийлөгчийн бүрэн эрхэд хамаарна.
Одоогийн байдлаар Бундестаг 735 гишүүнтэй ажиллаж байна.
Эрх мэдэл
[засварлах | кодоор засварлах]- хууль батлах;
- Холбооны төсвийг батлах;
- Холбооны засгийн газарт итгэх итгэлийн асуудлыг шийдвэрлэх, түүний үйл ажиллагаанд хяналт тавих.
Бүтэц
[засварлах | кодоор засварлах]Бундестагийн байгууллагууд
[засварлах | кодоор засварлах]- Бундестагийн дарга (Präsident des Deutschen Bundestages) хурал удирдана;
- Бундестагийн даргын 1-р канцеляр (Präsidialbüro 1);
- Бундестагийн даргын 2-р канцеляр (Präsidialbüro 2);
- Бундестагийн даргын орлогчид (Vizepräsidenten des Deutschen Bundestages) намын бүлгүүд тус бүрээс нэг хүн;
- Бундестагийн нарийн бичгийн дарга нар (Schriftführer);
- Бундестагийн тэргүүлэгчид (Präsidium) дарга, орлогчидоос бүрдэнэ;
- Ахмадын Зөвлөл (Ältestenrat) дарга, орлогчид болон бүлгүүдээс бүрдсэн 23 гишүүдээс бүрддэг;
- Нэгдсэн Хороо (Gemeinsamer Ausschuss) (бундесрат-тай хамт);
- Намын бүлгүүд (Fraktion), удирдах газар (Fraktionsvorstand), бүлгийн дарга (Fraktionsvorsitzende), даргын орлогчид (Stellvertretender Fraktionsvorsitzender), парламентын захиралууд (Parlamentarischer Geschäftsführer);
- Бундестагийн Захиргаа (Verwaltung des Deutschen Bundestages) — аж ахуй-техникийн хангамж хариуцсан нэгж, Бундестагийн захирал удирддаг (Direktor beim Deutschen Bundestag);
- Захиралын товчоо (Direktorbüro);
- Хороодын нарийн бичгийн дарга нарын газар (Ausschusssekretariat);
- Бундестагийн цагдаа (Polizei beim Deutschen Bundestag);
- Бундестагийн номын сан, номын сангийн зөвлөл удирддаг (Büchereibeirat).
Байнгын Хороод
[засварлах | кодоор засварлах]Үндсэн хуульд дараах хороод байхаар заасан бөгөөд тус бүр нь дарга (Vorsitzender), дэд дарга (Stellvertretender Vorsitzender) болон гишүүдээс бүрдэнэ.
- Батлан хамгаалах хороо (Verteidigungsausschuss) (1956 он хүртэл - Европын аюулгүй байдлын хороо);
- Гадаад харилцааны хороо (Auswärtiger Ausschuss);
- Европын холбооны асуудал эрхэлсэн хороо (Ausschuss für die Angelegenheiten der Europäischen Union);
- Өргөдлийн хороо (Petitionsausschuss des Deutschen Bundestages);
- Сонгууль шалгах, халдашгүй байдал, зохицуулалтын хороо (Ausschuss für Wahlprüfung, Immunität und Geschäftsordnung);
- Дотоод хэргийн хороо (Ausschuss für Inneres und Heimat);
- Спортын хороо (Sportausschuss);
- Хууль зүйн хороо (Rechtsausschuss);
- Санхүүгийн хороо (Finanzausschuss);
- Төсвийн хороо (Haushaltsausschuss);
- Эдийн засгийн хороо (Wirtschaftsausschuss);
- Хөдөө аж ахуй, хүнсний хороо (Ausschuss für Ernährung und Landwirtschaft);
- Хөдөлмөр, нийгмийн хамгааллын хороо (Ausschuss für Arbeit und Soziales);
- Гэр бүлийн асуудал, тэтгэвэр авагчид, эмэгтэйчүүд, залуучуудын хороо (Ausschuss für Familie, Senioren, Frauen und Jugend);
- Эрүүл мэндийн хороо (Ausschuss für Gesundheit);
- Тээврийн хороо (Verkehrsausschuss);
- Байгаль орчны асуудал, байгаль хамгаалах хороо. цөмийн аюулгүй байдал ба хэрэглэгчийн хамгаалалт (Ausschuss für Umwelt, Naturschutz, nukleare Sicherheit und Verbraucherschutz) (1986 оноос хойш);
- Хүний эрх, хүмүүнлэгийн тусламжийн хороо (Ausschuss für Menschenrechte und humanitäre Hilfe) (1998 оноос хойш);
- Боловсрол, судалгааны хороо (Ausschuss für Bildung, Forschung und Technikfolgenabschätzung);
- Эдийн засгийн хамтын ажиллагааны хороо (Ausschuss für wirtschaftliche Zusammenarbeit und Entwicklung) (1994 оноос хойш);
- Аялал жуулчлалын хороо (Ausschuss für Tourismus) (1998 оноос хойш);
- Соёл, хэвлэл мэдээллийн хороо (Ausschuss für Kultur und Medien) (1998 оноос хойш);
- Байгал орчин, уур амьсгалыг хамгаалах хороо (Ausschuss für Klimaschutz und Energie) (2021 оноос);
- Цахим асуудлын хороо (Ausschuss für Digitales) (2018 оноос хойш).