Aqbeż għall-kontentut

Amerigo Vespucci

Minn Wikipedija, l-enċiklopedija l-ħielsa
Amerigo Vespucci
Ħajja
Twelid Firenze, 9 Marzu 1454
Nazzjonalità Repubblika ta' Firenze
Mewt Sivilja, 22 Frar 1512
Kawża tal-mewt kawżi naturali (malarja)
Familja
Konjuga/i Maria Cerezo
Edukazzjoni
Lingwi Taljan
Okkupazzjoni
Okkupazzjoni esploratur
merkant
kartografu
kittieb
Grad ammirall

Amerigo Vespucci (pronunzja bit-Taljan: [ameˈriːɡo veˈsputtʃi]; twieled fid-9 ta' Marzu 1451 – miet fit-22 ta' Frar 1512) kien merkant, esploratur u navigatur Taljan mir-Repubblika ta' Firenze, u li minn ismu oriġina isem l-"Amerka" ta' Fuq u t'Isfel).

Bejn l-1497 u l-1504, Vespucci pparteċipa f'minn tal-inqas żewġ vjaġġi tal-Epoka tal-Iskoperti, l-ewwel f'isem Spanja (1499-1500) u mbagħad f'isem il-Portugall (1501-1502). Fl-1503 u fl-1505 ġew ippubblikati żewġ kotba żgħar f'ismu, li fihom deskrizzjonijiet imħawra ta' dawn l-esplorazzjonijiet u ta' vjaġġi allegati oħra. Iż-żewġ pubblikazzjonijiet kienu estremament popolari u moqrija b'mod wiesa' fil-biċċa l-kbira tal-Ewropa. Għalkemm l-istoriċi għadhom jiddubitaw min tassew kien l-awtur ta' dawn ir-rakkonti u kemm huma veritieri, dak iż-żmien kienu strumentali biex irawmu l-kuxjenza dwar l-iskoperti l-ġodda u biex saħħew ir-reputazzjoni ta' Vespucci bħala esploratur u navigatur.

Vespucci saħaq li kien fehem, diġà fl-1501 waqt l-ispedizzjoni Portugiża, li l-Brażil kien jagħmel parti minn kontinent ġdid għall-Ewropej, li hu sejjaħ id-"Dinja l-Ġdida". Dan ispira lill-kartografu Martin Waldseemüller jirrikonoxxi l-kisbiet ta' Vespucci fl-1507 billi uża l-forma Latinizzata ta' isem l-"Amerka" għall-ewwel darba fuq mappa tad-Dinja l-Ġdida. Kartografi oħra għamlu bħalu u sal-1532 l-isem "Amerka" (ta' Fuq u t'Isfel) beda jintuża b'mod permanenti għall-kontinenti li kienu għadhom kemm ġew skoperti.

Mhuwiex magħruf jekk Vespucci qatt kienx jaf b'dawn l-unuri. Fl-1505, huwa sar ċittadin ta' Kastilja permezz ta' digriet irjali u fl-1508 inħatar għall-kariga l-ġdida ta' piloto mayor (navigatur ewlieni) għall-Casa de Contratación (Kamra tal-Kummerċ) ta' Spanja f'Sivilja, kariga li baqa' jokkupa sa mewtu fl-1512.

Bijografija

[immodifika | immodifika s-sors]

Vespucci twieled fid-9 ta' Marzu 1451 f'Firenze, belt-stat sinjura fl-Italja u ċ-ċentru tal-arti u tat-tagħlim Rinaxximentali.[1]

Familja u edukazzjoni

[immodifika | immodifika s-sors]
L-istemma tal-familja Vespucci.

Amerigo Vespucci kien it-tielet iben ta' Nastagio Vespucci, nutar minn Firenze tax-Xirka ta' dawk li jsarrfu l-flus, u ta' Lisa di Giovanni Mini. Il-familja kienet tirresjedi fid-Distrett ta' Santa Lucia d'Ognissanti flimkien ma' familji oħra tan-nisel ta' Vespucci. Ġenerazzjonijiet iktar bikrin ta' Vespucci kienu ffinanzjaw il-kappella tal-familja fil-Knisja tal-Qaddisin Kollha, u l-Isptar ta' San Giovanni di Dio fil-qrib kien ġie stabbilit minn Simone di Piero Vespucci fl-1380. Il-familja immedjata ta' Vespucci ma tantx kienet tassew sinjura iżda kellha konnessjonijiet politiċi tajbin. In-nannu ta' Amerigo, li wkoll kien jismu Amerigo Vespucci, kien il-kanċillier tal-gvern ta' Firenze, magħruf bħala s-Signoria, għal total ta' 36 sena; filwaqt li Nastagio kien ħadem ukoll fis-Signoria u f'uffiċċji oħra tax-xirkiet.[2][3] L-iktar ħaġa importanti kienet li l-familja Vespucci kellha relazzjonijiet tajbin ma' Lorenzo de' Medici, il-mexxej setgħan de facto ta' Firenze.[4]

Id-dar fejn twieled Amerigo Vespucci f'Firenze, l-Italja.

Iż-żewġ aħwa l-kbar ta' Amerigo, Antonio u Girolamo, intbagħtu l-Università ta' Pisa għall-edukazzjoni tagħhom; Antonio kompla mal-linja ta' missieru u sar nutar, filwaqt li Girolamo daħal mal-Knisja u ngħaqad mal-Kavallieri ta' San Ġwann f'Rodi, il-Greċja. Il-karriera ta' Amerigo kienet inqas ċerta; minflok għamel bħal ħutu u mar l-universitài, huwa baqa' Firenze u ġie mgħallem minn zijuh, Giorgio Antonio Vespucci, patri Dumnikan fil-Monasteru ta' San Mark. B'xorti tajba għal Amerigo, zijuh kien wieħed mill-iżjed studjużi umanisti rinomati f'Firenze dak iż-żmien u pprovdielu edukazzjoni wiesgħa fil-letteratura, il-filosofija, ir-retorika u l-Latin. Huwa ġie introdott ukoll għall-ġeografija u għall-astronomija, li kienu suġġetti li kellhom rwol essenzjali fil-karriera tiegħu. Il-kitbiet li Amerigo ħejja iktar 'il quddiem juru li kien midħla tax-xogħol tal-kożmografi Griegi klassiċi, Tolomew u Strabo, u tax-xogħol iktar reċenti tal-astronomu minn Firenze Paolo dal Pozzo Toscanelli.[5]

Karriera bikrija

[immodifika | immodifika s-sors]
Ritratt ta' membru żagħżugħ tal-familja Vespucci, identifikat bħala Amerigo minn Giorgio Vasari.

Fl-1478, Guido Antonio Vespucci mexxa missjoni diplomatika ta' Firenze f'Pariġi, Franza, u stieden lil kuġinuh iż-żgħir, Amerigo Vespucci, jingħaqad miegħu. Ir-rwol ta' Amerigo mhux ċar, iżda x'aktarx kien assistent jew segretarju privat. Matul il-missjoni wettqu xogħol f'Bologna, f'Milan u f'Lyon. L-objettiv tagħhom f'Pariġi kien li jiksbu l-appoġġ Franċiż għall-gwerra ta' Firenze kontra Napli. Lwiġi XI ma ħax impenji u l-missjoni diplomatika reġgħet lura f'Firenze fl-1481 mingħajr wisq suċċess minkejja l-isforzi tagħhom.[6]

Wara li reġa' lura minn Pariġi, Amerigo ħadem għal xi żmien ma' missieru u kompla l-istudji tiegħu fix-xjenza. Fl-1482, meta missieru miet, Amerigo mar jaħdem għal Lorenzo di Pierfrancesco de' Medici, il-kap ta' fergħa żagħżugħa tal-familja Medici. Minkejja li Amerigo kellu tnax-il sena iktar, kienu studjaw flimkien taħt it-tutela ta' Giorgio Antonio Vespucci. Amerigo għamilha l-ewwel ta' maniġer tal-familja u mbagħad gradwalment ingħata iktar responsabbiltajiet, u beda jieħu ħsieb in-negozju għall-familja kemm fil-pajjiż kif ukoll barra mill-pajjiż. Sadanittant, huwa baqa' interessat fil-ġeografija, u darba minnhom saħansitra xtara mappa għalja magħmula mill-kartografu ewlieni Gabriel de Vallseca.[6]

Sivilja

[immodifika | immodifika s-sors]
Inċiżjoni ta' ritratt ta' Vespucci bit-turban magħmula minn Crispijn van de Passe, li ssejjaħlu "skopritur u konkwistatur tal-art Brażiljana".

Fl-1488, Lorenzo di Pierfrancesco xaba' mill-aġent tan-negozju tiegħu f'Sivilja, Tomasso Capponi. Għalhekk bagħat lil Vespucci biex jinvestiga s-sitwazzjoni u jagħti valutazzjoni ta' sostitut issuġġerit, il-merkant minn Firenze Gianotto Berardi. Is-sejbiet ta' Vespucci ntilfu iżda Capponi reġa' lura Firenze għall-ħabta ta' dak iż-żmien u Berardi ħa l-kariga tiegħu f'Sivilja. Minbarra l-ġestjoni tal-kummerċ tal-familja Medici f'Sivilja, Berardi kellu n-negozju tiegħu fl-iskjavitù tal-Afrikani u tax-xama' u tax-xemgħat għall-vapuri.

Sal-1492 Vespucci stabbilixxa ruħu b'mod permanenti f'Sivilja. Il-motivazzjonijiet tiegħu għaliex telaq minn Firenze mhumiex ċari; hu baqa' jkollu xi negozju f'isem il-familja Medici iżda kulma jmur beda jinvolvi ruħu fl-attivitajiet l-oħra ta' Berardi, b'mod partikolari l-appoġġ tiegħu għall-vjaġġi ta' Kristofru Kolombu. Barardi investa nofs miljun maravedis fl-ewwel vjaġġ ta' Kolombu, u rebaħ kuntratt potenzjalment li jqalla' ħafna flus biex iwassal il-provvisti lit-tieni flotta kbira ta' Kolombu. Madankollu, il-qligħ ma tantx kien kif mistenni. Fl-1495, Berardi ffirma kuntratt mal-monarkija biex jibgħat 12-il vapur tal-provvisti lejn Hispaniola iżda laħaq miet ħesrem f'Diċembru mingħajr ma ssodisfa t-termini tal-kuntratt.[7][8]

Vespucci kien l-eżekutur tat-testment ta' Berardi, u ġabar id-dejn u ħallas l-obbligazzjonijiet pendenti għall-azjenda. Wara l-eżekuzzjoni spiċċa kellu jħallas 140,000 maravedis. Huwa kompla jwassal il-provvisti lill-vapuri li kellhom isalpaw lejn l-Indji tal-Punent, iżda l-opportunitajiet tiegħu bdew jonqsu; l-ispedizzjonijiet ta' Kolombu ma kinux qed iwasslu l-qligħ mistenni, u l-patrun tiegħu, Lorenzo di Pierfrancesco Medici, beda juża aġenti oħra minn Firenze biex jieħdu ħsieb in-negozju tiegħu f'Sivilja.[9]

Xi żmien wara li stabbilixxa ruħu f'Sivilja, Vespucci żżewweġ mara Spanjola, Maria Cerezo. Ma tantx nafu wisq fuqha; it-testment ta' Vespucci jirreferi għaliha bħala bint il-mexxej militari magħruf Gonzalo Fernández de Córdoba. L-istoriku Fernández-Armesto jispekula li jaf kienet wild illeġittimu ta' Gonzalo u konnessjoni utli ħafna għal Vespucci. Hija kienet parteċipant attiv fin-negozju tiegħu u kellha l-prokura għal meta Vespucci ma kienx preżenti.[10]

Vjaġġi u vjaġġi allegati

[immodifika | immodifika s-sors]
Inċiżjoni ta' De Bry tal-ħabta tal-1593 ta' meta Vespucci ltaqa' għall-ewwel darba mal-Amerikani Nattivi, allegatament fl-1497.

L-evidenza tal-vjaġġi ta' esplorazzjoni ta' Vespucci tikkonsisti kważi għalkollox minn għadd ta' ittri miktuba minnu jew attribwiti lilu.[11] L-istoriċi ma laħqux qbil dwar jekk kienx hu l-awtur tal-ittri, kif ukoll dwar kemm kienu preċiżi u veritieri dawn id-dokumenti. B'hekk, l-opinjonijiet rigward l-għadd ta' vjaġġi li saru, ir-rotot tagħhom, u rwoli u l-kisbiet ta' Vespucci jvarjaw ħafna. Mill-aħħar tas-snin 90 tas-seklu 15, Vespucci pparteċipa f'żewġ vjaġġi lejn id-Dinja l-Ġdida li huma ddokumentati sew storikament. Tnejn oħra ġew allegati iżda l-evidenza tagħhom hija iktar problematika. Tradizzjonalment, il-vjaġġi ta' Vespucci issir referenza għalihom bħala "l-ewwel" sa "ir-raba'", anke mill-istoriċi li ma jaqblux li wieħed jew iktar mill-vjaġġ qatt seħħx.[12]

Vjaġġ allegat tal-1497-1498

[immodifika | immodifika s-sors]
Allegorija tad-Dinja l-Ġdida ta' Stradanus, li turi lil Vespucci jqajjem lill-Amerka mir-raqda.

Ittra indirizzata lill-uffiċjal minn Firenze Piero Soderini, datata fl-1504 u ppubblikata s-sena ta' wara, tgħid li hija rakkont ta' Vespucci dwar vjaġġ lejn id-Dinja l-Ġdida, bit-tluq minn Spanja fl-10 ta' Mejju 1497, u bir-ritorn fil-15 ta' Ottubru 1498.[13] Dan x'aktarx li huwa l-iżjed vjaġġ kontroversjali mill-vjaġġi ta' Vespucci, peress li din l-ittra hija l-unika waħda magħrufa dwar dan il-vjaġġ, u bosta storiċi jiddubitaw li seħħ kif deskritt. Uħud jiddubitaw li Vespucci kien l-awtur filwaqt li oħrajn isostnu li mhijiex ittra preċiża u jsostnu li ġiet iffalsifikata.[14] Oħrajn jindikaw l-inkonsistenzi fin-narrazzjoni tal-vjaġġ, partikolarment ir-rotta allegata, minn ħdejn il-Honduras lejn il-Majjistral għal 870 lega (madwar 5,130 km jew 3,190 mil) — rotta li kieku kienet tgħaddihom mill-Messiku sal-Oċean Paċifiku.[15]

Ċerti storiċi iktar bikrin, inkluż il-kontemporanju Bartolomé de las Casas, issuspetta li Vespucci inkorpora osservazzjonijiet minn vjaġġ li sar wara f'rakkont fittizju dwar dan il-vjaġġ allegat, sabiex jikseb il-primazija fuq Kolombu u jippożizzjona lilu nnifsu bħala l-ewwel esploratur Ewropew li sab l-art kontinentali.[16][17] Oħrajn, inkluż l-istudjuż Alberto Magnaghi, issuġġerew li l-ittra lil Solderini ma nkitbitx minn Vespucci, iżda minn xi awtur mhux magħruf li kellu aċċess għall-ittri privati tan-navigatur lil Lorenzo de' Medici dwar l-ispedizzjonijiet tiegħu tal-1499 u tal-1501 lejn l-Amerki, li ma jsemmux vjaġġ fl-1497. L-ittra lil Soderini hija waħda minn tnejn attribwiti lil Vespucci li ġew editjati u ċċirkolati b'mod mifrux matul ħajtu.[18]

Vjaġġ tal-1499-1500

[immodifika | immodifika s-sors]
It-tieni vjaġġ ta' Vespucci muri fl-ewwel edizzjoni magħrufa tal-ittra tiegħu lil Piero Soderini, ippubblikata minn Pietro Pacini f'Firenze għall-ħabta tal-1505.

Fl-1499, Vespucci ngħaqad ma' spedizzjoni liċenzjata minn Spanja u mmexxija minn Alonso de Ojeda bħala kmandant tal-flotta u minn Juan de la Cosa bħala navigatur ewlieni. L-intenzjoni tagħhom kienet li jesploraw il-kost ta' massa ġdida ta' art li sab Kolombu fit-tielet vjaġġ tiegħu u b'mod partikolari li jinvestigaw sors rikk ta' ġawhar li kien irrapporta Kolombu. Vespucci u l-appoġġaturi tiegħu ffinanzjaw tnejn mill-erba' vapuri fil-flotta żgħira.[19] Ir-rwol tiegħu fil-vjaġġ mhuwiex ċar. Meta kiteb iktar 'il quddiem dwar l-esperjenza tiegħu, Vespucci ta l-impressjoni li kellu rwol ta' tmexxija, iżda dan ma tantx huwa probabbli, minħabba li ma kellux esperjenza. Minflok, jaf għamilha ta' rappreżentant kummerċjali f'isem l-investituri tal-flotta. Snin wara, Ojeda semma li "Morigo Vespuche" kien wieħed mill-piloti tiegħu fl-ispedizzjoni.[20]

Tpinġija fuq l-injam li turi l-ewwel vjaġġ ta' Vespucci lejn id-Dinja l-Ġdida, mill-ewwel edizzjoni ppubblikata magħrufa tal-ittra tiegħu tal-1504 lil Piero Soderini.

Il-bastimenti telqu minn Spanja fit-18 ta' Mejju 1499 u l-ewwel waqfu fil-Gżejjer Kanarji qabel ma waslu l-Amerka t'Isfel xi mkien fejn illum hemm is-Suriname jew il-Guyana Franċiża. Minn hemm il-flotta nqasmet: Ojeda baqa' sejjer lejn il-Majjistral fejn illum hemm il-Venezwela b'żewġ vapuri, filwaqt li l-par l-ieħor ta' vapuri salpaw lejn in-Nofsinhar b'Vespucci abbord. L-unika rakkont tal-vjaġġ lejn in-Nofsinhar sar minn Vespucci nnifsu. Huwa assuma li kienu mal-kosta tal-Asja u billi salpaw lejn in-Nofsinhar, skont il-ġeografu Grieg Tolomew, suppost kellhom iduru mal-"Kap ta' Cattigara" mhux identifikat u jaslu fl-Oċean Indjan. Għaddew minn ħdejn żewġ xmajjar enormi (l-Amazon u l-Para) li kienu qed inixxu l-ilma ħelu xi 25 mil (40 km) mill-baħar. Huma baqgħu sejrin lejn in-Nofsinhar għal 40 lega (madwar 240 kilometru jew 150 mil) oħra qabel ma ltaqgħu ma' kurrent avvers qawwi ħafna li ma setgħux isibu tarfu. B'hekk kienu obbligati jduru u l-vapuri salpaw lejn it-Tramuntana lura minn fejn ġew. Minn hemm Vespucci kompla tiela' l-kosta tal-Amerka t'Isfel sal-Gof ta' Paria u tul ix-xatt tal-Venezwela.[21] F'xi punt jaf reġgħu ltaqgħu u ngħaqdu ma' Ojeda iżda l-evidenza mhix ċara. Fl-aħħar tas-sajf iddeċidew li jsalpaw lejn it-Tramuntana fid-direzzjoni tal-kolonja Spanjola ta' Hispaniola fl-Indji tal-Punent biex isewwu l-vapuri tagħhom u jerġgħu jimluhom bil-provvisti qabel ma jmorru lura d-dar. Wara Hispaniola għamlu attakki fil-qosor għall-iskjavi fil-Bahamas, u qabdu 232 nattiv, u mbagħad reġgħu lura lejn Spanja.[22]

Vjaġġ tal-1501-1502

[immodifika | immodifika s-sors]
L-ewwel inċiżjoni ta' Johann Froschauer tal-kannibaliżmu fid-Dinja l-Ġdida għal edizzjoni ta' Mundus Novus ta' Vespucci ppubblikata f'Augsburg, il-Ġermanja, fl-1505.

Fl-1501, Manwel I tal-Portugall ikkummissjona spedizzjoni biex tiġi investigata massa ta' art 'il bogħod lejn il-Punent fl-Oċean Atlantiku li ltaqa' magħha b'kumbinazzjoni Pedro Álvares Cabral fil-vjaġġ tiegħu madwar l-Afrika lejn l-Indja. Dik l-art eventwalment kienet il-Brażil. Ir-re ried ikun jaf x'kienet tfisser din l-iskoperta l-ġdida u jiddetermina fejn kienet fir-rigward tal-linja stabbilita mit-Trattat ta' Tordesillas. Kwalunkwe art fil-Lvant tal-linja setgħet tittieħed mill-Portugall. Ir-reputazzjoni ta' Vespucci bħala esploratur u navigatur preżunt diġà kienet waslet il-Portugall, u ġie mqabbad mir-re biex ikun il-pilota taħt il-kmand ta' Gonçalo Coelho.[23]

Statwa ta' Vespucci barra l-Uffizi f'Firenze, l-Italja.

Il-flotta ta' tliet vapuri ta' Coelho telqet minn Liżbona f'Mejju 1501. Qabel ma qasmu l-Atlantiku waqfu għall-provvisti f'Cabo Verde, fejn iltaqgħu ma' Cabral fi triqtu lura d-dar mill-vjaġġ tiegħu lejn l-Indja. Din kienet l-istess spedizzjoni li kienet sabet il-Brażil fil-vjaġġ tas-sena ta' qabel. Coelho telaq minn Cabo Verde f'Ġunju, u minn hemm 'il quddiem ir-rakkont ta' Vespucci huwa l-unika wieħed li għad fadal dwar l-esplorazzjonijiet tagħhom. Fis-17 ta' Awwissu 1501, l-ispedizzjoni waslet il-Brażil f'latitudni ta' madwar 6° fin-Nofsinhar. Fl-iżbark inzertat grupp ostili ta' nattivi li qatlu u kielu wieħed mill-membri tal-ekwipaġġ. Iktar lejn in-Nofsinhar tul il-kosta sabu nattivi inqas ostili u setgħu jwettqu xi forma żgħira ta' kummerċ. F'23° fin-Nofsinhar sabu bajja li semmewha Rio de Janeiro għaliex kien l-1 ta' Jannar 1502. Fit-13 ta' Frar 1502, huma telqu mill-kosta biex jerġgħu lura d-dar. Skont l-istimi ta' Vespucci il-latitudni tagħhom kienet 32° fin-Nofsinhar iżda l-esperti issa jistmaw li kienu eqreb il-25° fin-Nofsinhar. Il-vjaġġ tagħhom lejn id-dar mhuwiex ċar peress li Vespucci rreġistra għadd ta' osservazzjonijiet astronomiċi konfużi u d-distanzi li vvjaġġaw.[24]

Vjaġġ allegat tal-1503-1504

[immodifika | immodifika s-sors]

Fl-1503, Vespucci jaf ipparteċipa fit-tieni spedizzjoni għall-monarkija Portugiża, u mill-ġdid esplora l-kosta tal-Lvant tal-Brażil. Hemm evidenza li sar vjaġġ immexxi minn Coelho għall-ħabta ta' dan iż-żmien iżda ma hemm l-ebda konferma indipendenti li Vespucci ipparteċipa.[25] L-unika sors ta' dan l-aħħar vjaġġ hi l-ittra lil Soderini; iżda bosta studjużi moderni jiddubitaw kemm Vespucci kien l-awtur ta' dik l-ittra[26] u mhuwiex ċert jekk Vespucci għamilx dan il-vjaġġ. Hemm diffikultajiet ukoll bid-dati u d-dettalji rrapportati fir-rakkont ta' dan il-vjaġġ.[27]

Ritorn lejn Sivilja

[immodifika | immodifika s-sors]
Il-qabar tal-familja Vespucci f'Ognissanti, Firenze.

Sal-bidu tal-1505, Vespucci kien lura f'Sivilja. Ir-reputazzjoni tiegħu bħala esploratur u navigatur baqgħet tikber u s-servizz reċenti tiegħu fil-Portugall donnu li ma naffarx lir-Re Ferdinandu. Minflok ir-re kien x'aktarx interessat li jitgħallem dwar il-possibbiltà ta' passaġġ fil-Punent lejn l-Indja. Fi Frar ġie msejjaħ mir-re biex jikkonsultah fuq kwistjonijiet ta' navigazzjoni. Fix-xhur ta' wara ngħata pagamenti mill-monarkija għas-servizzi tiegħu u f'April ġie ddikjarat ċittadin ta' Kastilja u León permezz ta' proklamazzjoni rjali.[28][29]

Vespucci jsib il-kostellazzjoni tas-Salib b'astrolabju waqt il-vjaġġ tiegħu tal-1499, avveniment deskritt fl-ittra tiegħu lil Lorenzo di Pierfrancesco de' Medici. Il-litografija tinkludi wkoll allużjoni ta' Vespucci stess għal silta rilevanti fil-Purgatorju ta' Dante Alighieri.

Mill-1505 sa mewtu fl-1512, Vespucci baqa' jagħti servizz lill-monarkija Spanjola. Huwa baqa' jaħdem fl-għoti tal-provvisti lill-vapuri li kienu se jsalpaw lejn l-Indji. Ġie mqabbad ukoll biex jidderieġi vapur bħala parti minn flotta li kellha ssalpa lejn il-"gżejjer tal-ħwawar" iżda l-vjaġġ ippjanat qatt ma seħħ. F'Marzu 1508 ġie nnominat pilota ewlieni tal-Casa de Contratación jew il-Kamra tal-Kummerċ li kienet topera bħala kamra ċentrali tal-kummerċ għall-pussessi ekstra-Ewropej ta' Spanja. Huwa kien jitħallas salarju annwali ta' 50,000 maravedis u 25,000 żejda għall-ispejjeż. Fir-rwol il-ġdid tiegħu, Vespucci kien responsabbli biex jiżgura li l-piloti tal-vapuri kien imħarrġa biżżejjed u liċenzjati qabel ma jbaħħru lejn id-Dinja l-Ġdida. Huwa kellu wkoll jikkompila "mudell ta' mappa" abbażi tal-input mill-piloti li kellhom l-obbligu li jikkondividu dak li tgħallmu wara kull vjaġġ.[30]

Vespucci kiteb it-testment tiegħu f'April 1511. Huwa ħalla l-biċċa l-kbira tal-patrimonju mudest tiegħu, inkluż ħames skjavi domestiċi, lil martu. Il-ħwejjeġ, il-kotba u t-tagħmir tan-navigazzjoni tiegħu tħallew lin-neputi Giovanni Vespucci. Huwa talab li jindifen skont it-tradizzjoni Franġiskana fil-qabar tal-familja ta' martu. Vespucci miet fit-22 ta' Frar 1512.[31]

Wara li miet, il-mara ta' Vespucci ngħatat pensjoni annwali ta' 10,000 maravedis li kellhom jitnaqqsu mis-salarju tal-pilota ewlieni li kien is-suċċessur ta' Vespucci.[32] In-neputi tiegħu Giovanni tqabbad jaħdem fil-Casa de Contratación fejn qatta' s-snin ta' wara jispijja f'isem l-istat ta' Firenze.[33]

Biblijografija

[immodifika | immodifika s-sors]
  • Arciniegas, Germán (1955). Amerigo and the New World: The Life and Times of Amerigo Vespucci. Traduzzjoni ta' de Onís, Harriet. New York: Alfred A. Knopf. ISBN 0374902801.
  • Beazley, Charles Raymond (1911). "Vespucci, Amerigo" . Encyclopædia Britannica. Vol. 27 (11th ed.). pp. 1053–1054.
  • Brinkbaumer, Klaus; Hoges, Clemens (2004). The Voyage of the Vizcaina. Traduzzjoni ta' Streck, Annette. Harcourt. pp. 105–109. ISBN 978-0151011865.
  • Diffie, Bailey W.; Winius, George D. (1977). Foundations of the Portuguese Empire 1415–1580. University of Minnesota Press. pp. 456–462.
  • Edwards, Charles Lester; Vespucci, Amerigo (2009). Amerigo Vespucci. Viartis. ISBN 978-1906421021.
  • Fernández-Armesto, Felipe (2007). Amerigo: The Man Who Gave His Name to America. New York: Random House.
  • Formisano, Luciano (1992). Letters from a New World: Amerigo Vespucci's Discovery of America. New York: Marsilio. ISBN 0941419622.
  • Lester, Toby (2009). The Fourth Part of the World. New York: Free Press. ISBN 978-1416535317.
  • Magnaghi, Alberto (1924). Amerigo Vespucci: Studio critico, con speciale riguardo ad una nuova valutazione delle fonti e con documenti inediti tratti dal Codice Vaglienti. Ruma: Treves.
  • Markham, Clements R. (1894). The Letters of Amerigo Vespucci, and Other Documents Illustrative of His Career. London: Hakluyt Society. ISBN 978-1108012867.
  • Morison, Samuel Eliot (1974). The European Discovery of America: The Southern Voyages, 1492–1616. New York: Oxford University Press. pp. 276–312.
  • Ober, Frederick A. (1907). Amerigo Vespucci. New York & London: Harper & Brothers. ISBN 978-1503010727.
  • Pohl, Frederick J. (1944). Amerigo Vespucci: Pilot Major. New York: Columbia University Press.
  • Ray, Kurt (2004). Amerigo Vespucci: Italian Explorer of the Americas. New York: The Rosen Publishing Group. ISBN 0823936155.
  • Schulz, Norbert; Vespucci, Amerigo (2007). Amerigo Vespucci, Mundus Novus (mit Zweittexten). MMO-Verlag. ISBN 978-3981114423.
  • Thomas, Hugh (2003). Rivers of Gold. New York: Random House. pp. 269–276. ISBN 0375502041.
  • Vespucci, Amerigo (1504). Mundus Novus: Letter to Lorenzo Pietro Di Medici. Traduzzjoni ta' George Tyler. Princeton: Princeton University Press (ippubblikata fl-1916).
  • Vigneras, Louis-André (1976). The Discovery of South America and the Andalusian Voyages. Chicago: University of Chicago Press. ISBN 978-0226856094.

Referenzi

[immodifika | immodifika s-sors]
  1. ^ Fernández-Armesto 2007, p. 4.
  2. ^ Formisano 1992, pp. xix–xxvi.
  3. ^ Pohl 1944.
  4. ^ Fernández-Armesto 2007.
  5. ^ Pohl 1944, pp. 18.
  6. ^ a b Arciniegas 1955.
  7. ^ Fernández-Armesto 2007, pp. 47–57.
  8. ^ Brinkbaumer & Hoges 2004, pp. 104–109.
  9. ^ Fernández-Armesto 2007, pp. 56–58.
  10. ^ Markham 1894, l-Introduzzjoni.
  11. ^ Diffie & Winius 1977, pp. 456–457.
  12. ^ Diffie & Winius 1977, pp. 458–459.
  13. ^ "Amerigo Vespucci | Biography, Accomplishments, & Facts | Britannica". www.britannica.com (bl-Ingliż). Miġbur 2022-08-29.
  14. ^ Fernández-Armesto 2007, pp. 123–130.
  15. ^ Fernández-Armesto 2007, pp. 123–130.
  16. ^ Morison 1974, p. 307.
  17. ^ Davies, A (1952). "The 'First' Voyage of Amerigo Vespucci in 1497–8". The Geographical Journal. 118 (3): 331–337.
  18. ^ Lehmann, Martin (2013). "Amerigo Vespucci and His Alleged Awareness of America as a Separate Land Mass". Imago Mundi. 65 (1): 17.
  19. ^ Vigneras 1976, pp. 47–63.
  20. ^ Fernández-Armesto 2007, pp. 63–65.
  21. ^ Vigneras 1976, pp. 47–52.
  22. ^ Lester 2009, pp. 314–316.
  23. ^ Morison 1974, p. 280.
  24. ^ Morison 1974, pp. 280–284.
  25. ^ Ray 2004, p. 91.
  26. ^ Markham 1894, pp. 52–56.
  27. ^ Fernández-Armesto 2007, pp. 168–169.
  28. ^ Formisano 1992, pp. 103–105.
  29. ^ Fernández-Armesto 2007, p. 169.
  30. ^ Fernández-Armesto 2007, pp. 169, 175–177.
  31. ^ Fernández-Armesto 2007, pp. 178–180.
  32. ^ Arciniegas 1955, pp. 283–284.
  33. ^ Fernández-Armesto 2007, p. 179.
Miksub minn "https://mt.wikipedia.org/w/index.php?title=Amerigo_Vespucci&oldid=294557"