Apomorphie
Apomorphie (vun gr. apo ‚vun her‘ un morphē ‚Form‘, ‚Gestalt‘) is en Begreep, de in de Kladistik bruukt warrt. In de Systematik vun de Phylogenese weert mit „Apomorphie“ de Kennteken vun en Taxon oder Grupp vun Taxa betekent de, vergleken mit de Vorwesers, nee hento kamen sünd. Gegen de Apomorphie over steiht de Plesiomorphie, wo de Kennteken mit benömmt weert, de al vördem dor weern, also nich nee hento kamen sünd. Apomorph warrt en Kennteken nömmt, wenn sik dat gegen den Tostand bi den Vorweser over ännert hett.
Wie Apomorphien noch mol unnerdeelt weert
[ännern | Bornkood ännern]Dat hangt dor vun af, ob en enkelt Taxon ankeken warrt, oder ob den siene Unnergruppen vergleken weert, ob vun Autapomorphien snackt warrt, oder vun Synapomorphien:
- En Autapomorphie is en apomorphen Tostand vun en Kennteken, wenn dat bloß bi een Aart oder in’t Grundmuster vun en monophyleetsch Taxon vorkamen deit. Autapomorphien sünd also de sünnerlichen Kennteken, de bi en Taxon nee tostanne kamen sünd. Datt de Minsch sik utdrücken kann mit Woord un Spraken, is so en Autapomorphie.
- En Synapomorphie liggt vör, wenn en apomorph Kennteken bi twee oder mehr Taxa vorkamen deit un düsse Taxa sünd de neegsten Verwandten (Sustertaxa). Synapomorphien sünd vundeswegen de Grundlaag for dat Upstellen vun Sustergruppen un for de Monophylie vun en Taxon. So sünd de Melkdrüsen vun all Söögdeerter un de Baarten vun all Baarten-Waalfisch Synapomorphien vun de doren Taxa.
Ob vun Autapomorphie oder Synapomorphie snackt warrt, hangt af vun de Hööchde vun de Hierarchie, wo de Saak ankeken warrt: Haare sünd en Autapomorphie vun dat Taxon „Söögdeerter“, man wenn en de Söögdeerter ehre dree Unnergruppen ankieken deit, sünd Haare en Synapomorphie vun de Kloakendeerter, Büdeldeerter un Plazentadeerter
Bispeele
[ännern | Bornkood ännern]- Melkdrüsen an Bost un Buuk sünd en gemeensam Kennteken vun all Söögdeerter. Bi de annern Warveldeerter (Fisch, Amphibien, Reptilien un Vagels) is düt Kennteken nich to finnen. Dor hannelt sik dat um en Synapomorphie vun de Söögdeerter bi.
- Bi de Baarten (fesenhaftige Hoornplaten in’t Muul vun de Baarten-Waalfisch) hannelt sik dat ok um so en gemeensam Kennteken, dat de Baarten-Waalfisch afgrenzen deit vun de Tahn-Waalfisch un all annere Söögdeerter.
- Spraak un Bruken vun Wöör is en Kennteken, dat den modernen Minschen (Homo sapiens) vun de hüdigen Minschenapen afgrenzen deit.
- Ok de Verlust vun Kennteken („negativ Kennteken“) kann en Apomorphie dorstellen: So sünd bi all Minschenapen de Steertwarvels so bannig torüchbillt („Steertbeen“), datt se vun buten meist nich mehr to sehn sünd.