Corpus Iuris Civilis

Dat Corpus Iuris Civilis (CIC oder, um dat mit dat Karkenbook Corpus Iuris Canonici ut’neen to holen, ok CICiv, up Platt: "Bestand vun dat Zivilrecht") sünd Gesettböker, de in’n Updrag vun Kaiser Justinian in de Johre vun 528 bit 534 n. Chr. tohopenstellt wurrn sünd. Dat Leit hett dor de quaestor sacri palatii Tribonianus bi harrt. Düsse Böker sünd de Codex Iustinianus, de toeerst 529 rutkamen is un mit de 2. Uplage vun 533 as Gesett in Kraft weer, de Institutiones Iustiniani, de 533 rutkamen sünd, un de Digesten oder ok Pandekten, de ok 533 rutbrocht wurrn sünd. Gegen Enn vun dat Johr 534 is noch mol en nee Utgave vun den Codex Iustinianus rutkamen. Dor hannelt sik dat um de Verschoon bi, de wi hüdigendags noch kennen doot. De Codex Iustinianus faat ollere Edikte vun de röömschen Kaisers vun de Tied vun Hadrian af an tohopen. De Institutiones weern ollere Lehrböker, over de nochmol hengahn wurrn weer, un de Digesten un Pandekten weern de Schriften vun de olleren röömschen Juristen. To den Corpus Iuris Civilis höört bovendem noch de Gesette, de Justinian kunnig maakt hett, nadem dat Book feerdig weer (Novellae). Se sünd an un for sik bloß privat (un meist bloß in de greeksche Verschoon overlevert wurrn.

De Naam Corpus Iuris Civilis is noch nich bruukt wurrn, as de Böker tohopenstellt wurrn sünd. He is eerst in de Tied vun den Humanismus upkamen un dükert to’n eersten Mol 1583 up in dat Wark Corpus Iuris Civilis vun Dionysius Gothofredus (1549-1622).

Dat Justinian dat Röömsche Recht nee tosamenfaten laten hett, weer en Slumpslag, sunnerlich vunwegen de korte Tied, de he man bloß harrt hett. Ollere Codices sünd later nich mehr nödig ween. In de Tokumst weer dat veel eenfacher, Prozesse to föhren.

De histoorsche Achtergrund vun düt Tohopenfaten vun dat Röömsche Recht weer, dat dat mit de röömsche Kultur jummers mehr bargdal gung in de late Antike. Dat hefft ok de Lüde meent, de dormols leven döen. Justinian woll sik utdrücklich betrecken up de vergahne grote röömsche Tied. Vundeswegen hett man beslaten, dat röömsche Recht, wat ganz ut’neendröselt weer un in en unbannige Tahl vun ole Gesette, Kaisersprööke, Schriften vun Juristen u.s.w. verstreiht weer, in een Wark tohopen to faten un to bewahren. Dor scholl dat Recht bi utscheedt weern, dat in de Late Antike nich mehr gellen dö, un an de olen Borns is ok to’n Deel wat ännert wurrn un se sünd passlich maakt wurrn for de nee Rechtslaag.

De Deele vun dat Wark

De Deele vun dat Corpus Iuris Civilis sund:

• Institutiones (en juristisch Lehrbook, wat inföhren deit in Codex un Pandekten. De Gesettgever hett dat glieks mit rutbrocht un vundeswegen hett dat en sunnerliche Autorität kregen. Dat schall nich dör’nanner kregen weern mit de Institutiones vun Gaius. De hoolt sik bloß en beten an Gaius siene Institutiones.)
• Pandekten | Digesta (latiensch: in’e Reege dorstellt) oder Pandectai (greeksch: de allens umfaten doot), 533/534 (Tohopenfaten vun dat Recht, wat dormols bestahn dö)
• Codex Iustinianus (Gesette vun de röömschen Kaisers vun dat 2. Johrhunnert af an, so wiet se noch gellen döen)
• Novellae, nah dat Johr 534. (Gesette vun de Kaisers, de na dat Johr 534 rutgeven wurrn sünd, sünd in verscheden Novellenschriften sammelt un rutbrocht wurrn). De Novellen vun Justinian weern up Latiensch un up Greeksch schreven, wenn se den ööstlichen Deel vun dat Röömsche Riek bedrepen döen. De offizielle latiensche Verschoon is meist al fröh verlaren gahn, vunwegen dat in Oostrom vun dat 7. Johrhunnert af an keen Latien mehr verstahn wurrn un bloß noch de greeksche Faten bruukt wurrn is. Lang is dacht wurrn, dat harr gor keen latiensche Verschoon geven, man dat weer verkehrt. In dat Middeloller is in Westeuropa dat so nömmte Authenticum allerwegens in Bruuk ween. Dat weer en Schrift mit 134 Novellen, dormank de greekschen, de nu torüch oversett wurrn weern in de Latiensche Spraak. Hüdigendags warrt meist en Novellenbook mit 168 Novellen bruukt, dormank de greekschen in de Originalspraak.

De enkelten Deele vun dat Corpus Iuris Civilis sünd indeelt in Böker un jedet Book wedder in Titels. Jedeen Titel is updeelt in Leges (Eentahl: Lex, up Platt: Gesett) un de könnt noch updeelt ween in Paragraphen.