Francium

scheikundig element met symbool Fr en atoomnummer 87

Francium, aangeduid met het symbool Fr, is het scheikundige element met atoomnummer 87. Het is een sterk radioactief alkalimetaal met een metalliek donkergrijze kleur. Francium komt voor op aarde, maar in bijzonder kleine hoeveelheden.

Francium
1 18
1 H 2 Periodiek systeem 13 14 15 16 17 He
2 Li Be B C N O F Ne
3 Na Mg 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Al Si P S Cl Ar
4 K Ca Sc Ti V Cr Mn Fe Co Ni Cu Zn Ga Ge As Se Br Kr
5 Rb Sr Y Zr Nb Mo Tc Ru Rh Pd Ag Cd In Sn Sb Te I Xe
6 Cs Ba Hf Ta W Re Os Ir Pt Au Hg Tl Pb Bi Po At Rn
7 Fr Ra ↓↓ Rf Db Sg Bh Hs Mt Ds Rg Cn Nh Fl Mc Lv Ts Og
 
Lanthaniden La Ce Pr Nd Pm Sm Eu Gd Tb Dy Ho Er Tm Yb Lu
Actiniden Ac Th Pa U Np Pu Am Cm Bk Cf Es Fm Md No Lr
Algemeen
Naam Francium
Symbool Fr
Atoomnummer 87
Groep Alkalimetalen
Periode Periode 7
Blok S-blok
Reeks Alkalimetalen
Kleur Metalliek
Chemische eigenschappen
Atoommassa (u) [223]
Elektronenconfiguratie [Rn]7s1
Oxidatietoestanden +1
Elektronegativiteit (Pauling) 0,7
1e ionisatiepotentiaal (kJ·mol−1) 384
Fysische eigenschappen
Dichtheid (kg·m−3) 1870
Smeltpunt (K) 300
Kookpunt (K) 950
Aggregatietoestand Vast
Kristalstructuur Kub
SI-eenheden en standaardtemperatuur en -druk worden gebruikt,
tenzij anders aangegeven
Portaal  Portaalicoon   Scheikunde

Ontdekking

bewerken

Francium is in 1939 ontdekt door de Franse fysica Marguerite Perey van het Curie-instituut in Parijs. Zij ontdekte het element tijdens het bestuderen van de radioactieve vervalproducten van actinium. Het element is genoemd naar het land waarin het ontdekt is.

Tijdens de jaren 1970 is er bij CERN onder leiding van Sylvain Lieberman onderzoek verricht naar de atoomstructuur van francium. Voor de productie van voldoende onderzoeksmateriaal is gebruikgemaakt van de isotopenscheider ISOLDE. Dit onderzoek heeft geresulteerd in kaarten met energieniveaus en gedetailleerde informatie over de structuren van enkele franciumisotopen.

Toepassingen

bewerken

Tot op heden zijn er weinig industriële toepassingen van francium bekend. Soms wordt het bij radiologisch onderzoek in combinatie met radium gebruikt als neutronenbron.

Opmerkelijke eigenschappen

bewerken

Francium is het zwaarste van de alkalimetalen. Doordat de levensduur van francium bijzonder kort is, komt het op aarde nauwelijks voor en zijn er weinig eigenschappen van bekend. Het kan gesynthetiseerd worden door thorium te bombarderen met protonen. Chemisch gezien vertoont francium de meeste overeenkomsten met cesium.

Verschijning

bewerken

Francium ontstaat in de aardkorst uit het alfaverval van actinium. Aangezien dat een zeer traag proces is en franciumisotopen een zeer korte levensduur hebben, is de totale hoeveelheid francium op aarde altijd zeer klein en wordt geschat op 25 tot 30 gram. Het wordt alleen aangetroffen in uraniummineralen.

Isotopen

bewerken
  Zie Isotopen van francium voor het hoofdartikel over dit onderwerp.
Stabielste isotopen
Iso RA (%) Halveringstijd VV VE (MeV) VP
212Fr syn 20 m α 5,117 208At
223Fr 100 22 m β 1,149 223Ra

Er zijn 33 franciumisotopen bekend, die allemaal instabiel zijn. Het langstlevende en tevens enige natuurlijk voorkomende isotoop is 223Fr en heeft een halveringstijd van 22 minuten.

Toxicologie en veiligheid

bewerken

Over de mogelijk schadelijke gevolgen van francium is niets bekend, echter, omdat de andere alkalimetalen heftig reageren met water, wordt aangenomen dat ook francium dit zal doen.

bewerken
Commons heeft mediabestanden op de pagina Francium.