A.M. de Jong
| A.M. de Jong | ||||
|---|---|---|---|---|
| ||||
| Algemene informatie | ||||
| Volledige naam | Adrianus Michiel de Jong | |||
| Pseudoniem(en) | Frank van Waes, Herbert D. Ross | |||
| Geboren | 29 maart 1888 | |||
| Geboorteplaats | Nieuw-Vossemeer | |||
| Overleden | 18 oktober 1943 | |||
| Overlijdensplaats | Blaricum | |||
| Land |  Nederland
| |||
| Beroep | schrijver | |||
| Werk | ||||
| Bekende werken | Merijntje Gijzens jeugd en jonge jaren Bulletje en Bonestaak Frank van Wezels roemruchte jaren | |||
| Dbnl-profiel | ||||
| (en) IMDb-profiel | ||||
| ||||
Adrianus Michiel de Jong (Nieuw-Vossemeer, 29 maart 1888 – Blaricum, 18 oktober 1943) was een Nederlandse schrijver. Hij publiceerde zijn meeste werk onder eigen naam (A.M. de Jong), maar enkele werken werden onder pseudoniem uitgegeven (Frank van Waes, Herbert D. Ross).
De Jong werd geboren in Nieuw-Vossemeer, een dorp in het westelijk deel van Noord-Brabant. Het gezin had 13 kinderen. De Jongs vader was landarbeider en ging op zoek naar meer welvaart als arbeider in Rotterdam. Veel van De Jongs jeugdherinneringen zijn verwerkt in de romancyclus Merijntje Gijzens jeugd en jonge jaren.
Tijdens de mobilisatie in de Eerste Wereldoorlog werd De Jong opgeroepen voor dienst. Vanuit zijn gevoel voor onrecht publiceerde hij in zijn Notities van een landstormman kritische stukken over de situatie in het Nederlandse leger. Als gevolg daarvan werd De Jong van de officiersopleiding verwijderd. Later zou hij deze ervaringen verwerken in zijn roman Frank van Wezels roemruchte jaren.
A.M. de Jong schreef de teksten voor de strip Bulletje en Boonestaak, waarvoor hij in 1922 de in Nederland wonende Belg George Van Raemdonck aantrok voor het maken van de tekeningen. Deze strip wordt tegenwoordig als een klassieker beschouwd, zowel wegens de gedurfde tekeningen als de controversiële onderwerpen van De Jong.
In augustus 1930 begon De Jong als medewerker bij de VARA, waar hij tot na het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog verantwoordelijk zou zijn voor de wekelijkse boekenrubriek. Vanaf de jaren twintig was hij daarnaast literatuurcriticus voor het dagblad Het Volk.
In 1942 werd De Jong wegens zijn socialistische sympathieën door de Duitsers gearresteerd, maar al snel weer vrijgelaten wegens zijn slechte gezondheid. Als represaille voor de moord op een aantal NSB'ers werd hij in 1943 vermoord door Nederlandse SS'ers, een van de zogenaamde Silbertanne-acties.
In 1947 bleek hij volgens een enquête van het toenmalige dagblad De Tijd de meestgelezen Nederlandse auteur.[1]
In 1974 werd in zijn geboorteplaats Nieuw-Vossemeer het A.M. de Jong-museum geopend.
In 2001 kwam er een biografie uit, geschreven door de neef van A.M. de Jong, Mels de Jong.[2]
Bibliografie
[bewerken | brontekst bewerken]
- Studies over literatuur (essayistisch) (1912)
- De bewaarschool (vertaling) (1914)
- Ondergang (roman) (1916)
- De zware weg (roman) (1917)
- Vacantiedagen (kinderboek) (1917)
- Marcus van Houwaert (roman) (1920)
- De handel in pornografie (schetsen) (1920). Onder het pseudoniem van Frank van Waes
- Vertellingen rond de bewaarschool. (1920). Vert. van Les contes de la maternelle van Léon Frapié. Paris: C. Lévy, 1910
- Amsterdam bij nacht (schetsen) (1921)
- Het evangelie van den haat (roman) (1923)
- Dostojewski (essay over de Russische schrijver Fjodor Dostojevski) (1923)
- Bloemlezing van revolutionaire poëzie (essayistisch) (1923)
- De wereld van Bulletje en Boonestaak (kinderboeken) (1923-1935)
- De wilde man (vertaling van: Der wilde Mann van Andreas Latsko) (1923)
- Een zwerftocht over zee (reisbeschrijving) (1924)
- Aan den stroom (kinderboek) (1924)
- Merijntje Gijzens jeugd
- I: Het verraad (roman) (1925)
- II: Flierefluiters oponthoud (roman) (1926)
- III: Onnozele kinderen (roman) (1927)
- IV: In de draaikolk (roman) (1928)
- Vrede op aarde (schetsen) (1925)
- Notities van een landstormman: recht voor de mobilistieslachtoffers (schetsen) (1925)
- Fathma, de roos van het Oosten (roman) (1926)
- Een kluchtige zomerreis (reisbeschrijving) (1926)
- De arbeiders en het boek (essayistisch) (1927)
- Naar zonnige landen in donker getij (reisbeschrijving) (1927)
- Onder de Jefkes. Soldateske herinneringen (schetsen) (1927). Onder het pseudoniem van Frank van Waes
- Leven en sterven van oom Anghel (vertaling van Oncle Anghel van Panait Istrati) (1927)
- Codine. Uit Adriaan Zograffi's jongensjaren (vertaling van Codine van Panaït Istrati, 1926) (1927)
- De kinderziel, god en het leven (beschouwing) (1928)
- Levensdraden. Een hatelik fantasietje in één bedrijf (1928)
- De rijkaard, een dorpstragedie (novelle) (1928)
- Frank van Wezels roemruchte jaren. Een militaire roman (roman) (1928)
- Nerrantsoula (vertaling) (1928)
- Kruisende wegen. Een roman in vier episoden (roman) (1929)
- Flierefluiters tussenkomst (novelle) (1929)
- De beeldhouwer Adrianus Remiëns (essayistisch) (1929)
- Kyra Kyralina (vertaling) (1929)
- De martelgang van kromme Lindert (roman) (1930)
- De sponzenvisser (vertaling naar Panaït Istrati) (1930)
- Tsatsa-Minnka (vertaling van: Tsatsa-Minnka van Panaït Istrati) (1931)
- Een verdoolde (roman) (1932)
- De dood van een patriarch (novelle) (1932)
- Dag des oordeels (vertaling van Friedensgerich van Andreas Latzko) (1932)
- De schotel (die kwam en ging). Een dramaties verhaal vol romantiek van kwade hartstochten, grillige verwikkelingen en de triomf van het leedvermaak (novelle) (1933)
- Israël Querido, de mens en de kunstenaar (essayistisch) (1933)
- Vrij geboren (vertaling) (1933)
- Vrolike vertelsels (schetsen) (1933). Onder het pseudoniem van Frank van Waes
- De avonturen van den baron van Munchhausen (kinderboek) (1933). Oorspronkelijke titel: Baron Münchhausens narrative of his marvellous travels and campaigns in Russia / Rudolf Erich Raspe. - Oxford, 1785
- De ondergang van het huis van Thuringen (vertaling) (1933)
- Metgezellen. Vertellingen over honden (verhalen) (1935-1943)
- Chattinbakkie (1935)
- Merijntje Gijzens jonge jaren
- I: De grote zomer (roman) (1935)
- II: De goede dood (roman) (1936)
- III: Het boze gerucht (roman) (1937)
- IV: Een knaap wordt man (roman) (1938)
- De erfgenaam (roman) (1938)
- Spiegelt u zacht. Een humoristisch en satyrisch handboek tot spiegeling en vermaak van het zwakke en sterke geslacht, samengest. uit de meest gevarieerde voortbrengselen der Nederlandsche verhaal-, dicht- en teekenkunst van bekende en onbekende talentenen voorzien van een voorafgaande waarschuwing van A.M. de Jong (bloemlezing) (1938)
- Mustapha, of de tragedie van het geweten (1939)
- Thanatos, de vreemdeling. een groteske fantasie in elf taferelen en een voorspel (1939)
- De dans op de vulkaan (de democratie in gebreke) (schetsen) (1939)
- Jack London, zijn leven en werk (vertaling) (1939)
- De mijn (Germinal) (vertaling van: Germinal van Emile Zola uit 1885. vert. van W.J.A. Roldanus Jr.; herz. door A.M. de Jong) (1940)
- De vreemde broeders (roman) (1940)
- Een Bataafs Driemanschap (kinderboek) (1940)
- Het geslacht Verhagen (1940)
- Poeske. 'n Brabantse roman (roman) (1941)
- De wonderlijke waard van hotel Carlecas (schetsen) (1941)
- De baldadige vertelsels, byeengegaert in de abdyen van Touraysne ende ondeugenderwyse in het licht gegeven door den sinjeur Honoré de Balzac tot vermaeck der pantagruélisten ende geene anderen; verlocht met 162 printen van Gustave Doré; overgeset in de Dietsce spraecke door A.M. de Jong
- Merijntje in filmland : een onwaarschijnlijk doch waar verhaal (schetsen) (1941)
- De hemelbestormer. De roman van Galilei'̈s leven (vertaling van:
Vert. van: Mégis mozog a föld van Zsolt v. Harsányi) (1941)
- De heks van de Riethoek (roman) (1942)
- Borgia trilogie (vertaling van: Die Borgia-Trilogie van L. Huna)
- De dolle vaandrig (roman) (1946)
- De achterhoede (vertaling) (1946)
- Een held keert weer (1947)
- Merijntje in filmland (1947)
- Metgezellen, een hondenboek (schetsen)(1949)
- Hotel du Commerce (vertaling (1951)
- Leven in de brouwerij (1955)
- Gijzeling (1955)
- Carmen (1957)
- De avonturen van Appelsnoet en Goudbaard (kinderboek-bundel) (1963 – 1925/1927)
Zie ook
[bewerken | brontekst bewerken]Externe links
[bewerken | brontekst bewerken]- Biografieën, werken en teksten bij de Digitale Bibliotheek voor de Nederlandse Letteren (dbnl)
- de Jong, Martien J. G. - 'A.M. de Jong 1888 - 1943' in Salverda, Murk & Anton Korteweg (1986) - 't Is vol van schatten hier. Amsterdam / 's-Gravenhage, p. 279 / 280.
- A.M. de Jong op schrijversinfo
- A.M. de Jongmuseum in Nieuw-Vossemeer
- Over het radiowerk van A.M. de Jong
- ↑ Wat leest men in Nederland? - A.M.de Jong de meestgeklezen auteur, De Tijd - dagblad voor Nederland 22 november 1947
- ↑ Mels de Jong: A. M. de Jong, schrijver. Amsterdam, Querido, 2001. ISBN 90-214-6899-9. Zie ook een bespreking van dit boek op www.maxpam.nl. Gearchiveerd op 5 oktober 2022.