Huis De Torentjes

Huis De Torentjes
	Huis De Torentjes en de kerk van Sint-Pieter boven; gezien vanaf de Lage Kanaaldijk
Locatie	Maastricht
Algemeen
Stijl	vroegrenaissance
Eigenaar	André Rieu
Huidige functie	Woning
Gebouwd in	16e eeuw
Monumentale status	Rijksmonument
Monumentnummer	27963
	Tekening van Lichtenberg (links) en De Torentjes, ca. 1670
Portaal	Maastricht

Huis De Torentjes is een deels 16e-eeuws kasteelachtig landhuis op de oostflank van de Sint-Pietersberg in het vroegere dorp Sint Pieter, tegenwoordig een deel van de Nederlandse stad Maastricht.

Geschiedenis en bewoners

Memoriesteen uit 1542 van bouwheer Nicolaes Beyssel in het zuidoostportaal van de Sint-Servaasbasiliek

Huis de Torentjes op de maquette Maastricht 1867

Het huis is gebouwd op de ruïnes van een middeleeuws huis uit 1294 bekend onder de naam Bevors of Beaufort naar de toenmalige bewoners. In het begin van de 15e eeuw werd het huis verwoest en daarna herbouwd. In 1525 werd het te koop aangeboden door de toenmalige eigenaar Arnold Creusen en kwam het in bezit van Nicolaes Beyssel, kanunnik van het Sint-Servaaskapittel. Hij liet het in 1526 in vroegrenaissance stijl verbouwen. Beyssel gebruikte het kasteel als buitenverblijf, voor de ontvangst van vrienden en kunstenaars en bleef eigenaar tot 1541. Het kasteel werd tot ver in de 18e eeuw naar hem de Beyssel- of Biselstoren genoemd.^[1]

In 1543 werd het kasteel door de erfgenamen van de kanunnik verkocht aan Reijnart Spreeuwart, gehuwd met Maria Van Buel. De familie Spreeuwart bleef eigenaar tot 1684, toen het kasteel in bezit kwam van Antoon Vaes, gehuwd met Anna Maria Spreuwart. Tot die tijd stond het kasteel bekend onder de naam Spreeuwarts Thoorenthien (zie tekening hiernaast). Door vererving kwam het achtereenvolgens in bezit van de families Vaes, Van der Vekene, De Mée (1750) en Klaessens (1795).

Het Huis De Torentjes was tijdens het beleg van Maastricht in 1794 ernstig beschadigd geraakt. Na de Belgische opstand verkeerde Maastricht jarenlang in staat van beleg (1830-1838). Luitenant-generaal Dibbets was in die tijd militair commandant van de vesting Maastricht. Veel Maastrichtenaren waren Belgisch-gezind en spraken beter Frans en Duits dan Nederlands. De Belgisch-gezinde Maastrichtenaren vergaderden regelmatig in het geheim in het Huis De Torentjes.

Een gevelsteen met de tekst: anno/W.K./1810 herinnert aan de tijd dat het kasteel in bezit was van Winand Klaessens. In 1842 kwam het door vererving in bezit van Nicolaas Rooijmans, herbergier en burgemeester van Sint Pieter, gehuwd met Maria Ida Claessens.

In de twintigste eeuw waren bekende bewoners de rijksarchivaris Gerard Panhuysen (met vrouw en kinderen, waaronder de jonge Titus Panhuysen) en de violist en orkestleider André Rieu met zijn gezin.

Beschrijving

Het huis, gelegen langs de Maas aan de Lage Kanaaldijk, is een deels laatgotisch complex met een rechthoekig grondplan, opgetrokken uit Limburgse mergel en baksteen. Het kasteel staat op een rivierterras dat is afgebakend met een bakstenen keermuur. Het hoofdgebouw heeft een zadeldak tussen trapgevels aan de korte zijden. In de rechthoek is een uitgebouwde, vierkante traptoren verwerkt, die is voorzien van een helmdak waarop een uivormige spits. Van het 16e-eeuwse gebouw resteert nog de zuidelijke zijgevel. Op een poortje is het Latijnse opschrift te lezen: Me ponit amicis artis Appolinae cultor Nicolaus Beyssel A[nn]o XVC.XXVI (De bouwer Nicolaus Beyssel heeft mij geplaatst voor zijn vrienden van de apollinische kunsten in het jaar 1526).^[1] Aan de achterzijde aan de Ursulinenweg ligt een portierswoning uit het begin van de 20e eeuw, die eveneens is voorzien van trapgevels, tegelijk met een uitbreiding met de noordvleugel en een verhoging van de traptoren.

Een aantal inwendige delen zijn afkomstig van elders, onder andere uit de Onze-Lieve-Vrouwebasiliek en het voormalige Statenhuis in Maastricht.^[2]^[3]

Vanaf de Lage Kanaaldijk
Idem, 1962
Vanaf de Ursulinenweg
Idem, 1962

Geraadpleegde literatuur, verwijzingen

Boogard, J. van den, en S. Minis (2001): Monumentengids Maastricht. Primavera Pers, Leiden. ISBN 90-74310-52-4
Ubachs, Pierre J.H., en Ingrid M.H. Evers (2005): Historische Encyclopedie Maastricht. Walburg Pers, Zutphen / RHCL, Maastricht. ISBN 90-5730-399-X

↑ ^a ^b Ubachs/Evers (2005), p. 532: 'Torentjes, Huis De'.
↑ Van den Boogard/Minis (2001), p. 98.
↑ Informatie over rijksmonumentnummer 27963

[ue532-1] Ubachs/Evers (2005), p. 532: 'Torentjes, Huis De'.

[2] Van den Boogard/Minis (2001), p. 98.

[3] Informatie over rijksmonumentnummer 27963

[1]

[2]

[3]