Portaal:Muziek/Uitgelicht

Portaal:Muziek/Uitgelicht/januari
Portaal:Muziek/Uitgelicht/februari
Portaal:Muziek/Uitgelicht/maart
Portaal:Muziek/Uitgelicht/april
Portaal:Muziek/Uitgelicht/mei
Portaal:Muziek/Uitgelicht/juni
Portaal:Muziek/Uitgelicht/juli
Portaal:Muziek/Uitgelicht/augustus
Portaal:Muziek/Uitgelicht/september
Portaal:Muziek/Uitgelicht/oktober
Portaal:Muziek/Uitgelicht/november
Portaal:Muziek/Uitgelicht/december

Januari

Het Nieuwjaarsconcert van de Wiener Philharmoniker (Duits: Neujahrskonzert der Wiener Philharmoniker) is een concert dat jaarlijks op 1 januari plaatsvindt in de Grote Zaal (Duits: Großer Saal) van het Wiener Musikverein, het concertgebouw van Wenen.

Het eerste nieuwjaarsconcert werd in 1939 op 31 december uitgevoerd, sinds 1941 is de uitvoering echter op nieuwjaarsdag. Op het programma van het nieuwjaarsconcert staat lichte klassieke muziek, veelal van Oostenrijkse componisten. De Strauss-familie bepaalt vaak een groot deel van het programma.

Als vast programma wordt elk jaar afgesloten met de concertwals An der schönen blauen Donau (Johann Strauss jr.) en de Radetzkymars (Johann Strauss sr.). In 2005 werd de Radetzkymars niet gespeeld in gedachtenis aan de slachtoffers van de tsunami van 26 december 2004. (Lees verder)

Februari

De klarinet is een blaasinstrument behorend tot de enkelrietinstrumenten. In het harmonieorkest en symfonieorkest wordt de klarinet gerekend tot de houtblazers. De naam komt van clarinetto, een verkleinwoord van het Italiaanse clarino, een soort trompet.

De klarinet bestaat uit een cilindrische holle pijp met gaten, waarvan sommige met de vingers worden afgedekt, en andere door een klep. De gaten die met de vingers worden afgedekt, hebben vaak een ring (bril), waarmee weer kleppen worden afgedekt die buiten het bereik van de vingers liggen. Het uiteinde loopt uit in een trechter die klankbeker wordt genoemd. Hiermee wordt bereikt dat de akoestische impedantie van de buis beter aangepast is aan die van de lucht, en de klarinet meer geluid produceert, vooral bij de lage noten. Klarinetten worden meestal gemaakt van hout (vooral grenadillehout), maar ook andere materialen als metaal en tegenwoordig kunststof worden wel gebruikt. (Lees verder)

Maart

Doe Maar is een van de succesvolste bands in de geschiedenis van de Nederlandse popmuziek. De vier studioalbums sinds Skunk haalden alle de nummer 1-positie in de albumlijsten en in de loop der jaren haalden maar liefst zeven verschillende verzamelalbums de hitlijsten. Hiermee is Doe Maar commercieel de meest succesvolle Nederlandstalige groep.

De bekendste 'Doe Maar'-samenstelling is: Henny Vrienten (1948): zang en basgitaar; Ernst Jansz (1948): zang en toetsen; Jan Hendriks (1949): gitaar en zang; Jan Pijnenburg (1955): slagwerk en zang. Dit is de groep die op alle posters en in alle popbladen stond afgebeeld, alhoewel drummer Jan Pijnenburg alleen op de live-platen uit de jaren tachtig meespeelde en op het reüniealbum uit 2000.

De eerste bezetting vanaf juni 1978 was: Ernst Jansz: zang en toetsen; Jan Hendriks: gitaar; Carel Copier: slagwerk; Piet Dekker: zang en basgitaar. Joost Belinfante (ex-CCC Inc. en Slumberlandband) speelde tijdelijk basgitaar tussen februari en augustus 1980, tot hij vervangen werd door Henny Vrienten. (Lees verder)

April

De Matthäus-Passion of Matteüspassie (BWV 244) is een oratorium gecomponeerd door Johann Sebastian Bach (1685–1750). Het is een van zijn bekendste composities en een van zijn langste. De Matthäus-Passion vertelt het lijdens- en sterfverhaal van Jezus volgens het Evangelie volgens Matteüs.

Over de datering van de compositie en de eerste uitvoering zijn deskundigen het niet eens. Traditioneel wordt gedacht dat Bach de Matthäus-Passion componeerde in 1728 en dat het stuk voor het eerst werd opgevoerd in de Thomaskirche in Leipzig op 15 april 1729, Goede Vrijdag. Andere bronnen spreken van een eerste uitvoering op 11 april 1727 (tijdens de vesper-dienst op Goede Vrijdag). Mogelijk is de verwarring ontstaan doordat Bach in 1728 enkele (kleine) wijzigingen heeft aangebracht in de compositie. Tegenwoordig wordt de versie van 1736 als de finale versie beschouwd.

De Matthäus-Passion is geschreven voor twee koren (groepen zangers en instrumentalisten). Een compositie met dubbele koren (cori spezzati) was ten tijde van Bach vooral in de Venetiaanse opera gebruikelijk. Tegenwoordig is het overigens gebruikelijk om slechts met één groep solisten en met één continuogroep te spelen. (Lees verder)

Mei

Het Sportpaleis in de Belgische stad Antwerpen is een multifunctionele evenementenhal waar verschillende evenementen, zoals concerten, sportbijeenkomsten, feesten en beurzen, worden georganiseerd. Het gebouw ligt in het district Merksem, terzijde van de Antwerpse ring. Oorspronkelijk was het gebouw voor sportwedstrijden (vooral baanwielrennen) bedoeld, maar die vinden er tegenwoordig nog maar weinig plaats.

Het Sportpaleis is nu vooral bekend door grote optredens van artiesten als Clouseau, Marco Borsato en Milk Inc. Sinds 1985 vindt er ook jaarlijks de klassieke concertenreeks van de Night of the Proms plaats. Andere bekende evenementen in het Sportpaleis zijn de Diamond Games, Nekkanacht en de Pop Poll De Luxe van Humo.

De zaal had 13.400 zitplaatsen en daarnaast nog een capaciteit op het middenplein van 1780 (zitplaatsen) tot 5000 (staanplaatsen) personen. De maximale capaciteit van het Sportpaleis was dus 18.400 plaatsen. Na een verbouwing in de zomermaanden van 2011, 2012 en 2013 is de huidige capaciteit ruim 23.000 personen. Daarmee is de wielerbaan verdwenen. (Lees verder)

Juni

Het Fête de la Musique is een van oorsprong Frans jaarlijks terugkerend muziekfestival op 21 juni, dat vooral amateurmuzikanten de kans geeft op te treden in een straatfeestachtige sfeer. De toegankelijkheid en de vrijwillige inzet van de muzikanten zijn de pijlers van het idee. Het wordt sinds 1982 in alle gemeentes van Frankrijk gevierd, en later ook buiten het land, in onder meer België en Duitsland. Op kleine schaal wordt het tegenwoordig ook in Nederland gevierd.

Het feest is bedacht door de Amerikaan Joel Cohen in 1976, toen werkzaam bij Radio France. Zijn idee was om op de avond van de zomerwende zo veel mogelijk bandjes en andere muzikanten de straat op te laten gaan om de hele nacht muziek te maken. De naam van het feest is een homoniem van Faites de la Musique, dat hetzelfde wordt uitgesproken, maar dat vertaald naar het Engels 'Make Music' betekent (wat een alternatieve naam van het feest in sommige Engelstalige gebieden is).

De datum van de zomerwende is gekozen omdat het de langste dag van het jaar is. (Lees verder)

Juli

Een dirigent is de leider van een orkest, koor of ander muziekgezelschap. Het leiden van het orkest zelf wordt directie genoemd. Ook het vak van het opleiden van muziekstudenten tot dirigent wordt aan conservatoria directie genoemd.

Een dirigent leidt de repetities en de officiële uitvoeringen voor publiek of opname en beslist hoe een compositie gespeeld en/of gezongen wordt, de zogenaamde interpretatie. De werkelijke kunst van het dirigeren bestaat niet zozeer in het aangeven van de maat, alswel in het overbrengen van emoties, musici overtuigen van de gewenste interpretatie, en hen motiveren. Tot de vereisten voor een goede dirigent behoren een ijzeren wil, grote stressbestendigheid, grote algemene cultuurkennis, overredingskracht, verbeelding, en, naast een goede slagtechniek (al dan niet met dirigeerstokje), een uitstekende conditie.

De dirigent maakt veelal gebruik van een partituur, een muziekboek waarin de partijen van alle instrumenten en stemmen staan met hun muzieknotatie. Veel dirigenten spelen ook zelf een instrument en zo kan het gebeuren dat vele musici later dirigent worden. Ook componisten hebben vaak het dirigeerstokje gehanteerd. (Lees verder)

Augustus

A Campingflight to Lowlands Paradise of kortweg Lowlands is een driedaags muziekfestival dat sinds 1993 jaarlijks in Nederland te Biddinghuizen (Flevoland) op het Evenemententerrein van Walibi Holland gehouden wordt. Mojo Concerts begon Lowlands als tegenhanger van festivals als Pinkpop en Dynamo Open Air en probeerde hier haar wat alternatievere muziek uit.

Het festival heeft grote variatie in het aanbod van amusement: er is niet alleen muziek, maar ook literatuur, film, cabaret, ballet, theater en strip.

Lowlands vindt haar oorsprong in een van de eerste Nederlandse popfestivals, A Flight to Lowlands Paradise, dat in november 1967 werd georganiseerd door de Utrechtse kunstschilder Bunk Bessels. Dit festival vond plaats in de Margriethal van de Jaarbeurs in Utrecht. De entree was 10 gulden (circa €4,50), inclusief ontbijt. (Lees verder)

September

Flamenco is een Spaans muziekgenre en dans afkomstig uit de zuidelijke provincies van Spanje. Kenmerkend voor deze muziekvorm zijn de soms Arabisch aandoende klanken, de uitbundig muzikale versieringen rondom het thema en het sterke ritme binnen een twaalftels-systeem.

De basis van de flamenco vormt de cante flamenco, de flamencozang. In de meest basale uitvoering wordt de cante vaak met een ritmisch geklop (al golpe; golpear = kloppen, tikken) begeleid door te kloppen met de knokkels op tafels, te tikken met een stok op de grond (cano roto), door het knippen in de vingers (pitas) of met klappen in de handen (palmas).

Tegenwoordig wordt hij meestal begeleid door de Spaanse gitaar en palmas, soms aangevuld met een tinaja (vaas, in Afrika een udu) en sinds de jaren 70 van de twintigste eeuw de cajón. Ofschoon cante en baile uiteindelijk door veel klassieke instrumenten als fluit, piano, viool en cello kunnen worden begeleid, blijft dit in de praktijk meestal de flamencogitaar. Cante flamenco kan (ook ritmisch) worden ondersteund door de baile flamenco, de expressief-ingetogen flamenco-dansstijl die zich kenmerkt door krachtige gratie en vaak ingewikkelde handbewegingen en voetenwerk (taconeo). (Lees verder)

Oktober

De citer of zither (niet te verwarren met het Indiase snaarinstrument sitar) is een snaarinstrument, dat voornamelijk bestaat uit een klankbodem die bespannen is met snaren. Het instrument wordt voornamelijk gebruikt in het Duitstalige deel van Europa bij volksmuziekevenementen. De term zither wordt tevens gebruikt om de instrumentengroep zitherachtigen aan te duiden. Tot deze instrumentengroep behoren onder andere de Japanse koto, de piano en het hakkebord. Voor een uitgebreidere lijst zie onderstaande lijst.

"Citer" is afgeleid van het Griekse woord kithara, een instrument uit de klassieke oudheid dat werd gebruikt in het Oude Griekenland en later in het hele Romeinse Rijk en in de Arabische wereld (Arabisch قيثارة). Ook het woord ‘gitaar’ is afgeleid van "kithara".

Er zijn citers met en zonder fretten. De voorganger van de citer is de hommel. De naam was toen scheitholt of raffele kratzzither. (Lees verder)

November

Paradiso is een uitgaansgelegenheid in Amsterdam.

Het gebouw van de Vrije Gemeente aan de Weteringschans werd in oktober 1967 gekraakt door een groep hippies om een eigen club te hebben. Zo'n 50 mensen zetten een in het Vondelpark begonnen 'love-in' voort in het net gekraakte gebouw. De politie viel echter al snel binnen en maakte een einde aan de festiviteiten. Begin 1968 werd de gemeentelijke stichting Vrijetijdscentra Amsterdam opgericht, die het gebouw ging runnen onder de naam Paradiso. In maart 1968 opende het 'cosmisch ontspanningscentrum Paradiso' haar deuren voor het publiek. Reeds in de eerste maanden traden er bekende groepen op als Pink Floyd, The Pretty Things en Captain Beefheart. Zo kreeg Paradiso al snel het stempel 'poptempel'. Paradiso staat aan de Weteringschans, vlakbij het Leidseplein.

Paradiso is vooral bekend als de poptempel van Nederland. Het voormalige gebouw van de Vrije Gemeente in Amsterdam is een van de beroemdste podia van Nederland. Vele bekende namen traden hier op. (Lees verder)

December

John Winston Lennon MBE (Liverpool, 9 oktober 1940 – New York, 8 december 1980) was een Engels popmusicus en oprichter van de Liverpoolse groep The Quarrymen, die later bekend werd als The Beatles. Samen met Paul McCartney, George Harrison en Ringo Starr had Lennon met deze groep een belangrijke rol in de popmuziek.

Ook als solist maakte hij (gedeeltelijk samen met zijn vrouw Yoko Ono) een bloeiende carrière door, waarmee hij bekend werd als een van de belangrijkste gezichten van de hippiebeweging. Naast zijn muzikale en culturele bijdrage leverde Lennon ook politieke en filosofische inzichten als vredesactivist en vrijdenker. Het nummer Imagine geldt hiervan als bekendste en duidelijkste voorbeeld.

De familienaam van Lennon komt van Ó Leannáin of Ó Lionnáin, een veel voorkomende naam in de Ierse graafschappen Fermanagh en Galway. Zijn Ierse grootvader Jack Lennon is in 1858 naar Liverpool verhuisd. Ook zijn vader Alfred zong, als bijverdienste. (Lees verder)