Sofosbuvir
| Sofosbuvir | ||||
|---|---|---|---|---|
| Chemische structuur | ||||
| ||||
| Farmaceutische gegevens | ||||
| Halveringstijd (t1/2) | 20 min (sofosbuvir) 27 uur (GS-331007),inactieve metaboliet | |||
| Uitscheiding | 80% via faeces, 14% via urine (voornamelijk als inactieve metaboliet) | |||
| Gebruik | ||||
| Geneesmiddelengroep | Antiviraal middel | |||
| Merknamen | Sovaldi® | |||
| Indicaties | Hepatitis C | |||
| Toediening | oraal | |||
| Dosering | 1x daags 400 mg | |||
| Risico met betrekking tot | ||||
| Zwangerschapscat. | onvoldoende gegevens | |||
| Lactatie (borstvoeding) | afgeraden | |||
| Databanken | ||||
| CAS-nummer | 1190307-88-0 | |||
| ATC-code | J05AP08 | |||
| PubChem | 45375808 | |||
| DrugBank | DB08934 | |||
| Farmacotherapeutisch Kompas | Sofosbuvir | |||
| Chemische gegevens | ||||
| Molecuulformule | ||||
| IUPAC-naam | Isopropyl (2S)-2-[[[(2R,3R,4R,5R)-5-(2,4-dioxopyrimidin-1-yl)-4-fluor-3-hydroxy-4-methyl-tetrahydrofuraan-2-yl]methoxy-phenoxy-phosphoryl]amino]propanoaat | |||
| Molmassa | 529.453 g/mol | |||
| ||||
Sofosbuvir, merknaam Sovaldi® van de firma Gilead, is een bewust gesynthetiseerde prodrug. Pas binnen in de cel wordt de stof omgezet in een trifosfaat van de actieve uridine-verbinding, het 2'-deoxy-2'-α-fluoro-β-C-methyluridine-5'-trifosfaat. Vervolgens wordt deze stof door NS5B-polymerase ingebouwd in het vijandige hepatitis-RNA, hetgeen aldaar leidt tot ketenbeëindiging. Deze actieve metaboliet heeft geen effect op menselijk erfelijk materiaal. Het middel is in de handel gebracht als een bittere filmomhulde tablet van 400 mg, die eenmaal per dag moet worden ingenomen met voedsel gedurende 12 tot 24 weken.[1]
De stof is opgenomen in de lijst van essentiële geneesmiddelen van de WHO.
Indicaties
[bewerken | brontekst bewerken]Bij de behandeling van chronische hepatitis C is het eerste keus in combinatie met ribavirine, waaraan soms PEG-interferon wordt toegevoegd, afhankelijk van het genotype. De behandeltijd is 12 tot 24 weken.[2][3]
Werkingsmechanisme
[bewerken | brontekst bewerken]Als een van de eerste middelen werkt sofosbuvir echt virusvernietigend en is dus geen virostaticum. In de cel wordt het ziekmakende hepatitis-C-virus gedwongen tot de opbouw van een foutieve keten van het eigen virus-RNA. Het erfelijk materiaal van de gastheer wordt ontzien.
Interacties
[bewerken | brontekst bewerken]Sofosbuvir zelf is in tegenstelling tot de werkzame metaboliet een substraat van het p-glycoproteïne en het BRCP-eiwit. Rifampicine,carbamazepine, fenobarbital, fenytoïne, Sint Janskruid en andere krachtige inductoren in de darm verlagen zo ook de beschikbaarheid van de werkzame stof in de cel, en dergelijke krachtige inductoren moeten absoluut worden vermeden.
Waarschuwing na registratie
[bewerken | brontekst bewerken]Op 24 maart 2015 gaf de FDA een waarschuwing uit voor de potentieel dodelijke combinatie met amiodaron.[4] De hartfrequentie kan door de wisselwerking gevoelig afnemen.
Controverse over de kosten
[bewerken | brontekst bewerken]Hoewel sofosbuvir een eerste keus geneesmiddel is, zijn er over de hele wereld debatten over de kosten. In Nederland gelden voor 2015 strikte voorwaarden voor de bekostiging.[5] Het Zorginstituut Nederland spreekt van een superieure werking, gepaard gaande met hoge kosten: circa 75 miljoen euro per jaar.[6][7][8] Voorlopig in Nederland toegelaten voor de ernstige gevallen. Wereldwijd zijn er discussies over de kuurprijs.[9][10]
In weerwil van Europese pogingen om het middel gezamenlijk in te kopen, koos Portugal voor een eigen weg. Het land betaalt de fabrikant per genezen patiënt.[11]
- ↑ Tekst Europese registratie
- ↑ [1] hepatitis-cpatient-heeft-baat-bij-sofosbuvir.htm
- ↑ Goedkeuring FDA december 2013
- ↑ FDA Drug Safety Communication
- ↑ Nederlandse leverpatiëntenvereniging: Sofosbuvir in basispakket voor urgente gevallen
- ↑ Zorginstituut Nederland: Brief aan minister Schippers, 23 mei 2014
- ↑ Bericht Ministerie 15 oktober 2014
- ↑ Kamerbrief van minister Schippers van 15 oktober 2014 over voorlopige vergoeding ernstige gevallen
- ↑ (en) FiercePharma: Activists pounce on $1,000-a-day price for Gilead's hep C wonder drug, Sovaldi
- ↑ Commentaar NTvG 22 12 2014 [2]
- ↑ info/the-purchasing-controversy-of-an-innovative-drug-to-cure-hepatitis-c [dode link]