na

Niet te verwarren met: Na, ná

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  na    (hulp, bestand)
• IPA: / na / (1 lettergreep)

Woordafbreking

• na

Woordherkomst en -opbouw

• In de betekenis van ‘voorzetsel’ voor het eerst aangetroffen in 1200
• [1],[2] erfwoord via Middelnederlands na van Oudnederlands nah
• [3] van Hebreeuws נע (na) "bewegend, mobiel"

	stellend	vergrotend	overtreffend
onverbogen	na	nader	naast
verbogen	naë	nadere	naaste
partitief	na's	naders	-

Bijvoeglijk naamwoord

na

1. dichtbij staand

   • Dit vereist een nader onderzoek. 

   Ik proef in 't zuivre morgenlicht
   

   Als een nog woordeloos gedicht
   

   Uw naë afwezigheid — Boutens

2. verwant

   • Dit is zijn naaste familie. 

3. (Jiddisch-Hebreeuws) bewegend (in: schwa na)

Opmerkingen

• De vormen van de stellende trap zijn verouder(en)d en de vergrotende en overtreffende trap functioneren meer en meer als afzonderlijke bijvoeglijke naamwoorden.

Hyponiemen

• [1], [2] (intensivering) allernaast

Voorzetsel

• na

  1. in tijd volgend op

1. • Na regen komt zonneschijn. 

• 2. later komend in de bewegingsrichting

1. • Je moet na de kerk linksaf slaan. 

• 3. later in tijd

1. • We worden na zeven uur verwacht. 

• 4. later in volgorde

1. • De hofdame kwam na de koningin binnen. 

Synoniemen

• 2. voorbij
• 3. later dan
• 4. later dan

Antoniemen

• 1. voor
• 2. voor
• 3. voor
• 4. voor

   

achterna bijna daarna ei zo na erna eropna hierna uit-en-te-na uit-en-ter-na waarna

Afgeleide begrippen

   

na-apen na-ijlen na-ijver nabauwen nabehandeling nabeschouwing nabespreken nabestaan nabestaande nabestellen nabevallingsrust nabij nablijven nablijver nabloeden nabloei nabloeien nablussen nabootsen nabouwen nabranden nacalculatie nachecken nacompetitie nadagen nadat nadeel nadenken nadenkend nadien nadoen nadorst nadragen nadreunen nadrogen nadrukken naduiken nafluiten nagaan nagalm nagalmen nageboorte nagedachtenis nagenieten nagenoeg nagerecht nageslacht nageven naglans nagloeien naheffen naheffing nahouden nahuwelijk najaar najagen najouwen nakaarten nakijken naklank naklinken nakomen nalaten naleven naleveren nalevering nalezen nalopen namaken nameten namiddag naneef naoorlogs napalm napijn napluizen napraat napraten napret narekenen naroepen naschok nascholen naschools naschrift naseizoen naslaan naslag nasleep nasmaak nasmeulen naspel naspelen naspeuren naspoelen nasporen nastaren nastreven nasynchroniseren natafelen natekenen natellen natrappen natrekken natrillen naturen navertellen navoelen navolgen navolgend navorming navraag navragen navullen nawee nawegen nawerken nawijzen nawoord nawuiven nazaat nazeggen nazenden nazetten nazicht nazien nazinderen nazingen nazitten nazoeken nazomer nazorg

Uitdrukkingen en gezegden

   

op sterven na dode op sterven na dood bier na wijn geeft venijn wijn na bier geeft plezier Na gedane arbeid is het goed rusten. na het werk doet het goed te kunnen uitrusten Na mij de zondvloed. dat is een probleem dat zich pas voordoet als ik er niet meer ben - het zal mijn tijd wel duren Na regen komt zonneschijn. als er wat naars is gebeurd, wordt het daarna weer beter Na wat gepimpel, is de geest wat simpel. na wat te hebben gedronken ben je meestal niet meer helder van geest Berouw komt na de zonde als het eenmaal gebeurd is komt pas de berouw Iemand het vuur na aan de schenen leggen streng ondervragen Mosterd na de maaltijd zijn een te late maatregel ofwel: een voorstel of oplossing die pas komt als het al voorbij is Op geen stukken na (halen) met grote achterstand iets niet halen

Vertalingen

    1. in tijd volgend op   

Afrikaans: agter (af), na (af) Catalaans: darrera de (ca), després de (ca) Deens: efter (da) Duits: nach (de), hinter (de) Engels: after (en) Esperanto: post (eo) Fins: jälkeen (fi) Frans: après (fr) Fries: efter (fy) Hongaars: után (hu) Ido: pos (io) Italiaans: dietro (it), dopo (it) Latijn: post (la) Lingala: nsima (lin)

Maleis: sesudah (ms) Noors: etter (no) Papiaments: patras Pools: potem (pl), za (pl) Portugees: após (pt), atrás de (pt), depois de (pt) Russisch: после (ru) + genitief (pósle) Spaans: después (es), detrás de (es), tras (es) Swahili: baada ya (sw) Tagalog: pagkalipas (tl) Turks: sonra (tr), arkasindan (tr) Vietnamees: sau (vi) Zoeloe: emva kwa- (zu)

    4. later in volgorde (achter)   

Engels: behind (en)

Spaans: detrás de (es) , tras (es)

Bijwoord

		vnw. bijw.
voorzetselbijwoord		na
persoonlijk		erna
aanwijz.	nabij	hierna
	veraf	daarna
vragend/betrekk.		waarna

1. bijwoordelijk deel van een scheidbaar werkwoord

   nakijken: hij keek het huiswerk na

2. prepositioneel deel van een voornaamwoordelijk bijwoord

   erna: hij heeft er weinig na weten te bereiken.

3. te ~ te dicht erbij, te veel in iemands vaarwater

   • Je moet hem niet te na komen, dan krijg je problemen. 

Uitdrukkingen en gezegden

• Dat is mijn eer te na

Dat is beneden mijn waardigheid

• Iemand niet te na gesproken

Iemand, veelal uit respect, uitsluiten van de gedane uitspraak

De goeden niet te na gesproken, maar de zorg kan naar mijn idee zovele malen beter.

• Na aan het hart gaan/liggen

Veel waarde hebben of van groot belang zijn; dierbaar zijn

Dat ligt me na aan het hart.

Gangbaarheid

• Het woord na staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "na" herkend door:

100 %	van de Nederlanders;
99 %	van de Vlamingen.

Afrikaans

Voorzetsel

na

1. naar

   «Ek smag nog na die miere, die krieke, die bye, die besies en die bloedrooi grond. »

   Ik smacht nog naar de mieren, de krekels, de bijen, de beestjes en de bloedrode grond.

Lingala

Voorzetsel

na

1. aan, met, in

Voegwoord

na

1. en

Papiaments

Voorzetsel

na

1. naar; in de richting van

Pools

Uitspraak

• IPA: /na/

Woordafbreking

• na

Voorzetsel

na

1. op; aan de bovenkant aanrakend, rustend op

Slowaaks

Uitspraak

• IPA: /na/

Woordafbreking

• na

Voorzetsel

na

1. op; aan de bovenkant aanrakend, rustend op
2. op; geeft een beweging aan naar oppervlak
3. voor

Surinaams

Bijvoeglijk naamwoord

na

1. dichtbij

Voorzetsel

na

1. te

Tlingit

Zelfstandig naamwoord

na

1. volk

Tsjechisch

Uitspraak

• IPA: /na/
• Geluid:  na    (hulp, bestand)

Woordafbreking

• na

Voorzetsel

na + accusatief

1. op; geeft een beweging aan naar oppervlak

   «Položila na televizor zelený kolíček na prádlo.»

   Ze heeft de groene wasknijper op de televisie gelegd.

2. op; met gebruik van

   «Hrála na piano.»

   Ze speelde op de paino.

3. voor

   «Jdeš s námi na pivo?»

   Ga je met ons mee voor een biertje?

4. in; gedurende, tijdens

   «Na podzim padá listí se stromů.»

   In de herfst vallen de bladeren van de bomen.

5. in

   «Takových případů je známo na tisíce.»

   Van dergelijke gevallen zijn er in de duizenden bekend.

6. naar

   «Díval se celý den jen na televizi.»

   Hij keek de hele dag alleen maar naar de televisie.

Afgeleide begrippen

• například (bw.)

Typische woordcombinaties

• na příklad (bw.)

Verwante begrippen

• např.

Voorzetsel

na + locatief

1. op; aan de bovenkant aanrakend, rustend op

   «Na stole leží čtyři kancelářské sponky.»

   Op tafel liggen vier paperclips.

2. aan

   «Jeden z obrazů již nevisel na zdi.»

   Eén van de schilderijen hing al niet meer aan de muur.

3. in; iets dat iets anders bevat

   «Na sále je k dispozici občerstvení.»

   In de zaal zijn drankjes beschikbaar.

Verwijzingen

• Internetová jazyková příručka - Ústav pro jazyk český AV ČR (Tsjechisch)