bel

Niet te verwarren met: Bel

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  bel    (hulp, bestand)
• IPA: / bɛl / (1 lettergreep)

Woordafbreking

• bel

Woordherkomst en -opbouw

• In de betekenis van ‘een schel’ voor het eerst aangetroffen in het jaar 1236
• Leenwoord uit het Italiaans, in de betekenis van ‘paese handelsnaam van een Italiaanse kaassoort’ voor het eerst aangetroffen in het jaar 1968
• eponiem, genoemd naar de Schots-Amerikaanse uitvinder A.G. Bell
  In de betekenis van ‘geluidseenheid’ voor het eerst aangetroffen in het jaar 1950
• In de betekenis van ‘gasbolletje’ voor het eerst aangetroffen in het jaar 1586

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	bel	bellen
verkleinwoord	belletje	belletjes

Zelfstandig naamwoord

de bel v

1. klok, schel, zoemer

   • Hij hoorde de bel gaan en liep naar de deur om open te doen. 

2. (jachttaal) Falkenschelle
3. rond ornament dat op het lichaam aangebracht wordt; oorbel

   • Het meisje droeg een mooie parel als oorbel. 

4. (scheikunde) luchtblaas in water, zeepbel

   • Een zeepbel ontstaat door de oppervlaktespanning van water. 

5. (geologie) grote hoeveelheid gas in de bodem

   • De aardgasbel heeft voor veel welvaart gezorgd in Nederland. 

6. (voeding) groot glas

   • Ik dronk een grote bel wijn. 

7. (muziekinstrument) een rond, schaalvormig metalen voorwerp in de vorm van een klok of halve bol al dan niet met klepel, bedoeld om een muzikale klank voort te brengen ter oproep of ten teken

   • Wij klingelden met een belletje om aandacht van het personeel te vragen. 

8. (verouderd) onverzorgd ogende, onaantrekkelijke vrouw (nog gangbaar als tweede deel samenstellingen)
9. (natuurkunde) eenheid van geluidsintensiteit

   • In plaats van de bel gebruiken we meestal de decibel als geluidsmaat. 

• 
  1. bel
• 
  3. bel
• 
  4. bel
• 
  7. bel

Hyponiemen

   

aardgasbel achterbel alarmbel (1) decibel deurbel (1) fietsbel (1) flitsbel fungibel gasbel halsbel handbel (1) hopbel hoppebel huisbel kerkbel koebel (1) koolzuurbel lellebel (8) luchtbel morsebel (8) nachtbel neusbel oorbel openingsbel operabel papabel rinkelbel (1) sacristiebel scheepsbel schoolbel (1) slavenbel slotbel snottebel tafelbel telefoonbel teutebel (8) thermiekbel trekbel tuttebel (8) vastgoedbel voordeurbel waterbel winkelbel zeepbel (4)

Afgeleide begrippen

   

bel-etage bel-etagewoning bel-me-nietregister bel-niet-aanregister belactie belafspraak belauto belbedrijf belbezorging belbijbel belboei belboom belbundel belbus belcanto belcentrale belcentrum belchinees belcomputer belfunctie belgedrag belgegevens belgelui belgerinkel belhamel belhuis beljak belkaart belknop belkoord belkosten belkrediet bellenbaan bellenbad bellenblazen bellenbord bellengeheugen bellenkamer bellenman bellenscherm bellentableau bellenvat bellijst belmelodie belminuut belmuts belparkeren belplafond belpop belronde belrondje belroos belrot belscript belsignaal belslede belspel belstem belsysteem beltaxi beltegoed beltijd beltoon belvolume belvorming belwaarde belwinkel

Uitdrukkingen en gezegden

• [1] (spreektaal) (schertsend) aan de bel trekken

alarm slaan

Dus trekken Jan Pikkemaat en Johan ten Buuren aan de bel. Zij hebben een brief opgesteld voor de gemeente die wordt gesteund door vrijwel alle bewoners van de Molenstraat. Met hun petitie willen de bewoners hun ongenoegen en bezorgdheid uiten over ‘het lawaai en gedaver’ van het vrachtverkeer.

• [1] (spreektaal) (schertsend) de kat de bel aanbinden

de eerste zijn bij eene hachelijke onderneming

Vertalingen

    1. klok, schel, zoemer   

Duits: (spreektaal) Bimmel (de), Glocke (de), Klingel (de)Schelle (de), Summer (de) Russisch: звонок (ru)

    2. Falkenschelle   

Duits: Glöckchen (de)

    3. oorbel   

Duits: Ohrring (de)

    4. luchtblaas in water, zeepbel   

Duits: Luftblase (de)

    5. grote hoeveelheid gas in de bodem   

Duits: Gasvorkommen (de)

    6. een rond, schaalvormig metalen voorwerp in de vorm van een klok of halve bol al dan niet met klepel, bedoeld om een muzikale klank voort te brengen ter oproep of ten teken.   

Duits: Glocke (de) Engels: handbel (en)

    7. groot glas   

Duits: Schwenker (de), Schwenkglas (de)

    9. eenheid van geluidsintensiteit   

Duits: Bel (de)

Werkwoord

vervoeging van
bellen

bel

1. eerste persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van bellen
   

   • Ik bel. 

2. gebiedende wijs van bellen
   

   • Bel! 

3. (bij inversie) tweede persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van bellen
   

   • Bel je? 

Gangbaarheid

• Het woord bel staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "bel" herkend door:

99 %	van de Nederlanders;
99 %	van de Vlamingen.

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.

Afrikaans

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	bel	belle

Zelfstandig naamwoord

bel

1. bel, klokje
2. lel, bijvoorbeeld aan de keel van een kalkoen

stamtijd
infinitief	voltooid deelwoord
bel	gebel
	volledig

Werkwoord

bel

1. bellen, aanbellen aan een deur
2. bellen, opbellen per telefoon

Deens

Uitspraak

• Geluid: Bestand bestaat nog niet. Aanmaken?
• IPA: / ˈbεl /

Woordafbreking

• bel

Woordherkomst en -opbouw

• eponiem; Verkorting van den naam van de Amerikaanse wetenschapper Alexander Graham Bell (1847-1922)

Naar frequentie	28773

	enkelvoud		meervoud
	onbepaald	bepaald	onbepaald	bepaald
nominatief	bel		bel

Zelfstandig naamwoord

bel, g

1. (eenheid), (natuurkunde) bel (eenheid van geluidsintensiteit)

Afkorting

• B

Hyperoniemen

• måleenhed

Hyponiemen

• decibel

Verwante begrippen

• lydstyrke

Verwijzingen

• bel in:
  Det Danske Sprog- og Litteraturselskab
  Den Dankse Ordbog op website:ordnet.dk

Indonesisch

Woordherkomst en -opbouw

• eponiem; Het is een van de Indonesische woorden van Nederlandse oorsprong

Zelfstandig naamwoord

bel

1. bel
2. deurbel

Synoniemen

• lonceng

Noors

Uitspraak

• Geluid: Bestand bestaat nog niet. Aanmaken?
• IPA: / bεl /

Woordafbreking

• bel

Woordherkomst en -opbouw

• eponiem; Verkorting van den naam van de Amerikaanse wetenschapper Alexander Graham Bell (1847-1922)

Naar frequentie	48402

	enkelvoud		meervoud
	onbepaald	bepaald	onbepaald	bepaald
nominatief	bel		bel

Zelfstandig naamwoord

bel, m

1. (eenheid), (natuurkunde) bel (eenheid van geluidsintensiteit)

Afkorting

• B

Hyperoniemen

• målenhet

Hyponiemen

• desibel

Verwante begrippen

• lydtrykk

Nynorsk

Uitspraak

• Geluid: Bestand bestaat nog niet. Aanmaken?
• IPA: / bεl /

Woordafbreking

• bel

Woordherkomst en -opbouw

• eponiem; [A] Verkorting van den naam van de Amerikaanse wetenschapper Alexander Graham Bell (1847-1922)
• [B] Afkomstig van het Oudnoorse zelfstandige naamwoord bil

m [A]	enkelvoud		meervoud
	onbepaald	bepaald	onbepaald	bepaald
nominatief	bel		bel

Zelfstandig naamwoord

[A] bel, m

1. (eenheid), (natuurkunde) bel (eenheid van geluidsintensiteit)

Afkorting

• B

Hyperoniemen

• måleining

Hyponiemen

• desibel

Verwante begrippen

• lydtrykk

o [B]	enkelvoud		meervoud
	onbepaald	bepaald	onbepaald	bepaald
nominatief	bel	belet	bel	bela

Zelfstandig naamwoord

[B] bel, o

1. ruimte
2. tussenruimte
3. poos, tijdje
4. tijdruimte
5. tijd, tijdstip

Synoniemen

[1]: rom [2]: mellomrom

[3]: stund [4]: tidsrom

[5]: leite [5]: tidspunkt

Papiaments

Woordherkomst en -opbouw

• eponiem; Werkwoord: Van het Nederlandse bellen
• Zelfstandig naamwoord [1]: Van het Nederlandse bel
• Zelfstandig naamwoord [2]: Van het Nederlandse bil

stamtijd
onbepaalde wijs	onvoltooid deelwoord	voltooid deelwoord
bel	- -	gebel
klasse 4	volledig

Werkwoord

bel

1. bellen, aanbellen
2. opbellen

Synoniemen

• [3] yama, yama na telefon, call, dal un call

enkelvoud of impliciet meervoud	expliciet meervoud
bel	belnan

Zelfstandig naamwoord

bel

1. bel
2. (met een andere uitspraak dan op Curaçao) dij, dijbeen

Schrijfwijzen

• Schrijfwijze op Bonaire en Curaçao: bèl.

Tsjechisch

Uitspraak

• IPA: /bɛl/

Woordafbreking

• bel

Zelfstandig naamwoord

bel monbezield

1. (natuurkunde)(eenheid) bel; eenheid van geluidsintensiteit

Verbuiging

	enkelvoud	meervoud
nominatief	bel	bely
genitief	belu	belů
datief	belu	belům
accusatief	bel	bely
vocatief	bele	bely
locatief	belu	belech
instrumentalis	belem	bely

Afkorting

• B

Afgeleide begrippen

• decibel monbezield

Verwante begrippen

• decibelový

Verwijzingen

• Internetová jazyková příručka - Ústav pro jazyk český AV ČR (Tsjechisch)
• Slovník spisovného jazyka českého - Ústav pro jazyk český AV ČR (Tsjechisch)