boven

Nederlands

Logo van Nederland van boven een TV-programma met beelden uit de lucht van Nederland.

Uitspraak

• Geluid:  boven    (hulp, bestand)
• IPA: / ˈbovə(n) / (2 lettergrepen); /ˈboː.vən/

Woordafbreking

• bo·ven

Woordherkomst en -opbouw

• In de betekenis van ‘voorzetsel’ voor het eerst aangetroffen in 1220

afkomstig van: Middelnederlands: boven Oudnederlands: bovan

Verwant in Germaans: West: (Angelsaksisch: bufan), Duits: oben, (Oudhoogduits: obana), Fries: boppe (Oudfries: bova) Noord: Zweeds: ovan, Deens: oven gevormd met het Germaanse voorvoegsel *bi-, de oorsprong van Nederlands be- (2)

		vnw. bijw.
voorzetselbijwoord		boven
persoonlijk		erboven
aanwijz.	nabij	hierboven
	veraf	daarboven
vragend/betrekk.		waarboven

Bijwoord

boven

1. bovenaan, erboven, niet beneden, niet eronder

   • Hij heeft boven opnieuw behangen. 

   ▸ Op de overloop boven aan de trap stond een grote vaas met plastic bloemen.

   ▸ Toen ik de gigantische muur inktzwarte wolken op me af zag komen barstte ik in tranen uit. Na een lange beklimming stond ik uitgeput boven op Mount Whitney.

2. ouder dan

   ▸ De meeste Belgen van boven de achttien jaar kregen de afgelopen herfst of winter al een eerste boosterprik. De bescherming tegen COVID-19 van die prik loopt af. Bovendien doet weer een nieuwe variant van het coronavirus, BA.5, de ronde in België. Daarom is een nieuwe oppepper nodig, vindt de Hoge Gezondheidsraad. De ministers nemen dat advies nu over.

Antoniemen

• beneden

Hyponiemen

• daarboven, daarenboven, erboven, hierboven, hierenboven, linksboven, onderstboven, ondersteboven, rechtsboven, vanboven, waarboven

Afgeleide begrippen

   

Boven-Zeeschelde boven de Moerdijk bovenaan bovenaards bovenal bovenantenne bovenarm bovenbeen bovenbeschreven bovenblijven bovenbouw bovenbuur bovenbuurman bovendek bovendien bovendorpel bovendrijven bovendruk bovengemeld bovengemiddeld bovengenoemd bovengist bovengreep bovengronds bovenhalen bovenhand bovenhands bovenhoek bovenhoofd bovenhouden bovenhouw bovenhuis bovenjufferblok bovenkaak bovenkamer bovenkant bovenkast bovenkleding bovenkomen bovenlaag bovenlaken bovenlangs bovenleiding bovenlichaam bovenlicht bovenliggen bovenlijf bovenlijk bovenlip bovenmatig bovenmenselijk bovenmodaal bovennatuurlijk bovenop bovenover bovenraam bovenrand bovensmering bovenst bovenstaand bovenstandig bovenstuk bovenstukje boventallig boventonica boventoon boventuig bovenuit bovenverdieping bovenvermeld bovenvlak bovenwaarts bovenwater bovenwinds bovenwoning bovenzaal bovenzijde bovenzinnelijk

Vertalingen

    1. bovenaan, erboven, niet beneden, niet eronder   

Afrikaans: bo (af) bowe (af) Duits: oben (de) Noors: over (no)

Nynorsk: over (nn) Spaans: arriba (es)

Voorzetsel

boven

1. op een plaats hoger gelegen dan

   • Het schilderij hangt boven de schoorsteen. 

Antoniemen

• onder

Uitdrukkingen en gezegden

   

te boven gaan boven je stand leven leven op een duurdere manier dan je je kunt veroorloven iets te boven komen een nadelige situatie weer ten goede keren, iets overwinnen Boven Jan zijn Uit de problemen zijn Boven de pet gaan Er niets van begrijpen Boven water zijn alles is bekend geworden of is teruggevonden Boven zijn theewater zijn dronken zijn boven water komen bovenkomen Als een paal boven water staan Iets is helemaal zeker Dat staat als een paal boven water dat is zeker Een baas boven baas zijn er is altijd wel iemand die het beter kan of denkt te kunnen Het hoofd (net) boven water kunnen houden net genoeg inkomen hebben om te kunnen leven Iemand de hand boven het hoofd houden Hem/haar beschermen Onder en boven de wet zijn zich niet aan de regels hoeven te houden de hand boven het hoofd houden in bescherming nemen, (ten onrechte) buiten schot houden

Vertalingen

    1. op een plaats hoger gelegen dan   

Afrikaans: bo (af), bokant (af) Duits: oben (de) Engels: above (en) Frans: en haut (fr) Papiaments: ariba Noors: over (no)

Nynorsk: over (nn) Pools: na górze (pl) Russisch: наверху (ru) (naverhú), вверху (ru) (vverhú) Taroko: balau Vietnamees: trên (vi), ở trên (vi)

    boven de stad   

Duits: über der Stadt

Gangbaarheid

• Het woord boven staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "boven" herkend door:

100 %	van de Nederlanders;
100 %	van de Vlamingen.

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.

Nedersaksisch

Voorzetsel

boven

1. boven; op een plaats hoger gelegen dan

Urkers

Voorzetsel

boven

1. boven; op een plaats hoger gelegen dan