brand

Niet te verwarren met: Brand

Een brand.

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  brand    (hulp, bestand)
• IPA: / brɑnt / (1 lettergreep)
  • (Noord-Nederland): /ˈbrɑnt/
  • (Vlaanderen, Brabant): /ˈbrɑnt/
  • (Limburg): /ˈbrɑnd/

Woordafbreking

• brand

Woordherkomst en -opbouw

• erfwoord via Middelnederlands brant van Oudnederlands brant, als deel van toponiem aangetroffen vanaf 1001-1050, in de betekenis van ‘vuur’ aangetroffen vanaf 1240

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	brand	branden
verkleinwoord	brandje	brandjes

Zelfstandig naamwoord

de brand m

1. verbranding met vuur

   • Er is een brand in de school. 

2. (figuurlijk) iets dat heel warm en schadelijk is

   ▸ Ik liep als het ware met een rasp in mijn achterste (chafing noemen ze dat in Amerika) wat verschrikkelijk veel pijn deed, het was alsof ik in brand stond. Zelfs met speciaal chafing-poeder (‘Anti Monkey Butt Powder’) bleef de pijn de hele dag doorzeuren.

Synoniemen

• [1] fik, hens

Verwante begrippen

• [1] vuur
• [2] vuurzee

Hyponiemen

   

Hildebrand Hillebrand IJsbrand aardbrand afvalbrand autobrand bedrijfsbrand beheerbrand bermbrand binnenbrand boombrand bosbrand builenbrand buitenbrand cafébrand caravanbrand dakbrand duinbrand gebouwbrand haardbrand heibrand heidebrand hotelbrand huisbrand keukenbrand middelbrand miljoenenbrand natuurbrand nieuwjaarsbrand oliebrand roetbrand roggebrand schipholbrand schoorsteenbrand schorsbrand schouwbrand stadsbrand stalbrand steenbrand sticht brand stichten brand stichtte brand stichtten brand stokebrand stuifbrand treinbrand tunnelbrand veenbrand voertuigbrand vriesbrand vuurwerkbrand wereldbrand woningbrand wortelbrand zeebrand zonnebrand zonnerad zuurbrand

Afgeleide begrippen

   

Brandenburg brand aan brand af brand dicht brand door brand in brand los brand na brand op brand plat brand uit brand weg brandaanslag brandaar brandalarm brandassuradeur brandassurantie brandbestrijder brandbestrijding brandbeveiliging brandbijl brandbijt brandblaar brandblusapparaat brandblusapparatuur brandblusinstallatie brandblusleiding brandblusser brandblussysteem brandbom brandbrief brandcatastrofe brandcilinder brandcompartiment branddating branddeken branddeskundige branddetectie branddetector branddeur branddouche brandeend brandemmer branden brandenburger brandevacuatie brandewijn brandgang brandgans brandgat brandgel brandgerucht brandgeur brandgevaar brandgevaarlijk brandgevel brandgierig brandglas brandgraf brandgranaat brandhaak brandhaar brandhaard brandhelder brandhoren brandhout brandhydrant brandig brandijzer brandinstallatie brandkast brandkeur brandkist brandklasse brandklok brandkluis brandkogel brandkoraal brandkoren brandkraan brandkruid brandlaag brandladder brandlijn brandlucht brandmanagement brandmanager brandmanchet brandmarketing brandmeester brandmeldcentrale brandmelder brandmelding brandmeldinstallatie brandmerk brandmerken brandmiddel brandmoord brandmuis brandmuur brandname brandnetel brandnieuw brandoefening brandoffer brandoorzaak brandoven brandpaal brandpasta brandpijl brandpiket brandplaat brandplek brandpolis brandpreventie brandpunt brandput brandraam brandring brandrisico brandrood brandsas brandschade brandschatten brandschel brandscherm brandschilderen brandschoon brandschouw brandslang brandspiegel brandspiritus brandspuit brandstapel brandsteen brandstempel brandstichten brandstichter brandstichting brandstof brandstok brandstraat brandstrook brandstuk brandteken brandtoren brandtrap branduur brandveilig brandventilatie brandverf brandversneller brandvertragend brandvertrager brandverzekeraar brandverzekering brandvlak brandvlek brandvos brandvrij brandvuur brandwaarborg brandwacht brandwagen brandwaterpomp brandweer brandweg brandwerend brandwijk brandwillig brandwond brandwonde brandzalf brandzeil brandziekte brandzilver brandzolder brandzuil brandzuinig brandzwam brandzwartschild grote brandnetel

Uitdrukkingen en gezegden

• In brand vliegen

ontbranden

• Een brandje blussen

Bemiddelen in een klein of groter conflict, of een niet al te groot probleem oplossen

• In de brand zitten

In de problemen zitten

• Moord en brand schreeuwen

Erg hard/uitbundig schreeuwen

• Uit de brand zijn

Geholpen zijn, problemen opgelost

• Zo helder (schoon, zuiver) als een (de) brand

Vertalingen

    1. verbranding met vuur   

Catalaans: incendi (ca) m Duits: Brand (de) m Engels: fire (en) Fins: tulipalo (fi) Frans: feu (fr) m, incendie (fr) v Noors: brann (no) m

Nynorsk: brann (nn) m Pools: pożar (pl) m Spaans: incendio (es) m Zweeds: brand (sv) g

Werkwoord

vervoeging van
branden

brand

1. eerste persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van branden
   

   • Ik brand. 

2. gebiedende wijs van branden
   

   • Brand! 

3. (bij inversie) tweede persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van branden
   

   • Brand je? 

Uitdrukkingen en gezegden

• Dominee brand je bekje niet
  Pas op, dat is erg heet (van voeding of drank)

Gangbaarheid

• Het woord brand staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "brand" herkend door:

99 %	van de Nederlanders;
98 %	van de Vlamingen.

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.

Engels

enkelvoud	meervoud
brand	brands

vervoeging
onbepaalde wijs	to  brand
he/she/it	brands
verleden tijd	branded
voltooid deelwoord	branded
onvoltooid deelwoord	branding
gebiedende wijs	brand

Uitspraak

• Geluid:  brand (VS)    (hulp, bestand)

Woordherkomst en -opbouw

• Uit het Oudengels, te herleiden tot het Protogermaanse *brandaz.

Zelfstandig naamwoord

brand

1. merk
2. brandmerk, stigma
3. brandijzer

Werkwoord

brand

1. overgankelijk brandmerken

Noors

Uitspraak

(klemtoonhomogram)

• Geluid: Bestand bestaat nog niet. Aanmaken?
• [A]: IPA: / bɾɑn /
• [B]: IPA: / brænd /

Woordafbreking

• brand

Woordherkomst en -opbouw

• [A]: Afkomstig van het Oudnoordse zelfstandige naamwoord brandr
• [B]: Afkomstig van het Engelse zelfstandige naamwoord brand

Naar frequentie	11016

[A]+[B]	enkelvoud		meervoud
	onbepaald	bepaald	onbepaald	bepaald
nominatief	brand	branden	brander	brandene
genitief	brands	brandens	branders	brandenes

Zelfstandig naamwoord

[A]: brand, m

1. een gesneden post of stok
2. dwarshout
3. bonk, vent
4. een bevreesde, onverschrokken persoon

Schrijfwijzen

• [3-4]: brande

Synoniemen

• [1]: stock
• [1]: stolpe
• [2]: tverrtre

Hyperoniemen

• [3]: kar
• [4]: person

Zelfstandig naamwoord

[B] brand, m

1. handelsmerk, merk

Synoniemen

• firmamerke
• kvalitet
• sort
• stempel
• varemerke

Zelfstandig naamwoord

brand

1. verouderde spelling of vorm van brann

onbepaalde mannelijke vorm nominatief enkelvoud van brand

Nynorsk

Uitspraak

• Geluid: Bestand bestaat nog niet. Aanmaken?
• IPA: / bɾɑn /

Woordafbreking

• brand

Woordherkomst en -opbouw

• Afkomstig van het Oudnoordse zelfstandige naamwoord brandr

	enkelvoud		meervoud
	onbepaald	bepaald	onbepaald	bepaald
nominatief	brand	branden	brandar	brandane

Zelfstandig naamwoord

brand, m

1. een gesneden post of stok
2. dwarshout
3. een lange knuppel
4. bonk, vent
5. een bevreesde, onverschrokken persoon

Schrijfwijzen

• [4-5]: brande

Synoniemen

• [1]: stock
• [1]: stolpe
• [2]: tverrtre

Hyperoniemen

• [3]: vedskie
• [4]: kar
• [5]: person

Zelfstandig naamwoord

brand

1. verouderde spelling of vorm van brann

onbepaalde mannelijke vorm nominatief enkelvoud van brand

Zweeds

Uitspraak

• Geluid:  brand    (hulp, bestand)

Woordafbreking

• brand

Woordherkomst en -opbouw

• Afkomstig van het Oudnoordse zelfstandige naamwoord brandr (Oudzweeds: brander)

Naar frequentie	4479

	enkelvoud		meervoud
	onbepaald	bepaald	onbepaald	bepaald
nominatief	brand	branden	bränder	bränderna
genitief	brands	brandens	bränders	brändernas

Zelfstandig naamwoord

brand, g

1. brand

   «Ingen person skadades i samband med branden.»

   Niemand raakte gewond bij de brand.

2. (medisch) koudvuur, nat gangreen

Synoniemen

• [1]: eldsvåda
• [2]: kallbrand

Hyponiemen

   

[1]:  biblioteksbrand zn  [1]:  bilbrand zn  [1]:  eldbrand zn  [1]:  gräsbrand zn  [1]:  hotellbrand zn  [1]:  lägenhetsbrand zn  [1]:  markbrand zn  [1]:  mordbrand zn  [1]:  oljebrand zn  [1]:  skogsbrand zn  [1]:  skolbrand zn  [1]:  slottsbrand zn  [1]:  storbrand zn  [1]:  sumpgasbrand zn  [1]:  takbrand zn  [1]:  transformatorbrand zn  [1]:  vildmarksbrand zn  [1]:  villabrand zn  [1]:  vindsbrand zn

Afgeleide begrippen

   

[1]:  brandalarm zn  [1]:  brandbomb zn  [1]:  branddike zn  [1]:  brandfara zn  [1]:  brandfri bn  [1]:  brandförsäkring zn  [1]:  brandgata zn  [1]:  brandgrav zn  [1]:  brandhärja ww  [1]:  brandinspektion zn  [1]:  brandkatastrof zn  [1]:  brandoffer zn  [1]:  brandorsak zn  [1]:  brandrest zn  [1]:  brandrök zn  [1]:  brandschaktare zn  [1]:  brandsegel zn  [1]:  brandskada zn  [1]:  brandskadad bn  [1]:  brandskydd zn  [1]:  brandspruta zn  [1]:  brandstege zn  [1]:  brandsäker zn  [1]:  brandtorn zn  [1]:  brandvakt zn  [1]:  brandvarnare zn

Verwante begrippen

   

[1]:  eldhav zn  [1]:  eldhärja ww  [1]:  eldsvåda zn  [1]:  flamskyddsmedel zn  [1]:  innebrännas zn  [1]:  löpeld zn  [1]:  sprinkler zn  [1]:  utbrunnen bn