gis

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  gis    (hulp, bestand)

Woordafbreking

• gis

Woordherkomst en -opbouw

• Leenwoord uit het Jiddisch, in de betekenis van ‘Bargoens: slim’ voor het eerst aangetroffen in 1860
• Herkomst: Jiddisj
• (zn) g met het achtervoegsel -is

	stellend	vergrotend	overtreffend
onverbogen	gis	gisser	gist
verbogen	gisse	gissere	giste
partitief	gis	gissers	-

Bijvoeglijk naamwoord

gis

1. (Jiddisch-Hebreeuws) intelligent, slim [1], schrander

   • Een gisse opmerking. 

Verwante begrippen

• Jiddisj ook: ches

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	gis	gissen
verkleinwoord	gisje	gisjes

Zelfstandig naamwoord

de gis v / m

1. (muziek) een halve toon verhoogde toon "g"

   • De toon “gis” klinkt in de getempereerde stemming gelijk aan de toon “as”. 

2. (muziek) de grondtoon (tonica) van de “gis-mineurtoonladder”, tevens een korte aanduiding van die toonladder

   • Op de notenbalk van een vioolsonate in gis, staan vijf kruisen als voortekens. 

3. (muziek) de grondtoon van het “gis-mineurakkoord”, de kleine drieklank op de eerste trap (tonica-akkoord) van de kleinetertstoonladder op die toon

   • De drie tonen van het gis-mineurakkoord (symbool: G#m) in grondligging, zijn: gis - b - dis. 

Synoniemen

• [1] as
• [2] gis-kleinetertstoonladder, gis-klein, gis-mineurtoonladder, gis-mineur
• [3] gis-klein, gis-kleinakkoord, gis-mineur, gis-mineurakkoord, G#m

Antoniemen

• [1] ges
• [2] Gis, Gis-groot, Gis-majeur, Gis-grotetertstoonladder
• [3] Gis, Gis-groot, Gis-majeurakkoord

Verwante begrippen

• [1,2,3] aïs, bis, cis, dis, eïs, fis

Vertalingen

    1. verhoogde toon g   

Duits: gis (de) o Engels: G-sharp (en)

Frans: sol dièse (fr) m

    2. gis-kleinetertstoonladder   

Duits: gis-Moll (de) o Engels: Gis-sharp minor (en)

Frans: sol dièse mineure (fr) v

    3. gis-mineurgrondakkoord   

Duits: G#m, gis-Moll (de) o, gis (de) o Engels: G#m, G-sharp minor (en)

Frans: G#m, sol dièse mineur (fr) m

Werkwoord

vervoeging van
gissen

gis

1. eerste persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van gissen
   

   • Ik gis. 

2. gebiedende wijs van gissen
   

   • Gis! 

3. (bij inversie) tweede persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van gissen
   

   • Gis je? 

Gangbaarheid

• Het woord gis staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "gis" herkend door:

91 %	van de Nederlanders;
93 %	van de Vlamingen.

Duits

Uitspraak

• Geluid: Bestand bestaat nog niet. Aanmaken?

Woordafbreking

• gis

Zelfstandig naamwoord

gis o

1. (muziek) de toon ”gis”
2. (muziek) gis: korte aanduiding van de toonaard “gis-mineur”

   «Eine Sonate in gis.»

   Een sonate in gis kleine terts.

Antoniemen

• [2] Gis, Gis-Dur, Gis-Dur-Tonleiter

Afgeleide begrippen

• [2] gis-Moll, gis-Moll-Tonleiter

Verwante begrippen

• [1,2] ais, Ais, dis, Dis, es, Es, fis

Afrikaans

stamtijd
infinitief	voltooid deelwoord
gis	gegis
	volledig

Zelfstandig naamwoord

gis

1. gisten
2. gissen

Afgeleide begrippen

• gisting