Stepanakert

Stepanakert
by
Utsyn over Stepanakert i 2015.
Land	Aserbajdsjan, Nagorno-Karabakh
Areal	29,12 km²
Folketal	49 848 (2005)
Khankendi 39.815277777778°N 46.751944444444°E / 39.815277777778; 46.751944444444
Wikimedia Commons: Stepanakert

Stepanakert (armensk Ստեփանակերտ) eller Xankändi (aserbajdsjansk Xankəndi, Khankendi) er den største byen i Nagorno-Karabakh og hovudstad i denne de facto sjølvstendige republikken som internasjonalt framleis er rekna som del av Aserbajdsjan. Byen ligg i ein dal ved austkanten av fjellkjeda Karabakh, på venstre elvebreidd av Qarqarçay.

Byen er eit regionalt senter for kultur og utdanning. Han husar Artsakh universitet, musikkskular og eit kulturpalass. Næringslivet byggjer på tenesteindustri og har ulike verksemder, som fødevareindustri, vinmaking og silkeveving er dei viktigaste. I 2021 hadde Stepanakert rundt 75 000 innbyggjarar.

Styresmakter og politikk

Under Sovketunionen var Stepanakert hovudstad for Nagorno-Karabakh sjølvstyrande oblast i Den aserbajdsjanske sosialistiske sovjetrepublikken, frå 1923 til 1991. Då Artsakh erklærte sjølvstende i 1991 heldt Stepanakert fram i stillinga som politisk og kulturelt senter i den sjølverklærte republikken. Byen husa alle nasjonalinstitusjonane - regjeringsbygget, nasjonalforsamlinga, presidentpalasset, konstitusjonsretten, alle departementa, tinghusa og andre statlege verksemder.

Galleri

• 
  Nasjonalforsamlinga
• 
  Utanriksdepartementet
• 
  Den statlege bygningen i 20. februargata

Kultur

Domkyrkja til den heilage Guds mor

Vahram Papazyan dramateater i Stepanakert blei skipa i 1932. I 1967 blei det monumentale komplekset Vi er våre fjell reist nord for Stepanakert. Det er vidt rekna som eit symbol på den armenske arva til den historiske regionen Artsakh. Kulturpalasset i byen har namn etter Charles Aznavour. Artsakh statsmuseum i Stepanakert har ei viktig samling av oldtidsgjenstandar og kristne manuskript.

Kyrkja i byen frå 1800-talet blei riven på 1930-talet for å byggja Stepanakert dramateater. I resten av sovjettida var det ikkje nokre tradisjonelle kyrkjer i Stepanakert, sjølv om dei fleste innbyggjarane tilhøyrde den armenske apostoliske kyrkja.

I 2007 opna ei kyrkje vigd Surp Hakob (Heilage Jakob). Ho var den einaste opne kyrkja i byen til 2019. Ein byrja bygga Domkyrkja til den heilage Guds mor 19. juli 2006. Bygginga gjekk sakte på grunn av manglande økonomiske ressursar. Kyrkja opna endeleg i 2019.

Kjelder

• Xankändi (28.02.2013) i Store norske leksikon.

• Denne artikkelen bygger på «Stepanakert» frå Wikipedia på engelsk, den 26. mai 2022.
  • Wikipedia på engelsk oppgav desse kjeldene:

Bibliografi

• Adalian, Rouben Paul (2010). Historical Dictionary of Armenia (2 utg.). Lanham, Toronto, Plymouth: Rowman & Littlefield. s. 553. ISBN 9780810874503. 
• Baranchikov, E.V. (2016). «STEPANAKERT». I Yuri Osipov. Great Russian Encyclopedia (på russisk) 31. Moscow. s. 225. ISBN 978-5-85270-367-5. Arkivert frå originalen 3. oktober 2022. Henta 26. mai 2022. 
• Busse, H. (1983). «ABU'L-FATḤ KHAN JAVĀNŠĪR». I Ehsan Yarshater. Encyclopædia Iranica I (3 utg.). New York. s. 285–286. ISBN 978-0710090928. 
• Chorbajian, Levon (2001). The Making of Nagorno-Karabagh: From Secession to Republic. New York: Palgrave Macmillan. s. 140. ISBN 9780230508965. 
• Davies, Norman (2017). Beneath Another Sky: A Global Journey Into History. United Kingdom: Penguin Books Limited. ISBN 9781846148323. 
• De Waal, Thomas (2013). Black Garden: Armenia and Azerbaijan Through Peace and War. NYU Press. s. 46. ISBN 9780814785782. 
• Everett-Heath, John (2019). The Concise Dictionary of World Place Names (5 utg.). United Kingdom: Oxford University Press. ISBN 9780192556462. 
• Hagobian, Hagob Melik; Melkonian, Ara Stepan (2020). The Five Melikdoms of Karabagh. Yerevan: Gomidas Institute. ISBN 9781909382602. 
• Hakobyan, Tadevos Kh.; Melik-Bakhshyan, Stepan T.; Barseghyan, Hovhannes Kh. (1998). Հայաստանի և հարակից շրջանների տեղանունների բառարան [Dictionary of Toponyms of Armenia and Adjacent Territories] (på armensk) 4. Yerevan State University Press. s. 773. OCLC 247335945. 
• Hewsen, Robert H. (2001). Armenia: A Historical Atlas. Chicago: University of Chicago Press. s. 265. ISBN 0-226-33228-4. 
• Holding, Deidre; Allen, Tom (2019). Armenia: With Nagorno Karabagh (5 utg.). United Kingdom: Bradt. ISBN 9781784770792. 
• Holding, Nicholas (2006). Armenia with Nagorno Karabagh (2 utg.). London: Bradt. ISBN 1-84162-163-3. 
• Ismail-Zadeh, D. (1976). «Русские поселения в Закавказье в 30-х — 80-х годах XIX века» [Russian settlements in Transcaucasia in the 30s-80s of the 19th century]. Voprosy Istorii (Moscow: Russian Academy of Sciences): 20. ISSN 0042-8779. 
• Kaufman, Stuart (2001). Modern Hatreds: The Symbolic Politics of Ethnic War. New York: Cornell Studies in Security Affairs. s. 61. ISBN 0-8014-8736-6. 
• Kiesling, Brady; Kojian, Raffi (2005). Stepanakert. Rediscovering Armenia : an archaeological/touristic gazetteer and map set for the historical monuments of Armenia (2 utg.) (Yerevan: Matit). ISBN 9994101218. 
• King, David C.; Nevins, Debbie (2020). Azerbaijan. New York: Cavendish Square. s. 7. ISBN 9781502658715. 
• Kocharyan, G. A. (1925). Nagorno-Karabakh. Baku: Society for Survey and Study of Azerbaijan. s. 46. 
• Kuciukian, Pietro (2003). «Capitolo ottavo : La città di Stefano». Giardino di tenebra : viaggio in Nagorno Karabagh [Garden of Darkness: Journey to Nagorno Karabakh]. Milan: Guerini e Associati. s. 1000–1005. ISBN 9788881952854. doi:10.1400/41657. 
• Kuliev, Jemil (1987). «Khankendi». Azerbaijani Soviet Encyclopedia (på aserbajdsjansk) 10. Baku: Azerbaijan National Academy of Sciences. 
• Lagasse, Paul (2000). «Khankendi». The Columbia Electronic Encyclopedia 1 (6 utg.). New York: Columbia University Press. OCLC 746941797. 
• Lobell, Steven E.; Mauceri, Phillip (2004). Ethnic Conflict and International Politics: Explaining Diffusion and Escalation. New York: Palgrave MacMillan. s. 58. ISBN 1-4039-6356-8. 
• Mkrtchyan, Shahen (1985). «Stepanakert». I Viktor Ambartsumian. Armenian Soviet Encyclopedia (på armensk) 11. Yerevan: Academy of Sciences of the Armenian SSR. s. 124–125. OCLC 22420067. 
• Mutafian, Claude; Chorbajian, Levon; Donabédian, Patrick (1994). «Karabagh In The Twentieth Century». The Caucasian Knot: The History & Geopolitics of Nagorno-Karabagh. London and New Jersey: Zed Books. s. 139. ISBN 9781856492881. 
• New York, American Geographical Society of (1988). Soviet Geography 29. United States: Scripta Publishing Company. s. 80. 
• Payaslian, Simon (2008). The History of Armenia: From the Origins to the Present. New York: Palgrave Macmillan. s. 174. ISBN 978-0-230-60858-0. 
• Prokhorov, Alexander (1977). «Stepanakert». Great Soviet Encyclopedia (3 utg.). Moscow: Sovetskaya Entsiklopediya. OCLC 14476314. 

• Saparov, Arséne (2012). «Why Autonomy? The Making of Nagorno-Karabakh Autonomous Region 1918-1925» (PDF). Europe-Asia Studies (Routledge) 64: 281–323. doi:10.1080/09668136.2011.642583. 
• Uhlig, Mark A. (1993). «The Karabakh war». World Policy Journal (New York: Duke University Press) 10: 47–52. ISSN 0740-2775. JSTOR 40209334. 
• Vardanian, Manuk (2009). Атлас Нагорно-Карабахской Республики [Atlas Nagorno-Karabakh Republic] (på russisk). Yerevan: GNO "Center for Geodesy and Cartography”. s. 45. ISBN 9789994103362. 
• Zubkova, Elena Yurievna (2004). «Власть и развитие этноконфликтной ситуации в СССР. 1953-1985 гг.» [Power and Development of the Ethno-Conflict Situation in the USSR]. Russian History (på russisk) (Moscow: Nauka): 22. ISSN 0869-5687. 

Bakgrunnsstoff

Commons har multimedium som gjeld: Stepanakert

Denne geografiartikkelen er ei spire. Du kan hjelpe Nynorsk Wikipedia gjennom å utvide han.