Veire la font de Jean-Baptiste Vaquette de Gribeauval

[[Fichièr:Jean-Baptiste Vaquette Fréchencourt de Gribeauval (1715-1789).jpg|thumb|right|Retrach de Jean-Baptiste Vaquette de Gribeauval realizat entre [[1835]]-[[1836]].]]

'''Jean-Baptiste Vaquette de Gribeauval''' (15 de setembre de [[1715]], [[Amians]] - 9 de mai de [[1789]], [[París]]) es un [[oficièr|oficier]] e un [[engenhariá|engenhaire]] [[França|francés]] dau sègle XVIII. Es famós per sa reorganizacion de l'[[artilhariá]] que donèt ai [[canon]]s [[França|francés]] un avantatge important sus seis adversaris durant lei guèrras de la [[Revolucion Francesa]] e de l'[[Napoleon Bonaparte|Empèri]].

== Biografia ==

Fiu dau senhor de Gribeauval, intrèt dins l'[[artilhariá]] [[rèi|reiala]] en [[1732]] e i venguèt [[oficièr|oficier]] tres ans pus tard. Coma fòrça caps d'aquela arma, considerada coma sabenta, menava d'estudis [[sciéncia|scientifics]] en parallèl de sa carriera e viatjèt en [[Euròpa]]. [[Capitani]] en [[1752]], [[luòctenent-coronèu]] en [[1757]], participèt a la [[Guèrra de Sèt Ans]] ([[1756]]-[[1763]]). Se destrièt au [[sètge de Glatz]] mai foguèt capturat durant de combats ulteriors. Liberat gràcias a un cambi de presoniers, recebèt l'[[Òrdre de Mariá Terèsa]] per son ròtle dins la defensa de [[Schweidnitz]].

A son retorn en [[França]], foguèt nomat inspector de l'artilhariá e promougut au grade de [[luòctenent generau]] en [[1764]]. L'an seguent, participèt a la modernizacion dau còrs dei minas e de l'[[artilhariá]]. Après quauqueis experiéncias, prepausèt lo premier sistèma complèt d'artilhariá a l'entorn d'una [[artilhariá de campanha]], d'una [[artilhariá de sètge]], d'una [[artilhariá de plaça]] e d'una [[artilhariá costiera]]. Aprobat en [[1765]], aqueu sistèma èra una revolucion gràcias a sa racionalizacion dei pèças e l'introduccion de tecnicas d'estandardizacion dins la fabricacion dei pèças. Pasmens, en [[1772]], d'intrigas de cort, menadas per de nobles conservators, entraïnèron la desgràcia de Gribeauval. Aquò empediguèt l'extension de sei reformas a la produccion de [[fusiu]]s.

Dins aquò, Gribeauval aviá de partisans nombrós dins l'armada. Tre [[1774]], quatre manescaus empachèron l'abandon dau [[sistèma Gribeauval]] que venguèt la nòrma de l'artilhariá francesa. Dos ans pus tard, Gribeauval eu meteis foguèt restablit dins sei foncions d'[[inspector de l'artilhariá]] per lo secretari d'Estat a la Guèrra, lo [[Claude-Louis de Saint-Germain|còmte de Saint-Germain]], que li demandèt de perseguir son trabalh dins lei domenis de l'organizacion, de l'instruccion dei tropas e dau melhorament dau materiau. Gribeauval modernizèt ansin fòrça l'[[artilhariá de campanha]] gràcias a una aumentacion de sa mobilitat, un melhorament de son entretenença, una racionalizacion de sa fabricacion e la mesa en plaça de [[qualitat|contraròtles qualitat]] estrictes. Favorizèt tanben lo perfeccionament dei tecnicas de fabricacion de la [[pouvera]].

== Lo sistèma Gribeauval ==

[[Fichièr:Gribeauval cannon de 12 An 2 de la Republique.jpg|thumb|right|[[Canon]] dau sistèma Gribeauval.]]

{{veire|Sistèma Gribeauval}}

Lo [[sistèma Gribeauval]] foguèt inspirat per lei melhoraments adoptats per leis artilhariás [[Prússia|prussiana]] e [[Àustria|austriana]]. Per l'[[artilhariá de campanha]], definiguèt quatre pèças de [[bronze]] capablas de tirar de bolets de 4, 6, 8 e 12 liuras. Pus leugieras que lei pèças utilizadas per lei [[França|Francés]] durant la [[Guèrra de Sèt Ans]], èran capables de tirs dirèctes fins a 800 m. Lo tir indirècte, de rebombeta, podiá tuar un fantassin a {{formatnum:2000}} m. Per facilitar l'utilizacion d'aquelei canons, lo materiau d'acompanhament e lo nombre de servent foguèt previst tre la concepcion de la pèça. Leis organs de mira foguèron tanben perfeccionats. L'artilhariá de sètge e de plaça conoguèron d'evolucions similaras a l'entorn de pèças de 8, 10, 12, 16 e 24 liuras.

L'artilhariá reorganizada per Gribeauval foguèt utilizada per lo [[còrs expedicionari]] francés mandat en [[America]] durant la [[Guèrra d'Independéncia deis Estats Units d'America]] ([[1775]]-[[1783]]), lei [[Guèrras Revolucionàrias]] ([[1792]]-[[1802]]) e lei [[Guèrras Napoleonencas]] ([[1803]]-[[1815]]). Foguèt melhorada per la militarizacion dau [[tren de l'artilhariá]] en [[1800]] mai gaire modificat. Leis unitats organizadas segon lei principis de Gribeauval aguèron un ròtle major dins mai d'una victòria francesa. De mai, [[Napoleon Bonaparte]] èra inicialament un [[oficièr|oficier]] d'[[artilhariá]]. Per aquelei rasons, lei reformas de Gribeauval son consideradas coma una capitada e una etapa importanta de l'evolucion de l'[[artilhariá]].

== Annèxas ==

=== Liames intèrnes ===

* [[Artilhariá]].
* [[Sistèma Gribeauval]].

=== Bibliografia ===

* '''[[anglés|(en)]]''' René Chartrand, ''Napoleon's Guns 1792-1815: Heavy and Siege Artillery'', Osprey Publishing, coll. « New Vanguard », 2003.
* '''[[francés|(fr)]]''' Pascal Guy, « Gribeauval : une révolution dans l'artillerie », ''Guerre et Histoire'', HS n°1, julhet de 2016, pp. 52-56.
* '''[[anglés|(en)]]''' Howard Rosen, ''The Système Gribeauval. A Study of Technological Development and Institutional Change in Eighteenth-Century France'', University of Chicago, 1981.

=== Nòtas e referéncias ===
<references/>

{{DEFAULTSORT:Gribeauval, Jean-Baptiste Vaquette de }}

[[Categoria:Generau francés]]
[[Categoria:Engenhaire francés]]