Anno Domini

Dionís l'Exigú calculèt l'Anno Domini per trobar la data de Pasca

Anno Domini (la), (An del Senhor), o mai exactament Anno Domini Nostri Iesu Christi que significa: An de nòstre Senhor Jèsus Crist. Aquel terme designa l’an supausat de la naissença de Jèsus Crist de tal biais que foguèt evaluada al sègle VI. Decretada an 1, aquel an inaugura l’èra crestiana, tanben nomenada èra comuna, èra convencionala o la nòstra èra per evitar tota referéncia religiosa; aquel sistèma de datacion es comprés — senon aprovada — per totas las organizacions mondialas.

Datacion

Aquela datacion foguèt calculada se basant sul Liber de Paschate de Dionís l'Exigú, publicat vèrs 525; encargat pel cancelièr papal Bonofacius de concebre un metòde per preveire la data de Pasca segon la « Règla Alexandrina ». Aquela règla èra estat transcricha dins de tièras (dichas latinas) preparada vèrs 444 per un subordonat de l'evesque Ciril d'Alexàndria. Aquelas tièras cobrián de periòdes de 95 ans (o cinc cicles de 19 ans del grèc Meton) e davan los ans segon lo calendièr dich de l'èra de Dioclecian que la primièra annada es nòstre an 285.

Fins alara, la data de naissença de Jèsus repausava sus l'indicacion de l'evangelista Luc : Jèsus aviá 30 ans en l'an 15 de Tibèri (an 29/30 du calendièr actual). Clemenç d'Alexàndria faisiá coïncidir aquela datacion amb lo 28ⁿ an seguent la presa d'Alexàndria per August (es a dire en l'an -2 del calendièr actual), Ipolit de Roma e l'istorian Orosi a l'an 752 Ab Urbe Condita (an -2 del calendièr actual), Eusèbi de Cesarèa amb lo 42ⁿ an d'Octavi August (an -2 du calendièr actual).

En 525, Denís apondèt un cicle de 95 ans dempuèi l'an 247 de l'èra de Dioclecian onte s'arrestava las tièras alexandrinas qu'aviá en sa possession, (es a dire a partir de 285 + 247 = 532 de nòstre calendièr actual). Mas decidiguèt al meteis temps de modificar l'an de començament del calendièr per acabar amb la referéncia al calendièr de Dioclecian, emperaire qu'aviá fòrça persecutat los Crestians. Declarèt doncas que l'an que realizava aquel complement de tièras d'Alexàndria èra l'an 525 aprèp l'Incarnacion del Crist, que venguèt l'an de començament del nòu calendièr. Se sap pas de segur s'aviá notat que l'an 532, a partir de que aviá apondut un cicle de 95 ans, correspondava al produch de 19 (cicle de Meton), per 4 (pels ans bissextils), per 7 (pels jorns de la setmana), es a dire al cicle de 532 ans del calendièr alexandrin, cicle per que Pasca tomba lo meteis jorn del meteis mes.

Denís l'Exigú prenguèt coma jorn de començament lo 25 de març (jorn de l'equinòcci de prima dins lo calendièr julian inicial) de l'an 753 ab urbe condita, perque donava una coïncidéncia amb la Luna Nòva de Prima. En efècte, aquela annada, que correspond a l’an -1 del calendièr actual, o l'an 0 sus l'escala dels astronòms, la lina nòva de prima se produguèt lo 24 de març a 11 h 28 TU. Las annadas a l'entorn donavan pas aquela coïncidéncia.

Dempuèi lo sègle IV l'Annonciacion, fèsta de l'Incarnacion, se celebrava lo 25 de març. Atal Dionís l'Exigú esitèt pas a sacrificar la rigor de las marcas donadas per l'evangelista Luc, per una coïncidéncia astrala. Son calendièr de las datas de Pasca, aprovada pel papa Joan II en 533, servissiá a determinar la nòva èra que deviá succedir a aquela de Dioclecian. La naissença de Jèsus se'n trovant reportada al 25 de decembre de 753, l'an 1 de l'Anno Domini fuguèt alinhat sud l'an julian 754 ab urbe condita, començant lo primièr de genièr (las annadas començavan lo 1^èr de genièr a Roma dempuèi sièis sègles) que tomba doncas lo jorn de la circoncision del Crist, perque los Josieus circoncizavan los mainats una setmana aprèp lor naissença. Lo calendièr de Denís foguèt pasmens pas adoptat sulcòp e se continuèt, quitament a Roma, d'utilizar lo calendièr de Dioclecian (Anno Diocletiani) fins al sègle VIII.

Lo calendrièr gregorian es emplegat per la majora partida del monde, qu'utiliza pel fach une datacion fasent referéncia al cristianisme.

Validitat istorica

L'èra crestiana basada sul calendièr de Dionís l'Exigú donava doncas dos ans de retard sus las marcas cronologicas de l'evangili de Luc e las correspondéncias prepausadas pels istorians de l'Antiquitat. I aviá mai de quatre ans de retard sus las marcas de l'evangili de Matieu, segon que Jèsus seriá nascut al mens dos ans abans la mòrt d'Eròdes lo Grand en -4, se consideram lo recit del « chaple dels Innocents ».

Cal dire que los dos evangilis son contradictòris.
Las marcas de Luc serián estat estudiats en foncion de fonts de l'Istòria romana, subretot aqueles primièrs vèrses del capítol II:«Dins aquel temps pareguèt un edicte de Cesar August, ordonant un recensament de “tota la tèrra” (tot l'empèri roman). Aquel primièr recensament se faguèt alara que Quirin èra gouvernador de Siria. Totes anavan se far inscriure, cadun dins sa vila. Josèp pr'amor montèt de Galilèa, de la vila de Nazaret, per s'anar en Judèa, dins la vila de Dàvid, nomenada Betelèm perqu'èra de l'ostal e de la familha de Dàvid, per tòca de se far inscriure amb Maria, sa promesa, qu'èra encencha.» Una autra traduccion, constatant l’abséncia d’article dins le tèxte grèc, dona la version seguenta: « Quand Quirin venguèt governador de Siria, aquel venguèt lo primièr recensament », .

La lectura donada pel Codèx Bezae presenta pas de dificultat gramaticala e correspond a una revirada del grèc classic: « Aquel enregistrament s’averèt èsser lo primièr, Quirin èra governador de Siria ». Pasmens lo recensament fach per Publi Sulpici Quirin aguèt luòc en 6 de nòtra èra coma lo precisa l'istorian Flavi Josèp (Libre XVIII, cap. III). En mai de l'incoeréncia cronologica, lo tèxte de l'evangelista pausa d'autres problèmas istorics. Segon l'istorian Fergus Millar l'usatge que Luc fa del cens de Quirin, per explicar cossí Jèsus nasquèt a Betelèm, es « totalament enganós e anistoric ». Perque lo cens de Quirin foguèt pas espandit fins a Galilèa, onte viviá la familha de Jèsus, perque aquela darrièra èra dirigida per Eròdes Antipas e èra pas encara partida de la província. La mencion del cens pòt doncas pas èsser retenguda coma indici cronologic.

Annada zèro

Article detalhat: Annada zèro.

Existís pas d'an 0 dins l'èra crestiana (Anno Domini). En efècte l’usatge del nombre 0 en Euròpa es posterior a la creacion de l’Anno Domini. Passam doncas dirèctament de l’an 1 AbC. a l’an 1 ApC.. Atal lo 1^èr de genièr d'1 marca lo començament de la primièra annada, de la primièra decennia, del primièr sègle, del primièr millenari de l'èra crestiana, que finisson respectivament lo 31 de decembre d'1, lo 31 decembre de 10, lo 31 decembre de 100, lo 31 decembre de 1000. Atal lo sègle XX e lo millenari II s'acabèron lo 31 de decembre de 2000; lo millenari III e lo sègle XXI comencèron lo 1^èr de genièr de 2001.

Pasmens per simplificar los calculs d’efemerids, los astronòms modèrnes definisson una annada 0 que correspond a l’an -1 dels istorians, notada an 1 AbC. L’an -1 dels astronòms correspondent a l’an 2 AbC. dels istorians, eca.

De notar que lo calendièr republican francés, lontemps aprèp l'invencion del zèro, comença el tanben dirèctament a l'annada 1. Aquò ven del fach que los calendièrs son consideratss coma un sistèma de comptage, que comença doncas a 1, al luòc d'un sistèma de mesura, que començariá a 0.

Nadal o l'An Nòu ? O lo « jorn J » del començament del calendièr

La circoncision de Jèsus que marca lo començament del calendièr crestian. Esculptura de la catedrala de Chartres.

Si lo calendièr comença amb la naissença de Crist, perque l'annada comença pas ela tanben lo jorn de sa naissença?

Dins lo judaïsme, la circoncision al luòc al uèiten jorn de l'enfant mascle, en preséncia de dètz òmes adults e es un rite fondator. Marca la dintrada del mainat mascle dins la comunautat dels òmes.

Dins lo cristianisme, la circoncision de Jèsus èra celebrada cada an lo 1^èr de genièr (sèt jorns aprèp la naissença del Salvador fixada simbolicament lo 25 de decembre) e comemorada al començament de l'an 1. Aquela data es inscricha, fins a 1970 dins lo calendièr catolic romain.

L'ortodoxia regropa jol nom de Teofania del Salvador los tres eveniments: naissença (e adoracion dels mages), presentacion (e/o circoncision al Temple), e batisme dins lo Jordan. Aquela fèsta es fixada non al 25 de decembre mas segon los rituals al primièr dimenge de genièr, e mai tradicionalament lo 6 de genièr, data que la Glèisa Catolica festava l'adoracion dels Mages, abans de plaçar aquela fèsta al primièr dimenge de l'an, per poder èsser accessible als fidèls salariats. Las glèisas eissidas de la Reforma, quand celèbran Nadal, lo fan sul calendièr catolic que s'èran destacadas.

Dins lo catolicisme, es ni Nadal, ni lo primièr jorn de genièr que marca lo començament de l'an, d'un punt de vista liturgic. Cada an liturgic comença amb l'Avent: espèra del triple aveniment del Salvador, dins la carn a Nazaret, dins l'anma en cada òme, dins la glòria a la fin dels temps. Se las tres sont las dimensions realas de la fèsta de Nadal, lo primièr concerna mai dirèctament la Nativitat, le segond lo temps « ordinari » e lo darrièr la fèsta del Crist Rei, celebrada lo darrièr dimenge de novembre.

Vejatz tanben

Articles connèxes

• Calendièr ebrieu
• Èra comuna
• An de gràcia
• Anno Mundi
• Èra de l’Egira relativa al calendièr musulman
• Calendièr republican

Ligams extèrnes

• (fr)Dossièr istoric
• (fr)Concordança dels calendièrs