Luxemborg (estat)
| Luxemborg | |
 | |
Capitala | |
Grand Duc - Primièr Ministre | |
Data 15 de març de 1815 | |
• Totala 2 586,36 km² | |
• Aiga 0,23 % | |
• Totala (genièr 2024) 672 050[1] ab. | |
• Densitat 255 ab./km² | |
+352 | |
UTC+01:00 | |
Luxemborg, oficialament lo Grand Ducat de Luxemborg (en alemand Großherzogtum Luxemburg; en francés Grand-Duché du Luxembourg; en luxemborgés Groussherzogdem Lëtzebuerg), es un estat d'Euròpa sens accès a la mar membre de l'Union Europèa. Confronta Alemanha a l'èst, França al sud e Belgica a l'oèst.
Sa capitala n'es la vila de Luxemborg e lo gentilici es luxemborgés -esa.
Lengas
[modificar | Modificar lo còdi]Luxemborg a pas de lengas oficialas. Pasmens Luxemborg reconeis tres lengas administrativas: l'alemand, lo francés e lo luxemborgés. Aqueste benefícia d'estatut de lenga nacionala de Luxemborg.
Istòria
[modificar | Modificar lo còdi]L'an 963 marca la debuta de l'istòria luxemborgesa amb un escambi entre lo comte Sigifred de Luxemborg e l'abadiá Sant-Maximin de Trevèri. En 1354, lo comtat de Luxemborg es auçat al reng de ducat del Sant Empèri Roman Germanic. Amb l'extincion de la dinastia dels comtes de Luxemborg, foguèt primièr integrada a l'Estat borgonhon de Felip lo Bon puèi passèt als Habsborg d'Espanha, dins los Païses Basses espanhòls, malgrat que provisòriament annexada per Loís XIV en 1684 al reialme de França. Una situacion economica grèu conduch a l'union doanièra amb Prússia e Luxemborg en 1842 ven indirèctament membre del Zollverein, dont sortirà pas qu'en 1918.
En mai de 1940, l'Alemanha nazi viòla la neutralitat luxemborgesa e ocupa lo Grand Ducat. Lo regim nazi considerava Luxemborg coma una region alemanda. En 1952, la vila de Luxemborg es lo sèti de la Comunautat Europèa del Carbon e de l'Acièr. L'adesion a la Comunautat Economica Europèa es lo ponch de partença d'una expansion economica caracterizada per una fòrta immigracion.
En 1985, la vila de Schengen a aquerit una reputacion internacionala en vertut del tractat omonim qu'es estat signat per d'unes païses europèus e qu'es a la basa de la liura circulacion de las personas dins l'Union Europèa.
Politica
[modificar | Modificar lo còdi]Lo Luxemborg es una monarquia costitucionala ereditari de tipe monista. Lo parlament de Luxemborg es format per 60 deputats, près de lo qual es mes en plaça un Conselh d'Estat (en francés: Conseil d'État) amb de poders consultatius. Lo governament el exercís lo poder executiu.
L'actual granduca del Luxemborg es Enric dempuèi l'abdicacion de son paire Joan lo 7 de octobre de 2000. Son actual primièr ministre jos son regne es Luc Frieden dempuèi lo 17 de novembre de 2023.[2]
Geografia
[modificar | Modificar lo còdi]
Luxemborg es un dels païses pus pichons d'Euròpa. Los principals rius del país son Mosèla (afluent de Ren) e Sûre. Lo nòrd del país es compausat de sèrras e de montanhas bassas, es traversat per de nombrosas vals e fa partida del massís de las Ardenas, amb la sèrra del Kneiff coma ponch culminant a 560 mètres.[3]
Economia
[modificar | Modificar lo còdi]De veire: Economia de Luxemborg.
Bibliografia
[modificar | Modificar lo còdi]- .
Nòtas e referéncias
[modificar | Modificar lo còdi]- ↑ «Une croissance démographique réduite en 2023» (en francés). statistiques.public.lu.
- ↑ ««Tout savoir sur le Grand-Duché du Luxembourg»» (en francés). sip.gouvernement.lu.
- ↑ «Luxembourg» (en anglés). Encyclopædia Britannica.
Ligams extèrnes
[modificar | Modificar lo còdi]- Lo site web oficial del Govèrn luxemborgés.
