Prion
Un prion (de l'anglés proteinaceous infectious particle only, particula infecciosa facha solament de proteïna) es un agent infecciós d'estructura autoreplicativa pas associada a ges de tipe d'acid nucleïc.
Lei prions son de simpleis estructuras proteïcas fòrça mai simplas que lei virus. Lor replicacion se basa en la transmission de particulas presentas d'un òste infectat a un autre pas infectat. L'interaccion de particulas prionicas amb de particulas presentas dins l'òste produtz un cambiament dins l'estructura tridimensionala de la proteïna en passant d'una forma sana e amb una foncion especifica dins lei cellulas a una forma infecciosa. Totei lei cas descrichs fins ara son descobèrts en çò dei mamifèrs. La transmission se produtz per ingestion de viscèras o sistèma nerviós d'individús de la meteissa espècia (canibalisme rituau dins lo cas del kuru en Papoa-Nòva Guinèa), o per consomacion entre individús d'espècias diferentas, maugrat qu'es pas encara dau tot ben demostrat qu'aquela transmission siá efectiva. L'infeccion per lo prion provòca de malautiás coma l'encefalopatia espongiforma bovina o la malautiá de Creutzfeldt-Jakob produsent de neurodegenerescéncias irreversiblas. En 1997, Stanley B. Prusiner recebèt lo Prèmi Nobel de Fisiologia o Medecina per sa descobèrta.