Rio Grande
| Río Grande (Rio Bravo del Norte, Rio Bravo, Tooh Baʼáadii) | |
|---|---|
 Lo Rio Grande prèp del canhon de Boquillas. | |
| Caracteristicas | |
| Longor | 3 060 km |
| Bacin | ? |
| Debit mejan | 160 m3⋅s-1 |
| Riu | |
| Font | dins lo massìs de San Juan (Comtat de Hinsdale), (Montanhas Rocosas) |
| · Altitud | 3 900 m |
| · Coordenadas | 37° 47′ 52″ N, 107° 32′ 18″ O |
| Embocadura | Golf de Mexic entre Brownsville e Matamoros |
| · Localizacion | Tèxas, Nòu Mexic, Colorado, Tamaulipas, Nuevo León, Coahuila e Chihuahua |
| · Coordenadas | 25° 57′ 42″ N, 97° 10′ 48″ O |
| Geografia | |
| Afluents principals | |
| · Riba esquèrra | Rio Pecos |
| · Riba drecha | Rio Conchos |
| Païses traversats |  Estats Units Mexic
|
| Vilas principalas | Costat american : Santa Fe, Albuquerque, Las Cruces, El Paso. Costat mexican : Ciudad Juárez, Matamoros, Piedras Negras |
Lo Rio Grande (en espanhòl: Río Bravo del Norte, o simplament Río Bravo ; en navaho: Tooh Baʼáadii ) es un dels principals flumes (amb lo flume Colorado) del sud-oèst dels Estats Units e del nòrd de Mexic. Lo Rio Grande comença dins lo centre-sud de Colorado als Estats Units e s'escampa dins lo golf de Mexic. Après aver traversat lo Nòu Mexic en rota, fa frontièra entre Mexic e los Estats Units. Segon l'International Boundary and Water Commission, sa longor totala èra de 3 051 km a la fin de las anadas 1980, e mai que de cambiaments de cap entrainen de còps que i a de cambiaments de longor. Segon lo biais qu'es mesurat, lo Rio Grande es lo quatren o lo cinqen malhum fluvial pus long d'America del Nòrd.
Lo flume servís de frontièra naturala entre l'Estat american du Tèxas e los Estats mexicans de Chihuahua, Coahuila, Nuevo León e Tamaulipas. Un trocet del flume forma la frontièra entre los Estats americans de Tèxas e del Nòu Mexic. Dempuèi lo mitan del sègle XXen, la fòrta consomacion d'aiga de las bòrias e de las vilas e nombrosas grandas restancas de derivacion sul flume an pas daissada que 20% de son debit natural s'escolar cap al golf. Près de la boca del flume, la bassa val del Rio Grande fortament irigada es una region agricòla importanta.
Le bacin versent du Rio Grande cobrís 472 000 km2. De nombroses bacins endoreïcs son situats al dintre o a costat del bacin du Rio Grande, e aqueles son de còps que i a inclus dins la superfícia totala del bacin fluvial, aumentant sa talha a aperaquí 870 000 km2.
Geografia
[modificar | Modificar lo còdi]Lo Rio Grande ten la font dins la part oèst de la Selva Nacionala del Rio Grande dins l'Estat american de Colorado. Lo flume se forma per lo jonhent de mantun rècs a la basa del mont Canby dins las montanhas de San Juan, just a l'èst de l'aigavèrs continental american. D'ailà, travèrsa la val de San Luis, puèi va cap al sud dins la val mejana del Rio Grande al Nòu Mexic, en passant par las gòrjas del Rio Grande près de Taos, puèi vèrs Española, ont recep una suplementacion d'aiga del Projècte de derivacion de San Juan-Chama del Rio Chama. Contunha puèi sus una rota cap al sud a travèrs las vilas del desèrt d'Albuquerque e Las Cruces, El Paso, e Ciudad Juárez. Dins la region d'Albuquerque, lo flume passa davant un cert nombre de vilatges Pueblos istorics, coma Sandia Pueblo e Isleta Pueblo. En dessós d'El Paso, fa frontièra entre los Estats Units e Mexic.