Kirikkö

Kirikkö voibi ollah hristilline organizatsii libo konkriettine rakendus, kunne kollektiivas kerävytäh toimittamah uskondollizii ritualoi.

Kirikkö organizatsii

Kirikkö voijah ellendiä sil taval, ku sen merkičys on abstraktine hristilline kollektiivu, ezimerkikse duumaijah ku kai ket uskotah Iisusah da Jumalah ollah yhty samua kirikkyö. Silloi-toiči hristianskoi uskon eri suundii kučutah kirikkölöikse, ezimerkikse l'uteranskoi kirikkö libo pravoslaunoi kirikkö. Puaksuh sežo omua prihodua libo muudu alovehellistu hristillisty organizatsiedu kučutah vaigu kirikkö sanal.

Kirikkö rakenduksennu

Kirikkö sanan merkičys on puaksuh vaigu konkriettine hristilline rakendus, jumalankodi, kus toimitetah uskondollizii ritualoi. Hristianskoi uskon aigazil aijoil ei vie srojittu kirikkölöi, vai ristikanzu kerävyttih rahvahan kodiloih libo jevrielöin sinagougah. 3. vuozisadal azuttih enzimäzet tovellizet kiriköt, ga antiekan riimalazet net hajotettih. Konstantinus Suuren aigah ruvettih tuaste luojimah toine tostu čomembua kirikkyö. Aigua myöte eri čuril kirikkö arhitektuuru sai omii muodoloi da piirdehii.

Hos eri čuril ongi eriluaduzet kiriköt, niilöis äijän samoi piirdehii. Ezimerkikse läis kaikis kiriköis on altari kus toimitetah jumalansluužbii, ristu, kellot da taiduo Iisusas.

Kuulužat kiriköt

Muailmas on moizii kirikköi, midä äijän rahvas tietäh ku niilöil on tärgei historialline da kul'turalline merkičys. Moizii kirikkölöi ollah ezimerkikse frantsielaine Notre-Dame, ven'alaine Pyhän Vasiljin katedrualu, Vatikanan Pyhän Pietarin basilika da Hagia Sofia Istanbulas.

Hagia Sofia, mi ei täl kodvua ole kirikkö

Kiriköt Karjalas

Karjalas enzimäzet kiriköt srojittih, konzu ven'alazet tuodih hristianskoi usko Karjalah. Enzimäzet kiriköt oldih mutkattomii da net azuttih parres, myöhembäl aijal manasteriloih azuttih suurii kivizii kirikköi. Läis jogahizes perindehellizes karjalazes kyläs on oma pieni kirikkö, časounu. Karjalas kaikis kuulužin kirikkö on Kižin suarel 1700-luvul parres azuttu kirikkö.

Kiriköt Kižin suarel. — Kiži suaren kiriköt.

Lähtehet