Maashinii
Maashiniin ykn meeshantaan meeshaa ykn sirna anniisaa fi mala fayyadamuun hojiiwwan ykn dalagaalee adda ta’an raawwachuuf qophaa’eedha. Akkaataa idileetti qaamolee adda addaa kanneen bu’aa barbaadamu galmaan ga’uuf waliin hojjetan irraa kan ijaarame dha.
Maashiniiwwan gosoota jalqabaa lamatti ramadamuu danda’u: maashiniiwwan salphaa fi maashiniiwwan walxaxaa.
Maashiniiwwan Salphaa: Maashiniiwwan salphaan meeshaalee makaanikaa bu’uuraa humnoota guddisuu ykn qajeelchuuf seera makaanikaa fayyadamaniidha. Isaanis ijaarsa bu’uuraa maashiniiwwan walxaxaa ta’aniidha. Fakkeenyonni golollee(wheel) fi uleesaa(axle), ribduu(pulley), balinsa habalakaa( inclined plane), cinkaara ykn miccirtuu(screw), birdiida(wedge) fi fonqolcha(lever) dha.
Maashiniiwwan Walxaxaa: Maashiniiwwan walxaxaa ta’an gurmaa'ina maashiniiwwan salphaa fi qaamolee biroo hojiiwwan caalaatti walxaxaa ta’an hojjechuuf waliin hojjetanidha. Maashiniiwwan kun yeroo baay’ee kutaalee socho’an hedduu, madda humnaa (kan akka motoraa ykn barbaraa), sirna to’annoo fi mala adda addaa of keessaa qabu. Fakkeenyonni maashiniiwwan walxaxaa konkolaataa, xiyyaara, kompiitara, roobootii fi meeshaalee warshaa kan dabalatudha.
| kutaa isaanii | Maashiniiwwan | |
|---|---|---|
| Maashinii salphaa | golollee(wheel) fi uleesaa(axle), ribduu(pulley), balinsa habalakaa( inclined plane), cinkaara(screw), birdiida(wedge) fi fonqolcha(lever) | |
| Kutaalee socho’an | Ulee, Baattuu, Sabbata (maashinii), deela, maxxansituu, Ilkoo (maashinii), furtuu, sansalata, ilkaan fi funcaa, funcaa naanneffamuu, funyoo, gaaskeetii,cedhedha , golollee, . | |
| sa'a | Sa'aatii atoomikaa, kiroonomeetira, sa'aatii socho'aa, sa'aatii koowartii | |
| Gaazii dhidhiitaa fi paampii | Archimedes screw, paampii jeettii, paampii bishaanii, paampii, paampii vaakiyuumii, paampii hawaa | |
| Motora ho'aa | Motora gubaa alaa | Motora danfaa, Motora Istirling |
| Motora gubaa keessoo | Reverse engine, dabarsuu gaazii | |
| Paampii ho’aa | Firijii, firijii teermooelektirikii, firijii irra deddeebi’amee hojjetamu | |
| Walqabsiisaa | Corrage, Cam, Walqabsiisaa Paucy-Lipkin | |
| Tursinaa | Tarbaayinii gaazii, motora jeettii, tarbaayinii danfaa, tarbaayinii bishaanii, jenereetarii qilleensaa, qilleensaa | |
| Baala qilleensaa | Doonii, baallee, geejjibaa, baallee xiyyaaraa, thruster | |
| Elektiroonii | Tuubii, Tiraanzistara, Daayood, Resistara, Kapaasitara, Indaaktarii, Memsistor | |
| Osoo dubbannuu | Roobootii, maashinii gurgurtaa, tuuboo qilleensaa, maashinii safartuu, maashinii waldichaa | |