44 Batalion WOP
44 Batalion Wojsk Ochrony Pogranicza – zlikwidowany samodzielny pododdział Wojsk Ochrony Pogranicza pełniący służbę na granicy polsko-czechosłowackiej.
 Dawny budynek koszarowy ul, Żeromskiego 17 (styczeń 2014) | |
| Historia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Sformowanie |
1 stycznia 1951 |
| Rozformowanie |
1962 |
| Tradycje | |
| Rodowód | |
| Kontynuacja |
43 batalion WOP |
| Dowódcy | |
| Ostatni |
ppłk Jan Krasowski |
| Organizacja | |
| Numer | |
| Dyslokacja |
Głubczyce |
| Formacja | |
| Podległość | |
Składnica Materiałowa Głubczyce – zlikwidowana składnica zaopatrzenia kwatermistrzowskiego Wojsk Ochrony Pogranicza[2].
Formowanie i zmiany organizacyjne
edytuj
Na podstawie rozkazu MBP nr 043/org. z 3 czerwca 1950, na bazie 21 Brygady Ochrony Pogranicza, sformowano 4 Brygadę Wojsk Pogranicza[3], a 1 stycznia 1951 69 batalion Ochrony Pogranicza przemianowano na 43 batalion WOP[4] z miejscem dyslokacji w Głubczycach ul. Żeromskiego JW 2502[5].
Zarządzeniem MSW nr 0104/61/WW z 4 lipca 1961 przeformowano 44 batalion WOP w Głubczycach. Komendę nad strażnicami objęły sąsiednie bataliony: 45. w Prudniku oraz 43. w Raciborzu[6]. Batalion ostatecznie rozformowano w 1962[a].
W miejsce rozformowanego batalionu utworzono referat zwiadu podległy sekcji zwiadu 43 batalionu WOP[7]. Grupa Operacyjna Zwiadu WOP działania operacyjne organizowała i realizowała w zakresie ochrony granicy państwowej, kontrwywiadowczej ochrony kraju, operacyjnej ochrony obiektów oraz zabezpieczenia ładu i porządku w strefie nadgranicznej. Realizowała swoje czynności przy pomocy osobowych źródeł informacji na zapleczu strażnic WOP[b]:
Również utworzona została Składnica Sprzętu Kwatermistrzowskiego podległa sztabowi GB WOP, a następnie dowództwu WOP[2].
Zarządzeniem nr 012 Komendanta Głównego Straży Granicznej z 7 maja 1991 w sprawie rozwiązania jednostek WOP oraz utworzenia jednostek organizacyjnych Straży Granicznej Minister Spraw Wewnętrznych polecił z dniem 16 maja 1991 rozwiązać Składnicę Samochodową WOP w Głubczycach istniejącą według etatu nr 44/0133 o stanie osobowym na okres „W” 61 żołnierzy i 2 pracowników cywilnych oraz na okres „P” 72 żołnierzy i 2 pracowników cywilnych[8].
- Straż Graniczna:
15 maja 1991 przestały istnieć Wojska Ochrony Pogranicza, 16 maja 1991 powstała Straż Graniczna[9], która przejęła obiekty koszarowe w których została utworzona Składnica Samochodowa Komendy Głównej Straży Granicznej. Następnie Śląski Oddział Straży Granicznej, przejął obiekty koszarowe i została utworzona, Grupa Operacyjna Wydziału Ochrony Granicy Państwowej (WOGP), Grupa Techniki i Zabezpieczenia Wydziału Techniki i Zabezpieczenia do zabezpieczenia logistycznego strażnic i granicznych placówek kontrolnych kierunku głubczyckiego, a od 1994 również prudnicko-nyskiego oraz przeniesionej z Prudnika samodzielnej kompanii odwodowej[10], która w 1999 została przeniesiona do Cieszyna. Po opuszczeniu koszar przez sko, obiekt przekazano gminie.
Struktura organizacyjna
edytuj- dowództwo i pododdziały sztabowe[11] – Głubczyce
W 1954 batalionowi podlegały:
- 223 strażnica WOP Pilszcz
- 224 strażnica WOP Boboluszki
- 225 strażnica WOP Bliszczyce
- 226 strażnica WOP Krasne Pole
- 227 strażnica WOP Równe
- 228 strażnica WOP Pomorzowice.
1 stycznia 1960 batalionowi WOP Głubczyce podlegały:
- 8 strażnica WOP IV kategorii Pomorzowice
- 9 strażnica WOP IV kategorii Równe
- 10 strażnica WOP IV kategorii Krasne Pole
- 11 strażnica WOP IV kategorii Bliszczyce
- 12 strażnica WOP IV kategorii Boboluszki
- 13 strażnica WOP IV kategorii Pilszcz.
Od 1961 do 1962 batalionowi WOP Głubczyce podlegały:
Historia
edytuj- 1956 – koniec czerwca, początek lipca w okresie tzw. „Wypadków poznańskich”, przy linii granicznej i w strefie działania, odnajdywano pakunki zawierające ulotki z tzw. „bibułą”, przytwierdzone do balonów leżących na ziemi[12]. W związku z masowością zjawiska, żołnierze otrzymali zezwolenie na użycie broni, celem zestrzelenia nisko przelatujących balonów (nawet jeśli znajdowały się na terytorium czechosłowackim, ale w zasięgu ognia – to samo czynili pogranicznicy czechosłowaccy)[13].
Żołnierze batalionu
edytujDowódcy batalionu
edytuj- mjr Ludwik Majchrowicz (był w 1951)
- mjr Jan Mikoszewski (był w 1953)
- ppłk Jan Krasowski[14] (1955–1961).
Kierownicy GOZ WOP
edytujKierownicy składnicy
edytuj- Straż Graniczna:
- mjr SG Zenon Demichowicz – do rozformowania[e].
Kierownik GTiZ
edytuj- por. SG/kpt. SG Krzysztof Kołodyński (1991–1999)[f].
Dowódca sko
edytuj- kpt. SG/mjr SG Bogusław Kuliński (1994–1999).
Uwagi
edytuj- ↑ Zarządzenie organizacyjne MSW nr 095 z dnia 24.05.1962.
- ↑ Zarządzenie Dowódcy WOP nr 058/ZW z dnia 10 października 1978 z załączonymi Wytycznymi Szefa Zarządu Zwiadu WOP.
- ↑ mjr Jan Muryjas ubył do strażnicy WOP Krasne Pole.
- ↑ st. chor. Ryszard Orlik odszedł na emeryturę.
- ↑ mjr SG Zenon Demichowicz ubył do KG SG w Warszawie.
- ↑ kpt. SG Krzysztof Kołodyński odszedł na emeryturę.
Przypisy
edytuj- ↑ ASGran., sygn. 2825/1 ↓.
- ↑ a b c Gacek 2005 ↓, s. 18.
- ↑ Jackiewicz 1998 ↓, s. 143.
- ↑ Prochwicz 2011 ↓, s. 194.
- ↑ Zestawienie Numerów Historycznych Jednostek Wojskowych. jednostki-wojskowe.pl. [dostęp 2023-03-18]. (pol.).
- ↑ Prochwicz 2011 ↓, s. 234.
- ↑ Prochwicz 2011 ↓, s. 235.
- ↑ Goryński 2012 ↓, s. 198.
- ↑ Dz.U. z 2023 r. poz. 1080
- ↑ Łach 2013 ↓, s. 293.
- ↑ Gacek 2005 ↓, s. 11.
- ↑ Robert Spałek: Agenci w balonach – mniej znany aspekt „wojny balonowej”. ipn.gov.pl. (pol.).
- ↑ Kudasiewicz 2003 ↓, s. 8.
- ↑ Gacek 2005 ↓, s. 51.
- ↑ Gacek 2005 ↓, s. 16,18.
- ↑ Zdzisław Florczak. [w:] Biuletyn Informacji Publicznej IPN [on-line]. katalog.bip.ipn.gov.pl, 2016. [dostęp 2017-05-22]. (pol.).
- ↑ Gacek 2005 ↓, s. 21, 24.
Bibliografia
edytuj- Jan Ławski: Ochrona granic Polski Ludowej 1945–1948. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowe, 1974.
- Zenon Jackiewicz: Wojska Ochrony Pogranicza : (194–-1991) : krótki informator historyczny. Kętrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej, 1998. ISBN 83-909304-3-9.
- Jerzy Prochwicz, Wojska Ochrony Pogranicza 1945–1965, Piotrków Trybunalski: Naukowe Wydawnictwo Piotrkowskie, 2011, ISBN 978-83-7726-027-2.
- Stefan Gacek: Górnośląska Brygada WOP. Rys historyczny 1945–1991. Gliwice: Wydawnictwo Byłych Żołnierzy Zawodowych i Oficerów Rezerwy Wojska Polskiego, 2005.
- Mirosław Kudasiewicz. Z archiwum odkrywcy – Balonowa propaganda. „Tygodnik Prudnicki”. 19(649), s. 8, 2003-05-07. ISSN 1231-904X.
- Halina Łach, System ochrony polskiej granicy państwowej, Olsztyn: Instytut Historii i Stosunków Międzynarodowych. Wydział Humanistyczny UWM, 2013, ISBN 978-83-935593-8-1.
- Grzegorz Goryński: Trudne początki – nieznane dokumenty dotyczące narodzin Straży Granicznej i ruchu związkowego. W: Biuletyn 1–2/2012. T. Z historii ochrony granic. Koszalin: Centralny Ośrodek Szkolenia Straży Granicznej, 2012, s. 153–204. (pol.).
- Archiwum Straży Granicznej, D WOP sygn. 2825/1. Rejestr główny jednostek WOP.