Buławnik mieczolistny

Buławnik mieczolistny
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	liliopodobne (≡ jednoliścienne)
Rząd	szparagowce
Rodzina	storczykowate
Podrodzina	epidendronowe
Rodzaj	buławnik
Gatunek	buławnik mieczolistny
	Nazwa systematyczna
	Cephalanthera longifolia (L.) Fritsch; Oesterr. Bot. Z. 38:81. 1888
Synonimy
	Cephalanthera acuminata Wall. ex Lindl.; Cephalanthera angustifolia Simonk.; Cephalanthera mairei Schltr.; Cephalanthera maravignae Tineo; Cephalanthera pallens Rich.;
	Cephalanthera acuminata Wall. ex Lindl.; Cephalanthera angustifolia Simonk.; Cephalanthera mairei Schltr.; Cephalanthera maravignae Tineo; Cephalanthera pallens Rich.;
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Buławnik mieczolistny (Cephalanthera longifolia (L.) Fritsch) – gatunek byliny należący do rodziny storczykowatych (Orchidaceae). Występuje na przeważającej części Europy, w północnej Afryce i w umiarkowanych strefach klimatycznych Azji^[3]. W Polsce występuje na niżu i w niższych położeniach górskich, roślina bardzo rzadka.

Morfologia

Pokrój: Roślina trwała, wysokości od 10 do 60 cm.
Łodyga: Wzniesiona, obła z rzadkim i krótkim owłosieniem. Pod ziemią poziome kłącze.
Liście: Długie, wąskie, lancetowate i wyrastające w dwóch szeregach. Mocno unerwione, na końcach zaostrzone.
Kwiaty: Kwiatostan luźny lub gęsty, składający się z 10–20 kwiatów. Pod kwiatami przysadki krótsze od zalążni (tylko dolne są dłuższe^[5]). Kwiaty czysto białe o długości 10–15 mm, lekko otwarte, na końcowej części warżki 4–7 pomarańczowych listewek. Działki kielicha ostre.

Biologia i ekologia

Rozwój: Roślina wieloletnia, Geofit. Kwitnie od maja do czerwca^[6]. Kwiaty zapylane są przez pszczoły. Zawiązuje się tylko niewielka część owoców. Drobne i liczne nasiona rozsiewa wiatr, do kiełkowania potrzebują symbiozy z grzybem^[7].
Siedlisko: Widne lasy liściaste, rzadziej iglaste, zarośla, wilgotne łąki. Najczęściej na podłożu wapiennym do wysokości 2000 m n.p.m.^[5]
Fitosocjologia: Gatunek charakterystyczny dla ciepłolubnych buczyn storczykowych. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla SAll. Cephalanthero-Fagenion^[8].
Genetyka: Liczba chromosomów 2n= 4x = 32^[9].

Zagrożenia i ochrona

Roślina objęta w Polsce ochroną ścisłą.

Kategorie zagrożenia gatunku:

Kategoria zagrożenia w Polsce według Czerwonej listy roślin i grzybów Polski (2006)^[10]: V (narażony na wyginięcie); 2016: VU (narażony)^[11]
Kategoria zagrożenia w Polsce według Polskiej Czerwonej Księgi Roślin: VU (vulnerable, narażony)

Pokrój
Kwiatostan
Kwiat
Owoc

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-08-01] (ang.).
↑ ^a ^b Cephalanthera longifolia. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN) [on-line]. United States Department of Agriculture. [dostęp 2013-05-20]. (ang.).
↑ The Plant List. [dostęp 2013-05-20].
↑ ^a ^b Peter H. Barthel: Storczyki – gatunki dziko rosnące. Warszawa: Multico, 1997, s. 54-55. ISBN 83-7073-145-7.
↑ Martin Červenka, Viera Feráková, Milan Háber, Jaroslav Kresánek, Libuše Paclová, Vojtech Peciar, Ladislav Šomšák: Świat roślin skał i minerałów. Warszawa: PWRiL, 1982, s. 250. ISBN 83-09-00462-1.
↑ Encyclopedia of Life: Cephalanthera longifolia. [w:] Cephalanthera longifolia [on-line]. [dostęp 2013-05-20]. (ang.).
↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.
↑ E. A. Moscone, R. Samuel, T. Schwarzacher, D. Schweizer, A. Pedrosa-Harand: National Center for Biotechnology Information. [w:] Complex rearrangements are involved in Cephalanthera (Orchidaceae) chromosome evolution [on-line]. 2007-11-09. [dostęp 2013-05-20]. (ang.).
↑ Red list of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda, Zbigniew Szeląg (red.). Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera, Polska Akademia Nauk, 2006. ISBN 83-89648-38-5.
↑ Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-08-01] (ang.).

[grin-3] Cephalanthera longifolia. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN) [on-line]. United States Department of Agriculture. [dostęp 2013-05-20]. (ang.).

[TPL-4] The Plant List. [dostęp 2013-05-20].

[barthel-5] Peter H. Barthel: Storczyki – gatunki dziko rosnące. Warszawa: Multico, 1997, s. 54-55. ISBN 83-7073-145-7.

[cervenka-6] Martin Červenka, Viera Feráková, Milan Háber, Jaroslav Kresánek, Libuše Paclová, Vojtech Peciar, Ladislav Šomšák: Świat roślin skał i minerałów. Warszawa: PWRiL, 1982, s. 250. ISBN 83-09-00462-1.

[eol-7] Encyclopedia of Life: Cephalanthera longifolia. [w:] Cephalanthera longifolia [on-line]. [dostęp 2013-05-20]. (ang.).

[8] Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.

[ncbi-9] E. A. Moscone, R. Samuel, T. Schwarzacher, D. Schweizer, A. Pedrosa-Harand: National Center for Biotechnology Information. [w:] Complex rearrangements are involved in Cephalanthera (Orchidaceae) chromosome evolution [on-line]. 2007-11-09. [dostęp 2013-05-20]. (ang.).

[10] Red list of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda, Zbigniew Szeląg (red.). Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera, Polska Akademia Nauk, 2006. ISBN 83-89648-38-5.

[11] Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.

[3]

[1]

[2]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]