Damian Duda
Damian Sylwester Duda, ps. Lektor (ur. 1988[3]) – porucznik rezerwy, działacz proobronny, polski nauczyciel akademicki, medyk pola walki, były szef Wydziału Polityki Informacyjnej Rządowego Centrum Bezpieczeństwa[4][2].
Data urodzenia |
1988 |
---|---|
Alma Mater | |
Uczelnia | |
Odznaczenia | |
Młodość oraz czasy studenckie
edytujMłodość spędził w gminie Małogoszcz, gdzie był zaangażowany w działalność Ochotniczej Straży Pożarnej oraz w ruch skautowy w ramach Stowarzyszenie Harcerstwa Katolickiego „Zawisza” Federacja Skautingu Europejskiego. Absolwent V Liceum Ogólnokształcące im. ks. Piotra Ściegiennego w Kielcach. Z wykształcenia jest historykiem, studia ukończył na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim[2]. Od 2007 roku jest jednym z liderów ruchu proobronnego w Polsce w ramach Legii Akademickiej (Najpierw jako przewodniczący Stowarzyszenia Legia Akademicka KUL im. ppor. Jana Bołbotta w Lublinie, od 2013 pełni funkcję prezesa Stowarzyszenia Legia Akademicka im. gen. bryg. Karola Ziemskiego ps. „Wachnowski”)[5][6].
Zaangażowanie wojskowe i medyczne
edytujOd 2014 roku zaangażowany wolontaryjnie jako medyk pola walki oraz instruktor ratownictwa taktycznego po stronie ukraińskiej podczas wojny rosyjsko-ukraińskiej. Początkiem tych działań była jego wyprawa w maju 2014 do Mariupola w celu pomocy lokalnej Polonii, gdzie nawiązał kontakt z ruchem Azowskim[2].
W ramach kolejnej wyprawy w 2015 roku, razem z grupą polskich ratowników, przeprowadził szkolenie z ratownictwa pola walki w Krzywym Rogu przez Batalion Krywbas i Prawy Sektor. Zdobyte doświadczenie pierwszy raz wykorzystał w Donbasie, gdzie współpracował z Batalionem Medycznym „Szpitalników”. W następnych latach szkolił z zakresu ratownictwa pola walki i zabezpieczał jednostki ukraińskiej milicji, Gwardii Narodowej oraz armii, w tym bataliony ochotnicze (m.in. Azov i Ajdar)[2][7].
Współpracował w tym zakresie również z bojownikami kurdyjskimi w syryjskiej Rożawie i Iraku podczas ich walki z ISIS[8][4][2].
W 2017 roku dołączył do polskich Wojsk Obrony Terrytorialnej, służył w ramach 21. batalionu lekkiej piechoty 2. Lubelskiej Brygady WOT, batalionu dowodzenia WOT oraz 18. Stołecznej Brygady WOT[9]. Absolwent pierwszej edycji kursu oficerskiego AGRYKOLA dla żołnierzy obrony terytorialnej[10]
Jako ochotnik brał udział w akcji ratowniczej podczas burzy na Giewoncie w 2019 roku, za co został nagrodzony Brązowym Krzyżem Zasługi przez prezydenta Andrzeja Dudę[11][12].
Po wybuchu pełnoskalowej wojny 24 lutego 2022 roku, Duda dotarł z pomocą humanitarną do oblężonego Kijowa wspierając obrońców miasta. Następnie działał w okolicach Mikołajowa, zabezpieczając działania 206 batalionu Terytorialnej Obrony, pełniąc funkcję bojowego medyka w składzie grup szturmowych, rozpoznania oraz wsparcia ogniowego[2][3]. W styczniu 2023 roku razem z żołnierzami 46. Brygady Powietrznodesantowej stanowi obronę miasta Sołedar, wywożąc z rannych ukraińskich żołnierzy aż do jego upadku[13]. Następnie Duda razem ze swoimi ludźmi od marca do kwietnia działa w Bachmucie, w składzie 8. Pułku Sił Specjalnych Operacji oraz 3. Brygady Szturmowej, podejmując działania ratowania życia i ewakuacji rannych cywili oraz żołnierzy Ukraińskich[14]. Kiedy pod koniec czerwca wojska ukraińskie rozpoczęły kontrofensywę na Zaporożu, razem z 78. Pułkiem Szturmowy „Herc” bierze udział w działaniach na odcinku Orechowskim pracując w składzie sekcji ewakuacji[14]. Pod koniec lipca ponownie działa w składzie jednostek Sił Specjalnych Operacji, biorąc udział w działaniach szturmowych pod Berchiwką. Począwszy od listopada 2023 r. przez rok razem ze swoim zespołem zabezpieczał ewakuację rannych żołnierzy z Serebriańskiego Lasu na kierunku Kreminna, współdziałając z 12. Brygadą Specjalną „Azow”, brygadą „Burewij” oraz 119 Brygadą Terytorialnej Obrony[14][15].
Obecnie pełni funkcję prezesa w ramach powołanej przez niego fundacji „W międzyczasie”, złożonej z grupy polskich medyków zaangażowanych w pomoc stronie ukraińskiej[14][15].
23 września br. w drodze powrotnej z Kanady prezydent Ukrainy Wołodymyr Zełenski zatrzymał się w Lublinie, aby wręczyć ukraińskie odznaczenia państwowe Damianowi Dudzie oraz dziennikarce Biance Zalewskiej za „ich wkład we wspieranie suwerenności państwowej i integralności terytorialnej Ukrainy oraz wzmocnienie polsko-ukraińskiej współpracy”[16][17].
Życie zawodowe
edytujZ wykształcenia jest historykiem, studia ukończył na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim[2].
Do 2023 roku był szefem Wydziału Polityki Informacyjnej Rządowego Centrum Bezpieczeństwa oraz rzecznikiem tej instytucji[7].
Uczył klasy wojskowe XIV LO w Lublinie[8]. Obecnie pracuje na Wydziale Politologii i Dziennikarstwa UMCS w Lublinie[11][9].
Odznaczenia i wyróżnienia
edytuj- Brązowy Krzyż Zasługi (14 grudnia 2020)[12]
- Brązowy Medal „Za zasługi dla obronności kraju”
- Srebrny Medal „Za zasługi dla obronności kraju”
- Medal „Pro Patria”
- Medal Milito pro Christo (16 kwietnia 2014)[18]
- Medal „Pro Bono Poloniae”
- Medal Błogosławionego ks. Jerzego Popiełuszki
- Medal Komisji Edukacji Narodowej
- Odznaka honorowa „Za zasługi dla ochrony zdrowia”
- Order „Za zasługi” III klasy (2023)[16][17][9]
- Odznaka Rady Bezpieczeństwa Narodowego i Obrony Ukrainy IIІ stopnia (31 października 2022)[11]
- Odznaka Honorowa Głównodowodzącego Siłami Zbrojnymi Ukrainy – "Za Wspieranie Wojska" (Nr 295; 3 lutego 2024)[19]
- Nagroda fundacji Stand With Ukraine (24 sierpnia 2023)[20]
- Nagroda im. Jana Rodowicza „Anody” (29 października 2023)[21]
W literaturze
edytuj- Opis akcji ratowniczej pod Giewontem: Beata Sabała-Zielińska, "TOPR 2. Nie każdy wróci", 2021.
- Wywiad na temat działalności na froncie: Marcin Wyrwał, „Psy na ruskich. Polacy walczący z Rosją w Ukrainie”, 2024.
Przypisy
edytuj- ↑ mgr Damian Sylwester Duda [online], Baza Wiedzy UMCS .
- ↑ a b c d e f g h Jurij Banachewycz , Polacy są gotowi zaryzykować życie, aby Ukraińcy byli wolnym narodem. [online], ukrinform, 15 marca 2023 .
- ↑ a b Agnieszka Pikulicka-Wilczewska , On Ukraine's frontlines, Polish paramedic tends to wounded soldiers [online], Reuters, 23 stycznia 2023 .
- ↑ a b Anna Nicz , Polak na froncie w Ukrainie. "Wmawiają, że wywozimy Ukraińców, by sprzedać ich organy" [online], Interia, 25 listopada 2023 .
- ↑ Piotr Raszewski. Legia Mocno Terytorialna. „Polska Zbrojna”. 6 (854), s. 26, Czerwiec 2017.
- ↑ STOWARZYSZENIE INSTRUKTORÓW LEGIA AKADEMICKA [online], rejestr.io .
- ↑ a b Trwają dymisje w Rządowym Centrum Bezpieczeństwa [online], Rzeczpospolita, 5 czerwca 2023 .
- ↑ a b Lublin: Nowy rok szkolny. Z musztrą [online], Dziennik Wschodni, 3 września 2019 .
- ↑ a b c Katarzyna Skałecka , Odznaczenie od prezydenta Zełenskiego dla Damiana Dudy z UMCS [online], Centrum Prasowe UMCS, 25 września 2023 .
- ↑ ZBIAM, Promocja oficerska żołnierzy OT - absolwentów kursu AGRYKOLA [online], Wydawnictwo militarne ZBIAM, 28 października 2019 [dostęp 2024-10-29] (pol.).
- ↑ a b c Ihor Kolisnichenko , Mgr Damian Duda odznaczony medalem Rady Bezpieczeństwa Narodowego i Obrony Ukrainy [online], Wydział Politologii i Dziennikarstwa UMCS, 2 listopada 2022 .
- ↑ a b Postanowienie Prezydenta RP z dnia 14 grudnia 2020 r. o nadaniu odznaczeń (Monitor Polski, Poz. 142, Rej. 436/2020)
- ↑ RELACJA. 324. dzień wojny. Bitwa o Sołedar trwa! [online], wpolityce.pl [dostęp 2024-10-29] (pol.).
- ↑ a b c d Sabina Treffler , Medycy pola walki. Damian Duda opowiedział nam, jak wygląda wojna z bliska. "Walczymy o każdą kroplę krwi" [online], polskieradio24.pl [dostęp 2024-10-29] (pol.).
- ↑ a b Polski wolontariusz został ranny na froncie ukraińskim. "Walczymy o jego nogę" [online], TVN24, 10 lipca 2024 [dostęp 2024-10-29] (pol.).
- ↑ a b УКАЗ ПРЕЗИДЕНТА УКРАЇНИ №556/2023 Про відзначення державними нагородами України. president.gov.ua, 4 września 2023. [dostęp 2024-03-31]. (ukr.).
- ↑ a b Bartłomiej Wypartowicz , Duda odznaczony przez prezydenta Zełeńskiego [online], 24 września 2023 .
- ↑ Medal "Milito pro Christo" dla członków Legii Akademickiej KUL [online], KUL, 16 kwietnia 2014 .
- ↑ Post Damiana Dudy [online], twitter.com, 14 maja 2024 [dostęp 2024-05-14] .
- ↑ “STAND WITH UKRAINE AWARDS” 2023 [online] .
- ↑ Laureaci Nagrody im. Jana Rodowicza „Anody” w 2023 roku. 1944.pl, 2023-10-29. [dostęp 2023-10-30].