Eugeniusz Hinterhoff

polski żołnierz i sowietolog

Eugeniusz Hinterhoff, także jako Eugène Hinterhoff[1] (ur. 2 lub 3 marca 1895, zm. 28 lutego 1972) – kapitan dyplomowany artylerii Wojska Polskiego II RP, dziennikarz, publicysta wojskowy, sowietolog, awansowany na stopień podpułkownika przez władze RP na uchodźstwie.

Eugeniusz Hinterhoff
Ilustracja
Eugeniusz Hinterhoff (przed 1939)
kapitan dyplomowany artylerii kapitan dyplomowany artylerii
Data urodzenia

2 marca 1895

Data śmierci

28 lutego 1972

Przebieg służby
Siły zbrojne

Armia Imperium Rosyjskiego
Wojsko Polskie
Polskie Siły Zbrojne

Formacja

I Korpus Polski

Jednostki

1 Dywizjon Artylerii Konnej
4 Dywizjon Artylerii Konnej,
Biuro Ścisłej Rady Wojennej,
9 Pułk Artylerii Polowej,
22 Dywizja Piechoty Górskiej

Stanowiska

szef sztabu dywizji piechoty

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa,
wojna polsko-bolszewicka,
II wojna światowa

Odznaczenia
Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Walecznych (1920–1941, dwukrotnie) Srebrny Krzyż Zasługi (II RP) Oficer Orderu Korony Rumunii Oficer Orderu Gwiazdy Rumunii Oficer Orderu Świętego Sawy (Serbia) Krzyż Kawalerski I klasy Orderu Białej Róży Finlandii Order Krzyża Wolności za służbę wojskową (Estonia) Kawaler Orderu Imperium Brytyjskiego od 1936 (cywilny) Medal Zwycięstwa (międzyaliancki)
Od prawej Eugeniusz Hinterhoff, dr Michael Skubl (dyrektor Policji Federalnej w Wiedniu) i były król angielski Edward VIII Windsor w grudniu 1936 w Wiedniu

Życiorys

edytuj

Eugeniusz Hinterhoff urodził się 2[2] lub 3[3][4] marca 1895. Pochodził z polskiej rodziny szlacheckiej z obszaru Inflant[5]. Podczas I wojny światowej był żołnierzem armii Imperium Rosyjskiego, po czym w stopniu podporucznika dołączył do powstałej pod koniec 1917 5 baterii I Korpusu Polskiego w Rosji gen. Józefa Dowbora-Muśnickiego[3][6][7]. Według swojej relacji, w 1917 został skazany na karę śmierci na obszarze Imperium Rosyjskiego[8]. U kresu wojny na początku listopada 1918, będąc studentem Uniwersytetu Warszawskiego został jednym z siedmiu członków Akademickiego Komitetu Wykonawczego[6]. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości jako były oficer armii rosyjskiej dekretem Naczelnego Wodza z 23 grudnia 1918 został przyjęty do Wojska Polskiego, zatwierdzony w stopniu porucznika ze starszeństwem z dniem 20 kwietnia 1918[9] i z dniem 11 listopada 1918 otrzymał przydział do Szkoły Oficerów Artylerii w Rembertowie[10][11]. Został awansowany na stopień kapitana artylerii Sztabu Generalnego ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919[12][13][14][15]. Odbył I Kurs Wojennej Szkoły Sztabu Generalnego w 1919. W szeregach 1 dywizjonu artylerii konnej uczestniczył w wojnie polsko-bolszewickiej, za co otrzymał Order Virtuti Militari[16]. Później pozostawał żołnierzem 4 dywizjonu artylerii konnej w Suwałkach, skąd w 1923 jako oficer zawodowy był przydzielony do Biura Ścisłej Rady Wojennej[17][18]. Od 3 listopada 1924 do 1925 odbył IV Kurs Doszkolenia w Wyższej Szkole Wojennej, uzyskując tytuł oficera dyplomowanego. W 1928 był oficerem 9 pułku artylerii polowej w Białej Podlaskiej[19]. Równolegle udzielał się jako komentator wojskowy, m.in. był autorem artykułu opublikowanego w 1922 na łamach brytyjskiego czasopisma „Royal Artillery Journal”[20]. Publikował w wojskowych czasopismach: „Przegląd Artyleryjski”, „Przegląd Wojskowo-Techniczny”, „Przegląd Wojskowy[21], „Bellona[22]. Ukończył studia z tytułem magistra[23]. We wrześniu 1930 w Warszawie brał udział w ogólnopolskim turnieju o mistrzostwo armii w tenisie[24][25]. W czerwcu 1930 został przeniesiony do 22 Dywizji Piechoty Górskiej w Przemyślu na stanowisko szefa sztabu[26][27]. W listopadzie 1932 został zwolniony z zajmowanego stanowiska z pozostawieniem bez przynależności służbowej i równoczesnym oddaniem do dyspozycji dowódcy Okręgu Korpusu Nr X[28]. Z dniem 30 kwietnia 1933 został przeniesiony w stan spoczynku[29]. W 1934 był przydzielony do Oficerskiej Kadry Okręgowej nr I jako oficer przewidziany do użycia w czasie wojny i pozostawał wówczas w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Warszawa Miasto III[30].

Podjął pracę w sferze prasowej. Został korespondentem Polskiej Agencji Telegraficznej we Lwowie[31]. Później był korespondentem PAT w Wiedniu[32][33], skąd po dokonaniu przez Niemców Anschlussu Austrii z 12 marca 1938 został przeniesiony na stanowisko korespondenta PAT w Pradze[5][34]. Tam 15 marca 1939 był świadkiem wkroczenia Niemców (zob. Protektorat Czech i Moraw)[35]. 16 marca 1939 został aresztowany przez Gestapo w Pradze w gronie tysięcy zatrzymanych osób i nie został zwolniony mimo interwencji konsula RP, Jóźwiaka[5][36][37][38][39]. Był przetrzymywany w jednym z obozów koncentracyjnych, utworzonych wówczas przez Niemców w Czechach[40]. W informacji udzielonej przez MSZ III Rzeszy był oskarżony przez Niemców o ciężkie przestępstwo kryminalne[41][42]. Był więziony przez trzy miesiące, po czym w śledztwie został oczyszczony ze stawianych mu zarzutów, zwolniony z aresztu i w lipcu 1939 powrócił do Warszawy[43][44][45].

Podczas II wojny światowej znalazł się na Zachodzie. Publikował prace publicystyczne na łamach czasopism „Wiadomości Polskie, Polityczne i Literackie[46][47], „Dziennik Polski[35][48]. W 1942 założył w Londynie Klub Komentatorów Wojskowych (ang. Military Commentators' Circle), którego został sekretarzem honorowym[3][20][49].

Po wojnie pozostał na emigracji. Został mianowany przez władze RP na uchodźstwie majorem, a później podpułkownikiem artylerii[3]. W 1949 został naturalizowany w Wielkiej Brytanii, zamieszkiwał wówczas w Londynie[50]. Jako publicysta był współpracownikiem emigracyjnych pism „Wiadomości[20][51][52][53][54], „Orzeł Biały[55][56][57], paryskiej „Kultury[58][59][60]. Ponadto jego prace publikowano w pismach zachodnioeuropejskich (np. holenderskim „NATO's Fifteen Nations ”[61]) i amerykańskich[20] (np. „Correspondent”, wydawany w Cambridge[62]). Od 1957 był stałym korespondentem wojskowym (defense correspondent) londyńskiego periodyku „Tablet[20]. W 1960 otrzymał Nagrodę Pisarską Stowarzyszenia Polskich Kombatantów za pracę pt. Disengagement[20][63]. Został członkiem amerykańskiej Akademii Nauk Politycznych i Społecznych oraz brytyjskiego Królewskiego Instytutu Spraw Międzynarodowych i Instytutu Studiów Strategicznych[20]. W 1962 i 1963 był stypendystą NATO[20]. Wykładał w Defence College NATO[20]. Odbywał podróże naukowe na całym świecie[20]. Specjalizował się w sowietologii[3]. Uzyskał tytuł naukowy doktora w zakresie nauk społecznych[3]. W 1969 działał w zawiązanym w Londynie komitecie obchodu 50-lecia Wyższej Szkoły Wojennej (ang. Ex. P.G.S. Officers' Association)[64].

Zmarł 28 lutego 1972[3][65][66][67]. Został pochowany na Cmentarzu Gunnersbury w Londynie[3][4]. Był żonaty z Węgierką, która uratowała mu życie, gdy w 1939 aresztowany został przez gestapo w Pradze[20].

Publikacje

edytuj

Ordery i odznaczenia

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. Na emigracji w Wielkiej Brytanii. Puszka. Strategia odwrotu. „Wiadomości”. Nr 721, s. 4, 24 stycznia 1980. 
  2. Rocznik Oficerski 1923, 1924, Rocznik Oficerski Rezerw 1934
  3. a b c d e f g h i Karolina Grodziska: Polskie Groby Na Cmentarzach Londynu. Kraków: Polska Akademia Umiejętności, 1995, s. 315. ISBN 83-904926-8-7.
  4. a b Polish Graves in North, West & South London cemeteries and churches. polishheritage.co.uk. [dostęp 2022-10-24]. (ang.).
  5. a b c Aresztowania korespondenta Pata w Pradze. „Ilustrowana Republika”. Nr 78, s. 3, 19 marca 1939. 
  6. a b Stanisław Groniowski. 6 listopada r. 1918. „Naród i Państwo”. Nr 49/50, s. 11, 19 grudnia 1937. 
  7. Włodzimierz Kozłowsk. Powstanie artylerii I Korpusu Polskiego. Sierpień 1917 – luty 1918 roku. „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica”. Tom 38, s. 39, 1990. 
  8. Janusz Laskowski. Publicystyka uproszczona (za artykułem E. Hinterhoffa). „Wiadomości Polskie, Polityczne i Literackie”. Nr 39, s. 5, 28 września 1941. 
  9. 69. Dekret. „Dziennik Rozkazów Wojskowych”. Nr 2, s. 40, 12 stycznia 1919. 
  10. 152. Rozkaz. „Dziennik Rozkazów Wojskowych”. Nr 3, s. 86, 14 stycznia 1919. 
  11. Wykaz oficerów, którzy nadesłali swe karty kwalifikacyjne, do Wydziału prac przygotowawczych, dla Komisji Weryfikacyjnej przy Departamencie Personalnym Ministerstwa Spraw Wojskowych. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1922, s. 38.
  12. Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 829.
  13. Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 743.
  14. Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 459.
  15. Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 185.
  16. Artylerzyści konni odznaczeni VM. genoroots.com. [dostęp 2018-04-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-09-20)].
  17. a b Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 69, 804.
  18. Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 723.
  19. a b c d e f g Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 383.
  20. a b c d e f g h i j k l Kronika. Major Eugeniusz Hinterhoff, V.M. M.B.E.. „Wiadomości”. Nr 1153, s. 6, 4 maja 1968. 
  21. Wykaz artykułów, recenzyj i wzmianek, umieszczonych w „Przeglądzie artyleryjskim” i „Wiadomościach Techniczno-Artyleryjskich” od 1923 do 1932 r. (tomy I – XV). „Przegląd Artyleryjski”. Nr 12, s. 15, 101, 107, 1933. 
  22. Kwestia tzw. „manewru” i „wojny manewrowej” w polskiej myśli wojskowej okresu międzywojennego – próba nakreślenia problematyki. pbn.nauka.gov.pl/. [dostęp 2018-04-13].
  23. Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 950.
  24. Życie sportowe. Turniej tenisowy o mistrzostwo armii. „Kurier Warszawski”. Nr 258, s. 6, 20 września 1930. 
  25. Sezon tenisowy. Tenisowe mistrzostwa armii. „Stadjon”. Nr 39, s. 15, 25 września 1930. 
  26. Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 491.
  27. Franciszek Groński. 22 Dywizja Piechoty Górskiej. Rys historyczny. „Przemyskie Zapiski Historyczne”. R. XIV-XV, s. 253, 2008. ISSN 0860-0317. 
  28. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 12 z 15 listopada 1932 roku, s. 399.
  29. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 7 z 20 maja 1933 roku, s. 122.
  30. Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 343, 849.
  31. Eugeniusz Hinterhoff. audiovis.nac.gov.pl. [dostęp 2018-04-13].
  32. Enzesfeld – rezydencja ks. Windsor. „Kurier Warszawski”. Nr 347, s. 3, 18 grudnia 1936. 
  33. Z drukarni feldm. Göringa. Tatarskie wieści o Żydach w Polsce. „Dziennik Narodowy”. Nr 27, s. 5, 28 stycznia 1939. 
  34. W Pradze aresztowano korespondenta Pat'a. „Gazeta Wągrowiecka”. Nr 66, s. 3, 21 marca 1939. 
  35. a b Eugeniusz Hinterhoff. 15 marca 1939. „Wiadomości Polskie, Polityczne i Literackie”. Nr 24, s. 9, 15 czerwca 1941. 
  36. Już są obozy koncentracyjne. „Gazeta Robotnicza”. Nr 71, s. 3, 23 marca 1939. 
  37. Interpelacja w sprawie aresztowania korespondenta P.AT. w Pradze. „Siedem groszy”. Nr 83, s. 4, 24 marca 1939. 
  38. Dni. Skróty. „W Służbie Penitencjarnej”. Nr 7, s. 13, 1 kwietnia 1939. 
  39. Adolf Nowaczyński. Glossy do sprawy gdańskiej. Gdańscy hitlerowcy z polskimi nazwiskami. „Tęcza”. Nr 7, s. 32, 1939. 
  40. Gdzie jest polski dziennikarz aresztowany w Pradze. „Dziennik Bydgoski”. Nr 83, s. 18, 9 kwietnia 1939. 
  41. Red. Hinterhof jeszcze w więzieniu. „Dziennik Polski”. Nr 165, s. 2, 17 czerwca 1939. 
  42. Echa aresztowania korespondenta PAT'a. „Echo”. Nr 166, s. 2, 17 czerwca 1939. 
  43. Red. Hinterhof powrócił do Warszawy. „Warszawski Dziennik Narodowy”. Nr 198B, s. 1, 20 lipca 1939. 
  44. Red. Hinterhof zwolniony. „Dziennik Polski”. Nr 198, s. 1, 20 lipca 1939. 
  45. Red. Hinterhof – zwolniony. „Nowy Dziennik”. Nr 197, s. 3, 20 lipca 1939. 
  46. „Wiadomości Polski” 1940: zestawienie treści. „Wiadomości Polskie, Polityczne i Literackie”. Nr 41/42, s. 12, 29 grudnia 1940. 
  47. „Wiadomości Polski” 1942: zestawienie treści. „Wiadomości Polskie, Polityczne i Literackie”. Nr 51/52, s. 8, 27 grudnia 1942. 
  48. Janusz Laskowski. Publicystyka uproszczona. „Wiadomości Polskie, Polityczne i Literackie”. Nr 39, s. 5, 28 września 1941. 
  49. Po śmierci Eugeniusz Hinterhoffa jego następcą w KKW został dr Hugh L'Etang. Przemysław A. Szudek. Wodzowie. „Wiadomości”. Nr 1786, s. 2, 22 czerwca 1980. 
  50. Naturalisation Certificate: Eugeniusz Hinterhoff. From Poland. Resident in London. discovery.nationalarchives.gov.uk. [dostęp 2018-04-13]. (ang.).
  51. Wykaz treści za rok 1960. „Wiadomości”. Nr 768/769, s. 28, 18/25 grudnia 1968. 
  52. Wykaz treści za rok 1965. „Wiadomości”. Nr 1029/1030, s. 20, 19/26 grudnia 1968. 
  53. Wykaz treści za rok 1968. „Wiadomości”. Nr 1186/1187, s. 10, 22/29 grudnia 1968. 
  54. Wykaz treści za rok 1970. „Wiadomości”. Nr 1290/1291, s. 11, 20/27 grudnia 1970. 
  55. Orzeł Biały. „Na Antenie”. Nr 94, s. 50, styczeń 1971. 
  56. Orzeł Biały. „Na Antenie”. Nr 95, s. 15, luty 1971. 
  57. Orzeł Biały. „Na Antenie”. Nr 96, s. 21, marzec 1971. 
  58. Kultura 105-106/1956. kwadryga.com. [dostęp 2018-04-13].
  59. Kultura paryska. kulturaparyska.com. [dostęp 2018-04-13].
  60. Bernard Wiaderny. Neutralizacja Europy Środkowo–Wschodniej w publicystyce „Kultury” (1955–1962). „Dzieje Najnowsze”. Tom XLIII, s. 115, 118, 122, 2011. 
  61. Kronika. Major Hinterhoff o wspólnym rynku. „Wiadomości”. Nr 895, s. 6, 26 maja 1963. 
  62. Kronika. Artykuły Hinterhoffa. „Wiadomości”. Nr 934, s. 2, 23 lutego 1964. 
  63. Nagrody pisarskie stowarzyszenia. W: SPK. Historia federacji. Londyn: Stowarzyszenie Polskich Kombatantów, 2013, s. 294.
  64. Kronika. 50-lecie założenia Wyższej Szkoły Wojennej. „Wiadomości”. Nr 1216, s. 4, 20 lipca 1969. 
  65. Przedświąteczne porządki i kronika. „Wiadomości”. Nr 1355, s. 4, 19 marca 1972. 
  66. Eugene Hinterhoff. ancestry.co.uk. [dostęp 2018-04-13]. (ang.).
  67. Bernard Wiaderny. Neutralizacja Europy Środkowo–Wschodniej w publicystyce „Kultury” (1955–1962). „Dzieje Najnowsze”. Tom XLIII, s. 115, 2011. 
  68. Eugeniusz Hinterhoff. Zagon na Korosteń. „Przegląd Kawaleryjski”. Nr 4 (78), s. 329-341, 1932. 
  69. Moja odpowiedź. bs.sejm.gov.pl. [dostęp 2018-04-13].
  70. Moja odpowiedź. nukat.edu.pl. [dostęp 2018-04-13].
  71. Moja odpowiedź. books.google.pl. [dostęp 2018-04-13].
  72. Puszka. Strategia odwrotu. „Wiadomości”. Nr 721, s. 4, 24 stycznia 1980. 
  73. Disengagement. books.google.pl. [dostęp 2018-04-13].
  74. M.P. z 1925 r. nr 56, poz. 217 „za zasługi, położone dla Rzeczypospolitej Polskiej przy zawieraniu wojskowych umów międzynarodowych”.
  75. Kawalerowie Estońskiego Krzyża Wolności. tallinn.msz.gov.pl, 2016-02-03. [dostęp 2018-04-13].
  76. M.B.E.. „The London Gazette”. Nr 44484, s. 16, 29 grudnia 1967. (ang.). 

Bibliografia

edytuj