Wikipedia

Gimnazjum Wojciecha Górskiego w Warszawie

Gimnazjum Wojciecha Górskiego w Warszawie, później Gimnazjum pod wezwaniem św. Wojciecha w Warszawie – nieistniejąca szkoła w Warszawie.

Gimnazjum Wojciecha Górskiego w Warszawie
Gimnazjum pod wezwaniem św. Wojciecha w Warszawie
Gimnazjum / Liceum
Ilustracja
Państwo

 Polska

Miejscowość

Warszawa

Adres

ulica Daniłowiczowska → ulica Hortensji 2 (do 1937), ulica Wojciecha Górskiego → ulica Smolna

Data założenia

27 sierpnia 1883

Patron

Święty Wojciech

Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Gimnazjum Wojciecha Górskiego w WarszawieGimnazjum pod wezwaniem św. Wojciecha w Warszawie”
Położenie na mapie województwa mazowieckiego
Mapa konturowa województwa mazowieckiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Gimnazjum Wojciecha Górskiego w WarszawieGimnazjum pod wezwaniem św. Wojciecha w Warszawie”
Położenie na mapie Warszawy
Mapa konturowa Warszawy, w centrum znajduje się punkt z opisem „Gimnazjum Wojciecha Górskiego w WarszawieGimnazjum pod wezwaniem św. Wojciecha w Warszawie”
Ziemia52°14′02,6844″N 21°01′01,7260″E/52,234079 21,017146
Multimedia w Wikimedia Commons
Wojciech Górski – założyciel szkoły
Nauczyciele i uczniowie szkoły, 1907
Żołnierze Batalionu Kilińskiego przy budynku szkoły podczas powstania warszawskiego 1944
Popiersie Wojciecha Górskiego

Historia

edytuj

Prekursorem szkoły była placówka założona w czasie zaboru rosyjskiego. Pierwotnie, po otrzymaniu zgody władz rosyjskich, pedagog Wojciech Górski otworzył 27 sierpnia 1877 roku 4-klasową Szkołę Realną, umieszczoną przy ulicy Daniłowiczowskiej, gdzie działała przez sześć kolejnych lat[1]. W 1883 szkoła została przeniesiona do budynku przy ulicy Hortensji 2 na tyłach Nowego Światu[2]. Gmach, którego autorami byli Artur Göbel i Józef Pius Dziekoński, otrzymał trzy piętra i był wzniesiony przy zastosowaniu dużej ilości elementów odlanych z żeliwa, nowego i modnego wówczas materiału. Od 1903 placówka działała jako szkoła realna, od 1905 jako ośmioklasowe gimnazjum filologiczne z językiem polskim jako wykładowym[3]. Do końca okresu zaborów do szkoły trafiali m.in. polscy uczniowie, którzy byli wydalani z innych szkół. Przed 1914 szkoła nosiła nazwę Gimnazjum Męskie Prywatne pod wezwaniem św. Wojciecha[4].

W 1913 powstało Towarzystwo Byłych Wychowanków Gimnazjum pod Wezwaniem św. Wojciecha, dawniej Szkoły Wojciecha Górskiego[5]. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości na początku istnienia II Rzeczypospolitej od 1921 szkoła funkcjonowała jako Gimnazjum męskie pod wezwaniem Świętego Wojciecha założone w roku 1877 przez Wojciecha Górskiego.

U zarania II Rzeczypospolitej gimnazjum funkcjonowało w odmienny sposób od przyjętego przez Ministerstwo Oświaty (z racji doświadczenia dyr. W. Górski prowadził szkołę według własnego zamysłu); nauka w szkole trwała łącznie 10 lat, w tym 6 lat szkoły propedeutycznej (2 klasy nauki wstępnej i 4 gimnazjalnej) i 4 lata właściwego gimnazjum[4]. Ponadto byli wychowankowie utworzyli Fundację Wojciecha i Anieli małż. Górskich[6], która utrzymywała pieczę nad szkołą Fundacja Wojciecha i Anieli Górskich. W latach 30. popiersie Wojciecha Górskiego wykonał Władysław Szyndler, absolwent szkoły. Hymnem szkoły była Bogurodzica[7]. W latach 30. prefektem szkoły był Mieczysław Węglewicz[8]. Pod koniec lat 30. szkoła działała jako Liceum, Gimnazjum i Szkoła Powszechna pod wezwaniem św. Wojciecha w Warszawie; w 1937 dyrektorem liceum i gimnazjum był Stanisław Bogdanowicz, a kierownikiem szkoły powszechnej był Stefan Nowiński[9]. W dniach 16–17 października 1937 odbyły się obchody jubileuszu 60-lecia Gimnazjum i 25-lecia Towarzystwa b. Wychowanków[10].

W związku z tym, że wśród uczniów największą popularność zyskały poglądy narodowe, w gimnazjum funkcjonowało nieformalne koło ONR ABC[11].

W szkole działała 25 Warszawska Drużyna Harcerska (na początku XX wieku działali w niej m.in. Roman Umiastowski[12] i Władysław Ludwig).

Po wybuchu II wojny światowej i nastaniu okupacji niemieckiej w szkole było prowadzone tajne nauczanie (w tym czasie przeprowadzono w niej największą liczbę egzaminów maturalnych w stolicy). W trakcie powstania warszawskiego w 1944 został zburzony gmach szkoły.

Po zakończeniu wojny została wznowiona działalność szkoły, która funkcjonowała przy ulicy Smolnej 30. W 1950 placówka została zlikwidowana. Zachowane od zniszczenia popiersie W. Górskiego na przełomie lat 40. i 50. znajdowało się w budynku szkoły przy ulicy Smolnej, zaś w 1957 zostało ustawione w miejscu istnienia budynku szkoły, na rogu obecnych ulicy Wojciecha Górskiego i Juliana Tuwima.

Nauczyciele

edytuj

Absolwenci i uczniowie

edytuj

Osoby podane w kolejności alfabetycznej. W nawiasach podano datę ukończenia gimnazjum z egzaminem dojrzałości bądź informację o tymczasowej nauce.

Upamiętnienie

edytuj
  • W 1982 r. została wydana publikacja pt. Wojciech Górski i jego szkoła (praca zbiorowa Jana Lasockiego i Jana Majdeckiego).
  • Kontynuację tradycji gimnazjum podjęło LX Liceum Ogólnokształcące im. Wojciecha Górskiego w Warszawie, założone w 1982 r[14], później przekształcone w Zespół Szkół nr 49 – Gimnazjum nr 74 im. Wojciecha Górskiego i LX Liceum Ogólnokształcące im. Wojciecha Górskiego, mieszczące się przy ulicy Lwa Tołstoja 2 w Warszawie[15].
  • W 1989 r. zostało założone Towarzystwo Byłych Wychowańców Gimnazjum Pod Wezwaniem św. Wojciecha dawniej Szkoły Wojciecha Górskiego[16].
  • Zespół Szkół, Szkoła Podstawowa i Gimnazjum im. Wojciecha Górskiego w Pamiątce (Tarczyn).

Przypisy

edytuj
  1. ↑ Jan Lasocki: Parę słów z historii szkoły. W: Jednodniówka jubileuszowa 1877–1937, 1912–1937. Warszawa: 1937, s. 9.
  2. ↑ Ulica Wojciecha Górskiego. srodmiescie.warszawa.pl. [dostęp 2016-07-27].
  3. ↑ Jan Lasocki: Parę słów z historii szkoły. W: Jednodniówka jubileuszowa 1877–1937, 1912–1937. Warszawa: 1937, s. 11.
  4. ↑ a b Jan Lasocki: Parę słów z historii szkoły. W: Jednodniówka jubileuszowa 1877–1937, 1912–1937. Warszawa: 1937, s. 12.
  5. ↑ Zdzisław Freyer: Zarys działalności Towarzystwa Byłych Wychowanków Gimnazjum pod Wezwaniem św. Wojciecha, dawniej Szkoły Wojciecha Górskiego za r. 1913–1923. W: Jednodniówka jubileuszowa 1877–1937, 1912–1937. Warszawa: 1937, s. 42.
  6. ↑ Feliks Chmielewski: Towarzystwo Byłych Wychowanków w Polsce niepodległej. W: Jednodniówka jubileuszowa 1877–1937, 1912–1937. Warszawa: 1937, s. 46.
  7. ↑ Jednodniówka jubileuszowa 1877–1937, 1912–1937. Warszawa: 1937, s. 4.
  8. ↑ Mieczysław Węglewicz: Ideologia Szkoły św. Wojciecha. W: Jednodniówka jubileuszowa 1877–1937, 1912–1937. Warszawa: 1937, s. 6.
  9. ↑ Jan Lasocki: Parę słów z historii szkoły. W: Jednodniówka jubileuszowa 1877–1937, 1912–1937. Warszawa: 1937, s. 55.
  10. ↑ Jednodniówka jubileuszowa 1877–1937, 1912–1937. Warszawa: 1937, s. 47.
  11. ↑ J. Żaryn, Leszek Prorok. Człowiek i twórca, Warszawa 1999, s. 11.
  12. ↑ Roman Umiastowski. 16wdh.pl. [dostęp 2024-04-23].
  13. ↑ a b c d J. Żaryn, Leszek Prorok. Człowiek i twórca, Warszawa 1999, s. 11.
  14. ↑ LX Liceum Ogólnokształcące im. Wojciecha Górskiego. gorski.edu.pl. [dostęp 2015-05-17].
  15. ↑ Kontakt. gorski.edu.pl. [dostęp 2015-05-17].
  16. ↑ Towarzystwo Byłych Wychowańców Gimnazjum Pod Wezwaniem św. Wojciecha dawniej Szkoły Wojciecha Górskiego. bazy.ngo.pl. [dostęp 2015-05-17].

Bibliografia

edytuj
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Gimnazjum_Wojciecha_Górskiego_w_Warszawie&oldid=73665783”