Wikipedia

Zambrów (gmina wiejska)

gmina wiejska w województwie podlaskim
(Przekierowano z Gmina Zambrów)

Zambrów (1909-1954 gmina Długobórz) – największa w Polsce pod względem liczby sołectw gmina wiejska w województwie podlaskim, w powiecie zambrowskim. W latach 1975–1998 gmina położona była w województwie łomżyńskim.

Zambrów
gmina wiejska
Herb Flaga
Herb Flaga
Państwo

 Polska

Województwo

 podlaskie

Powiat

zambrowski

TERC

2014052

Wójt

Jarosław Kos

Powierzchnia

298,98 km²

Populacja (30.06.2016)
• liczba ludności


8 998[1]

• gęstość

30,1 os./km²

Nr kierunkowy

86

Kod pocztowy

18-300, 18-400

Tablice rejestracyjne

BZA

Adres urzędu:
ul. Fabryczna 3
18-300 Zambrów
Szczegółowy podział administracyjny
Plan gminy Zambrów
Liczba sołectw

70[2][3]

Liczba miejscowości

72[3]

Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, po prawej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Zambrów”
Położenie na mapie województwa podlaskiego
Mapa konturowa województwa podlaskiego, blisko centrum po lewej na dole znajduje się punkt z opisem „Zambrów”
Ziemia52°59′N 22°15′E/52,983333 22,250000
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa
Biuletyn Informacji Publicznej

Siedziba gminy to Zambrów.

30 czerwca 2004[4] gminę zamieszkiwało 9001 osób.

Za Królestwa Polskiego gmina Zambrów należała do powiatu łomżyńskiego w guberni łomżyńskiej. 19 maja?/31 maja 1870 do gminy przyłączono pozbawiony praw miejskich Zambrów[5] (od 1919 znów samodzielne miasto). Następnie gmina przemianowana na gminę Długobórz (do 1954). Gmina Zambrów została powołana ponownie w 1973 roku.

Historia

edytuj

Gminę zbiorową Zambrów utworzono 13 stycznia 1867[6] w związku z reformą administracyjną Królestwa Polskiego. Gmina weszła w skład nowego powiatu łomżyńskiego w guberni łomżyńskiej[7][8][9].

31 maja 1870[10] do gminy przyłączono pozbawiony praw miejskich Zambrów[11].

W 1909 roku z gminy Zambrów wydzielono sam Zambrów jako oddzielną gminę wiejską, po czym - w celu uniknięcia pomyłki, pozostały obszar gminy przemianowano na gmina Długobórz, mimo zachowania siedziby w Zambrowie[12].

Po przejściu pod zwierzchnictwo polskie w 1919, gmina figuruje dalej pod nazwą gmina Długobórz[13], obok Zambrowa, któremu przywrócono prawa miejskie, najpierw przez Niemców w 1915 roku[14], następnie potwierdzeniem przez władze polskie 7 lutego 1919[15].

1 kwietnia 1939 roku Zambrów i gminę Długobórz oraz Zambrów wraz z całym powiatem łomżyńskim przyłączono do woj. warszawskiego[16].

Przez krótki okres po wojnie obie jednostki zachowały przynależność administracyjną, lecz już z dniem 18 sierpnia 1945 roku zostały wraz z powiatem łomżyńskim wyłączone z woj. warszawskiego i przyłączone z powrotem do woj. białostockiego[17]. Według stanu z 1 lipca 1952 roku gmina Długobórz była podzielona na 46 gromad[18].

Gminę Długobórz zniesiono 29 września 1954 roku wraz z reformą wprowadzającą gromady w miejsce gmin[19]. 13 listopada 1954 roku gromada Długobórz II weszła w skład nowo utworzonego powiatu zambrowskiego[20].

Jednostkę przywrócono ponownie pod nazwą gmina Zambrów 1 stycznia 1973 roku po reaktywowaniu gmin[21], w powiecie zambrowskim.

Dwory szlacheckie gminy Zambrów

edytuj

Na terenie gminy Zambrów znajdują się 3 zabytkowe murowane dwory szlacheckie:

  • neorenesansowy z elementami neogotyku dwór Woyczyńskich[22] w Porytem-Jabłoni położony na zachodnim brzegu Jabłonki ze stawami rybnymi obecnie wykorzystywanymi przez gospodarstwo rybackie[23] i z gorzelnią,
  • dworek Łosie w Łosiach-Dołęgach, do którego prowadzi lipowa aleja, położony na skraju rykaczewskiego lasu na rozleglej łące[24]. W wyremontowanym dworze prowadzony jest pensjonat[25][26],
  • dwór Godlewskich i Wyszyńskich w Wądołkach-Borowych na pagórku niewielkim z kuchnią dworską i pozostałością parku dworskiego[27].

Struktura powierzchni

edytuj

Według danych z roku 2002[28] gmina Zambrów ma obszar 298,98 km², w tym:

  • użytki rolne: 50%
  • użytki leśne: 15%

Gmina stanowi 40,78% powierzchni powiatu.

Demografia

edytuj

Dane z 30 czerwca 2004[4]:

Opis Ogółem Kobiety Mężczyźni
jednostka osób % osób % osób %
populacja 8730 100 4264 48,8 4466 51,2
gęstość zaludnienia
(mieszk./km²)		 29,2 14,3 14,9
  • Piramida wieku mieszkańców gminy Zambrów w 2014 roku[1].


 

Sołectwa

edytuj

Bacze Mokre, Brajczewo-Sierzputy, Chmiele-Pogorzele, Chorzele, Cieciorki, Czartosy, Czerwony Bór, Dąbki-Łętownica, Długobórz, Gardlin, Goski Duże, Goski-Pełki, Grabówka, Grochy-Łętownica, Grochy-Pogorzele, Grzymały, Klimasze, Konopki-Jabłoń, Konopki-Jałbrzyków Stok, Koziki-Jałbrzyków Stok, Krajewo Białe, Krajewo Borowe, Krajewo-Ćwikły, Krajewo-Korytki, Krajewo-Łętowo, Łady-Borowe, Łady Polne, Łosie-Dołęgi, Nagórki-Jabłoń, Nowe Wierzbowo, Nowe Zakrzewo, Nowy Borek, Nowy Laskowiec (Nowy Laskowiec i Nowy Laskowiec-Kolonia), Nowy Skarżyn, Osowiec, Pęsy-Lipno, Poryte-Jabłoń, Przeździecko-Drogoszewo, Przeździecko-Mroczki, Pstrągi-Gniewoty, Rykacze, Sasiny, Sędziwuje, Stare Krajewo, Stare Wądołki, Stare Zakrzewo, Stary Laskowiec, Stary Skarżyn, Szeligi-Kolonia, Szeligi-Leśnica, Śledzie, Tabędz, Tarnowo-Goski, Wądołki-Borowe, Wądołki-Bućki, Wdziękoń Drugi, Wdziękoń Pierwszy, Wierzbowo-Wieś, Wiśniewo, Wola Zambrowska, Wola Zambrzycka, Zagroby-Łętownica, Zagroby-Zakrzewo, Zaręby-Grzymały, Zaręby-Kramki, Zaręby-Kromki, Zaręby-Krztęki, Zaręby-Świeżki, Zbrzeźnica[2].

Miejscowości bez statusu sołectwa: Boruty-Goski, Grabówka (osada leśna), Polki-Teklin.

Sąsiednie gminy

edytuj

Andrzejewo, Czyżew, Łomża, Kołaki Kościelne, Rutki, Szumowo, Śniadowo, Wysokie Mazowieckie, Zambrów

Przypisy

edytuj
  1. ↑ a b Gmina Zambrów w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-03-16], liczba ludności na podstawie danych GUS.
  2. ↑ a b Strona gminy, sołectwa
  3. ↑ a b Urząd Statystyczny w Białymstoku
  4. ↑ a b Baza Demograficzna – Tablice predefiniowane – Wyniki badań bieżących; Stan i struktura ludności; Ludność według płci i miast. GUS. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).
  5. ↑ Postanowienie z 30 stycznia (11 lutego) 1870, ogłoszone 19 (31) maja 1870 (Dziennik Praw, rok 1870, tom 70, nr 241, s. 81)
  6. ↑ 1 stycznia 1867 wg kalendarza juliańskiego
  7. ↑ Postanowienie z 17 (29) września 1866, ogłoszone 5 (17) stycznia 1867 (Dziennik Praw, rok 1866, tom 66, nr 219, s. 279)
  8. ↑ Postanowienie z 29 grudnia 1867 (10 stycznia 1868), ogłoszone 8 (20) lutego 1868 (Dziennik Praw, rok 1868, tom 67, nr 228, s. 359)
  9. ↑ Zambrów, gmina (1885)
  10. ↑ 19 maja 1870 wg kalendarza juliańskiego
  11. ↑ Postanowienie z 30 stycznia (11 lutego) 1870, ogłoszone 19 (31) maja 1870 (Dziennik Praw, rok 1870, tom 70, nr 241, str. 81)
  12. ↑ Rocznik Statystyczny Królestwa Polskiego R. 2, 1914
  13. ↑ Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej – Tom V – Województwo Białostockie, Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1924.
  14. ↑ Stan szkolnictwa powszechnego w grudniu 1917 r. na terytorjum obu byłych jeneralnych gubernatorstw: Warszawskiego i Lubelskiego.
  15. ↑ Dz.Pr.P.P. 1919 nr 13 poz. 140
  16. ↑ Dz.U. z 1938 r. nr 27, poz. 240.
  17. ↑ Dz.U. z 1945 r. nr 27, poz. 167.
  18. ↑ Wykaz Gromad Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej według stanu z dnia 1.VII 1952 r., PRL, GUS, Warszawa.
  19. ↑ Dz.U. z 1954 r. nr 43, poz. 191.
  20. ↑ Dz.U. z 1954 r. nr 49, poz. 232.
  21. ↑ Dz.U. z 1972 r. nr 49, poz. 312.
  22. ↑ Poryte Jabłoń [online], dworypogranicza.pl [dostęp 2020-12-26].
  23. ↑ O nas | Gospodarstwo Rybackie [online], elk.pl [dostęp 2024-04-26].
  24. ↑ Łosie-Dołęgi [online], dworypogranicza.pl [dostęp 2020-12-26].
  25. ↑ Dolomite Crushing Es Fabricante De Proveedores De Trituradores Móviles Mineros [online], dworeklosie.pl [dostęp 2024-04-26] (ang.).
  26. ↑ Dworek Łosie [online], www.facebook.com [dostęp 2020-12-26] (pol.).
  27. ↑ Wądołki Borowe [online], dworypogranicza.pl [dostęp 2020-12-26].
  28. ↑ Portal Regionalny i Samorządowy REGIOset. regioset.pl. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Zambrów_(gmina_wiejska)&oldid=73624451”