Grzegorz Ciechowski
Grzegorz Zbigniew[a] Ciechowski (ur. 29 sierpnia 1957 w Tczewie, zm. 22 grudnia 2001 w Warszawie) – polski muzyk rockowy, pianista, flecista, poeta, kompozytor, felietonista, autor tekstów.
 Grzegorz Ciechowski (1989) | |
| Imię i nazwisko |
Grzegorz Zbigniew[a] Ciechowski |
|---|---|
| Pseudonim |
Obywatel G.C. |
| Data i miejsce urodzenia |
29 sierpnia 1957 |
| Data i miejsce śmierci |
22 grudnia 2001 |
| Przyczyna śmierci | |
| Instrumenty | |
| Gatunki | |
| Zawód | |
| Aktywność |
1976–2001 |
| Powiązania | |
| Zespoły | |
| Republika (1981–1986, 1990–2001) Obywatel G.C. (1986–1992) | |
| Odznaczenia | |
| |
| Strona internetowa | |
Działalność artystyczną zaczynał w toruńskim klubie studenckim „Od Nowa” w 1980. W tym samym roku został liderem i wokalistą zespołu Republika. Jako solista występował m.in. pod pseudonimami Obywatel G.C. i Grzegorz z Ciechowa[1]. Pisał również teksty innym wykonawcom, m.in. zespołowi Lady Pank („Zostawcie Titanica”) i Justynie Steczkowskiej (pod pseudonimem Ewa Omernik)[2].
Życiorys
edytujWczesne lata
edytujUrodził się 29 sierpnia 1957 w Tczewie[3][4]. Był drugim z trojga dzieci Zbigniewa (1923-1993)[5] – prezesa tamtejszej Okręgowej Spółdzielni Mleczarskiej i Heleny Omernik (1930[5]-2022[6]). Miał siostry: Aleksandrę (ur. 26 sierpnia 1954) i Małgorzatę (ur. 1966)[7]. W Tczewie uczęszczał do szkoły podstawowej, w 1972 rozpoczął naukę w I Liceum Ogólnokształcącym im. Marii Skłodowskiej-Curie, w którym w 1976 złożył egzamin dojrzałości.
W latach szkolnych rozwijał zainteresowania muzyczne i literackie; grał na flecie i pianinie, występował w chórze i jako flecista w zespołach Nocny Pociąg i (od 1976) Jazz Formation. Pisał wiersze i zbierał płyty, a także ćwiczył kulturystykę. Studiował polonistykę na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu. W trakcie studiów wydał tom wierszy i rozpoczął karierę muzyczną.
Kariera
edytujW 1979 dołączył do zespołu Res Publica, prowadzonego przez Jana Castora. Szybko został jego liderem i napisał większość utworów grupy, która w 1980 przyjęła nazwę Republika. Zespół rozpoczął publiczne występy jesienią 1981 w Toruniu, a wiosną 1982 zagrał w Warszawie. Proponował ostre brzmienie, oryginalne teksty i czarno-biały styl wizualny. Utwory Republiki odbierano jako inteligentne spojrzenie na sytuację jednostki w odhumanizowanym społeczeństwie. Pierwsze nagrania to zarazem największe przeboje zespołu, tj. „Kombinat”, „Gadające głowy”, „Sexy Doll”, „Układ sił”, „Telefony” i „Biała flaga”.
We wrześniu 1982 nagrał z formacją album pt. Nowe sytuacje, który wydał w marcu 1983. Napisał wszystkie 10 premierowych utworów z płyty. Nagrał też anglojęzyczną wersję albumu, która ukazała się rok później w Wielkiej Brytanii jako 1984. W tym samym roku wystąpił z Republiką na festiwalu w Roskilde, na którym śpiewał po polsku i po angielsku. Przez rok przygotowywał z zespołem materiał na nową płytę. W listopadzie 1984 wydali album pt. Nieustanne tango, na którym umieścili przeboje: „Obcy astronom”, „Zróbmy to (teraz)”, „Poranna wiadomość”. W następnych latach nagrali jeszcze kilka utworów, m.in. „Ciało”, „Klatka”, „Sam na linie” i „Moja krew”.
Ciechowski jako jeden z pierwszych w polskim show-biznesie zaczął stosować kontrowersję jako sposób na promocję zespołu i swojej osoby. Wyreżyserował reportaż radiowy, w którym zaprezentował się jako gwiazda rocka[8].
W 1986 zakończył działalność Republiki i zaczął występować pod pseudonimem artystycznym Obywatel G.C.. W 1986 wydał pierwszy solowy album, również zatytułowany Obywatel G.C. Dwa lata później wydał album pt. Tak! Tak!, na którym umieścił przeboje: „Nie pytaj o Polskę” i „Tak... tak... to ja”. Jego muzyka była bardziej osobista i łagodniejsza, a brzmienie bardziej oparte na instrumentach klawiszowych i mniej oryginalne niż wcześniej. Wyraźnie wzbogacił instrumentarium, grał m.in. na pianie Fendera i organach Hammonda. W sierpniu 1988 wystąpił na festiwalu w Sopocie. W 1989 wydał muzykę do filmu Stan strachu.
W 1990 wrócił do śpiewania z Republiką, a pierwszy koncert po zjednoczeniu zagrali w Opolu. W 1991 wydali album pt. 1991, który promowali utworem „Lawa”. Ciechowski w tym samym roku wydał także solowy album pt. Obywatel świata i napisał muzykę filmową do serialu Schloss Pompon Rouge, a Roland Rowiński napisał scenariusz do filmu Obywatel świata na podstawie noweli Ciechowskiego. W 1993 artysta wydał z Republiką płytę pt. Siódma pieczęć i koncert akustyczny Republika bez prądu.
Od połowy lat 90. stabilizował swoje życie osobiste i karierę muzyczną, m.in. wydał składankową płytę solową pt. Selekcja i tom wierszy Wokół niej, a z Republiką nagrał płytę pt. Republika marzeń. W 1996 pod pseudonimem artystycznym Grzegorz z Ciechowa wydał album pt. OjDADAna z muzyką nawiązującą do polskiego folkloru, zawierającą m.in. utwór „Piejo kury, piejo”. Udzielał się też jako producent płytowy, współpracował m.in. z Kayah, Kasią Kowalską, Justyną Steczkowską, Marcinem Rozynkiem, Krzysztofem Antkowiakiem i Katarzyną Groniec. W 1998 nagrał i wydał przedostatni album z Republiką pt. Masakra, który promowali przebojami: „Mamona”, „Raz na milion lat” i „Odchodząc”. Później ukazały się tylko wznowienia dawnych nagrań oraz muzyka Ciechowskiego do filmu Wiedźmin (2001).
Nagrania do kolejnej płyty Republiki przerwała niespodziewana śmierć Ciechowskiego. Kilka gotowych piosenek, m.in. „Śmierć na pięć”, zostało wydanych w 2002 na albumie pt. Republika. Zespół zakończył działalność koncertem pt. „Kombinat”, który odbył się 16 marca 2002 w ramach 23. Przeglądu Piosenki Aktorskiej[9].
Archiwalne nagrania Ciechowskiego i Republiki ukazały się po śmierci artysty w kilku obszernych wydawnictwach płytowych. Album z koncertem zespołu, zarejestrowanym w 1998 w studiu Programu Trzeciego, dołączono 7 listopada 2007[10] do dziennika „Rzeczpospolita”. Od kilku lat odbywają się w Tczewie festiwale jego muzyki In memoriam. Toruń przyznaje nagrodę artystyczną jego imienia. Pod koniec lata 2007 przygotowano książkę o Obywatelu G.C. pt. „Grzegorz Ciechowski 1957–2001. Wybitny artysta rodem z Tczewa”, którą zredagował jego szkolny kolega, poseł Jan Kulas. Książka ukazała się w 50. rocznicę urodzin muzyka.
Mieszkał przy ul. Wojskowej na warszawskim Zaciszu[11].
Śmierć i pochówek
edytujZmarł niespodziewanie w sobotę, 22 grudnia 2001 w szpitalu w Warszawie[12], po przeprowadzonej w trybie nagłym operacji tętniaka serca. Tuż przed tym zabiegiem spisał testament[13].
4 stycznia 2002 odbył się pogrzeb Ciechowskiego, a urnę z jego prochami złożono na cmentarzu Wojskowym na Powązkach (kwatera C 17, rząd 5)[14][15][16].
Nagrody
edytujW 2002 otrzymał za album Wiedźmin Orła w kategorii „Najlepsza muzyka”[17].
Corocznie, podczas koncertu pamięci Grzegorza Ciechowskiego w Klubie Studenckim Od Nowa na toruńskich Bielanach, przyznawana jest specjalna nagroda jego imienia dla młodych, utalentowanych muzyków.
Prezydent Aleksander Kwaśniewski odznaczył go pośmiertnie Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski[14][15][18].
12 września 2009 na Międzynarodowym Festiwalu Producentów Muzycznych Soundedit '09 otrzymał pośmiertnie nagrodę „Człowiek ze Złotym Uchem”[19]. Statuetkę w imieniu zmarłego producenta odebrała jego córka, Weronika Ciechowska[19].
Upamiętnienie
edytuj- W 2004 imieniem Grzegorza Ciechowskiego nazwano ulicę w Łodzi, na osiedlu Mikołajew.[20]
- W 2012 imieniem Grzegorza Ciechowskiego nazwano ulicę w miejscowości Kolonia Brużyca.[21]
- We wrześniu 2013 imieniem Grzegorza Ciechowskiego nazwano skwer w warszawskiej dzielnicy Targówek[22].
- Jego zespół Republika został uhonorowany w Toruniu w Piernikowej Alei Gwiazd, specjalną płytą mosiężną na trotuarze na Rynku Staromiejskim.
- W grudniu 2014 Narodowy Bank Polski wyemitował srebrne monety kolekcjonerskie poświęcone Grzegorzowi Ciechowskiemu – tradycyjną okrągłą oraz w kwadratową – w kształcie opakowania płyty CD. Ukazały się one w serii „Historia Polskiej Muzyki Rozrywkowej” w nakładzie 30 tys. sztuk każda[23].
- Parowóz jako zabytek pomalowany w czarno-białe pasy, znajdujący się w Tczewie, mieście rodzinnym Grzegorza Ciechowskiego[24].
- Od 29 czerwca 2012 Amfiteatr w Tczewie nosi imię Grzegorza Ciechowskiego[25].
- Od 15 grudnia 2016 plac przed Centrum Kulturalno-Kongresowym Jordanki w Toruniu nosi imię Grzegorza Ciechowskiego[26].
- 26 czerwca 2018 jednej z ulic na Ratajach w Poznaniu (jeszcze niewybudowanej) nadano imię Grzegorza Ciechowskiego[27].
- Na wydanej 3 sierpnia 2020 roku płycie Białasa H8M5, w utworze Inwazja zostały wykorzystane słowa Grzegorza Ciechowskiego Inwazja spadnie na kraj z piosenki Noc wampira Republiki.
- W grudniu 2020 na szczycie budynku UMK przy ul. Reja 25 powstał mural upamiętniający Grzegorza Ciechowskiego[28].
- W 2021 jako „Grzegorz C” został wspomniany w coverze utworu „Czas Ołowiu” grupy Razem Robimy Dobro.
- Piosenki Grzegorza Ciechowskiego zostały wykorzystane przez Teatr Muzyczny w Poznaniu do stworzenia spektaklu muzycznego Kombinat[29], w reżyserii Wojciecha Kościelniaka.
- Na wydanej 2 listopada 2022 roku płycie Hard Rockets "Elektryczne Dziady i inne gusła" znalazł się utwór "Rewolucja" stanowiący polemikę z piosenką "Tak... Tak... to ja...", którego tekst jest pisany z perspektywy świata po drugiej stronie lustra.
Życie prywatne
edytujW latach 70. ożenił się z Jolantą Muchlińską. Rozstał się z nią przez romans z aktorką i reżyserką Małgorzatą Potocką, z którą związany był od końca 1985 do 1994[30], miał z nią córkę Weronikę (ur. 1987). W 1994 poślubił Annę Wędrowską[31], z którą miał troje dzieci: Helenę (ur. 1995), Brunona (ur. 1996) i Józefinę (ur. 2002).
Dyskografia
edytujJako Obywatel G.C.
edytuj- 1986: Obywatel G.C.
- 1988: Tak! Tak!
- 1989: Citizen G.C. (EP)
- 1989: Stan strachu (ścieżka dźwiękowa)
- 1992: Obywatel świata
- 1993: Selekcja
- 2007: Gwiazdy polskiej muzyki lat 80.
Jako Grzegorz z Ciechowa
edytujJako on sam
edytuj- 1991: Schloss Pompon Rouge (ścieżka dźwiękowa)
- 2001: Wiedźmin (ścieżka dźwiękowa)
- 2004: Kolekcja – 10-płytowa antologia dokumentująca solową działalność artysty
Inne wydawnictwa
edytuj- 2005: Republique – muzyka Grzegorza Ciechowskiego w aranżacji Stefana Sendeckiego wykonywana przez Kwartet Śląski
- 2007: Grzegorz Ciechowski 1957–2001 Wybitny artysta rodem z Tczewa – książka pod redakcją Jana Kulasa
- 2010: Ciechowski. Moja krew – największe przeboje Ciechowskiego i Republiki wykonane przez Kasię Kowalską w studiu imienia Agnieszki Osieckiej
Uwagi
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ ciechowski.art.pl. [dostęp 2009-12-05]. (pol.).
- ↑ Jacek Cieślak: Piosenka pod pseudonimem. rp.pl, 2008-08-03. [dostęp 2021-01-24].
- ↑ Witold Filler: Gwiazdozbiór estrady polskiej: od Zimińskiej do Kayah. Philip Wilson, 1999, s. 27. ISBN 978-83-7236-097-7.
- ↑ Leszek Gnoiński, Jan Skaradziński, Encyklopedia polskiego rocka, Warszawa: Świat Książki, 1997, s. 322, ISBN 83-7129-570-7, OCLC 43868642.
- ↑ a b ZBIGNIEW CIECHOWSKI [online] [dostęp 2020-05-30] (pol.).
- ↑ Nie żyje Helena Ciechowska, mama Grzegorza Ciechowskiego. „Żegnaj cudowny człowieku” [online], Interia.pl, 1 lutego 2022.
- ↑ Nie potrafił wytłumaczyć, jak komponował – po prostu czuł muzykę. Grzegorza Ciechowskiego wspominają mama i siostra [cz. 1] [online], Radio Tczew, 28 lutego 2018 [dostęp 2020-05-30].
- ↑ Posłuchaj, jak Ciechowski wkręcił całą Polskę [online], Wyborcza.pl, 22 grudnia 2011 [dostęp 2016-02-05] [zarchiwizowane z adresu 2016-02-12].
- ↑ REPUBLIKA – 23. Przegląd Piosenki Aktorskiej, republika.art.pl [zarchiwizowane 2007-08-23].
- ↑ Pierwsza strona „Rzeczpospolitej” z 7 listopada 2007 [online] [zarchiwizowane z adresu 2012-07-14].
- ↑ Wojskowa -− enklawa Bródna na Zaciszu. [w:] Zacisze w Warszawie [on-line]. [dostęp 2023-11-19].
- ↑ Grzegorz Ciechowski nie żyje. interia.pl, 2001-12-22. [dostęp 2021-01-24]. (pol.).
- ↑ Grzegorz Ciechowski – Informacje, ciechowski.art.pl [zarchiwizowane 2012-03-28].
- ↑ a b Pogrzeb Grzegorza Ciechowskiego. interia.pl, 2002-01-04. [dostęp 2021-01-24]. (pol.).
- ↑ a b Pogrzeb Grzegorza Ciechowskiego [online], Wyborcza.pl, 4 stycznia 2002 [zarchiwizowane z adresu 2011-02-24].
- ↑ Tadeusz Sobieraj: Orły Niepodległości. Cmentarz Wojskowy na Powązkach w Warszawie w setną rocznicę jego powstania (1912–2012). Ząbki: Apostolicum, 2012, s. 100. ISBN 978-83-7031-808-6.
- ↑ Laureaci 2002. pnf.pl. [dostęp 2021-01-24]. (pol.).
- ↑ Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 4 stycznia 2002 r. o nadaniu orderu.. isap.sejm.gov.pl. [dostęp 2023-12-03]. (pol.).
- ↑ a b Soundedit, czyli łódzkie święto muzyki, [w:] informacje prasowe, Warszawa: iSource SA, 10 września 2009 [dostęp 2012-10-31].
- ↑ Danuta Bieńkowska, Elżbieta Umińska-Tytoń, Słownik nazewnictwa miejskiego Łodzi [online], Łódzki Ośrodek Geodezji [dostęp 2023-03-27].
- ↑ Uchwała nr XXXIII/305/12 Rady Miejskiej w Aleksandrowie Łódzkim z dnia 28 listopada 2012 r. w sprawie: nadania nazwy ulicy w Kolonii Brużyca [online], BIP - Gmina Aleksandrów Łódzki [dostęp 2023-03-29].
- ↑ Uchwała nr LXIV/1797/2013 Rady Miasta Stołecznego Warszawy z dnia 12 września 2013 w sprawie nadania nazwy obiektowi miejskiemu w Dzielnicy Targówek m.st. Warszawy. [w:] Dziennik Urzędowy Województwa Mazowieckiego poz. 9738 [on-line]. edziennik.mazowieckie.pl, 19 września 2013. [dostęp 2014-07-21].
- ↑ „Grzegorz Ciechowski” – piąta moneta z serii „Historia polskiej muzyki rozrywkowej”, nbp.pl, 11 grudnia 2014 [dostęp 2015-08-18] [zarchiwizowane 2017-09-06] (pol.).
- ↑ Sebastian Dadaczyński: Lokomotywa w barwach Republiki. tczew.naszemiasto.pl, 2012-03-07. [dostęp 2021-01-24]. (pol.).
- ↑ Uchwała Nr XIX /158/ 2012 Rady Miejskiej w Tczewie z dnia 26 kwietnia 2012 roku w sprawie nadania Amfiteatrowi w Tczewie imienia Grzegorza Ciechowskiego. bip.tczew.pl, 2012-04-26. [dostęp 2021-01-24]. (pol.).
- ↑ Plac Grzegorza Ciechowskiego w Toruniu – Kultura – Polskie Radio PiK [online], radiopik.pl [dostęp 2016-12-15].
- ↑ Poznań ma ulicę Grzegorza Ciechowskiego, „epoznan.pl” [dostęp 2018-07-02] (ang.).
- ↑ Wielki mural upamiętniający Grzegorza Ciechowskiego powstał w Toruniu [online], wyborcza.pl [dostęp 2020-12-03].
- ↑ Teatr Muzyczny w Poznaniu, teatr-muzyczny.pl [dostęp 2022-09-15] [zarchiwizowane 2022-07-09].
- ↑ Małgorzata Potocka na filmweb.
- ↑ Weronika Kostyra: Żona Grzegorza Ciechowskiego nakręciła film o ich uczuciu.... viva.pl, 2019-06-10. [dostęp 2021-01-24]. (pol.).
