Karol Kossok
Karol Albert Jakub Kossok (ur. 28 stycznia 1907 w Katowicach, zm. 11 marca 1946 w radzieckiej strefie okupacyjnej Niemiec) – polski piłkarz występujący na pozycji napastnika, reprezentant Polski w latach 1928–1932, trener piłkarski, żołnierz Wehrmachtu w okresie II wojny światowej.
Pełne imię i nazwisko |
Karol Albert Jakub Kossok | ||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Data i miejsce urodzenia |
28 stycznia 1907 | ||||||||||||||||||||||||
Data i miejsce śmierci |
11 marca 1946 | ||||||||||||||||||||||||
Wzrost |
183 cm[1] | ||||||||||||||||||||||||
Pozycja | |||||||||||||||||||||||||
Kariera juniorska | |||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||
Kariera seniorska[a] | |||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||
Kariera reprezentacyjna | |||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||
Kariera trenerska | |||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||
|
Karierę piłkarską rozpoczynał w 1921 roku w juniorach 1. FC Katowice (wówczas FC Preußen 05 Kattowitz). Po dwóch latach został przeniesiony do zespołu seniorów, w którym występował do 1928 roku. W tym czasie Kossok zdobył z drużyną wicemistrzostwo Polski w sezonie 1927. W 1929 roku został zawodnikiem Cracovii, którą reprezentował przez okres dwóch lat. W sezonie 1930 zdobył z „Pasami” tytuł mistrza Polski, zaś z dwudziestoma czterema bramkami został najlepszym strzelcem zespołu. Miał się wówczas spodziewać ze strony klubu „stosownej gratyfikacji”, jednak oczekiwania zakończyły się fiaskiem i odejściem do Pogoni Lwów. Kossok opuścił drużynę po roku, gdyż żądał wyższego honorarium niż był w stanie zaoferować mu klub. Chciał wrócić do Cracovii, jednak Pogoń nie wyraziła zgody na jego zwolnienie. Wobec braku aprobaty, musiał odbyć roczną karencję obejmującą zakaz gry w meczach o punkty i wrócił do „Pasów” w 1933 roku. W sezonie 1934 święcił drugie w karierze wicemistrzostwo kraju. W 1936 roku objął funkcję grającego trenera. Będąc czynnym zawodnikiem rozpoczął w 1935 roku pracę w Polskim Związku Piłki Nożnej w charakterze trenera objazdowego, którą kontynuował przez dwa lata. W 1937 roku prowadził reprezentację Polski w zastępstwie Józefa Kałuży. W latach 1938–1939 był trenerem Polonii Warszawa.
Kariera piłkarska
edytuj1. FC Katowice
edytujKossok urodził się 28 stycznia 1907 roku w Katowicach[1]. Treningi w 1. FC Katowice (wówczas FC Preußen 05 Kattowitz) rozpoczął w wieku czternastu lat w zespole juniorów. Po dwóch latach zagrał w drużynie seniorów w kwalifikacyjnym spotkaniu o wejście do klasy A przeciwko Przyjaciołom Sportu i zdobył w nim jedyną bramkę dającą zwycięstwo. Kossok został od tego momentu na stałe włączony do kadry seniorów[2].
W sezonie 1927 1. FC Katowice grało w I lidze. Polską ligę utworzono wówczas na zasadzie „typowania uczestników godnych elitarnych rozgrywek i gotowych ponieść koszta związane z całorocznymi konfrontacjami na terenie kraju”. Kossok zadebiutował w I lidze 3 kwietnia 1927 roku w wygranym 0:7 meczu z Ruchem Chorzów, zaś pierwszego gola strzelił w tymże spotkaniu. Zdobył w tej rywalizacji jeszcze dwie bramki, dzięki czemu skompletował hat tricka[3]. Inne źródła podają informację, jakoby Kossok strzelił w tym meczu cztery bramki, przez co miał być pierwszym piłkarzem w historii I ligi z tą ilością trafień w jednym spotkaniu[4][5]. 1. FC Katowice zakończyło debiutanckie rozgrywki ligowe z tytułem wicemistrza Polski[6]. Kossok wystąpił w siedemnastu meczach i był autorem trzynastu trafień, dzięki czemu był trzecim najlepszym strzelcem zespołu[1][3][b].
W lutym 1928 roku Kossok strzelił pięć bramek w wygranym 9:3 meczu towarzyskim z Naprzodem Lipiny[7]. W sierpniu zastąpił w 65. minucie Emila Görlitza na pozycji bramkarza w ligowej rywalizacji z Czarnymi Lwów[8]. W listopadzie został zawieszony przez klub na spotkanie przeciwko Pogoni Lwów (1:0, 4 listopada 1928)[9]. W sezonie 1928 1. FC Katowice zajęło na zakończenie rozgrywek piąte miejsce w tabeli ligowej[10]. Kossok zagrał w dwudziestu sześciu meczach i strzelił szesnaście bramek, dzięki czemu był najlepszym strzelcem zespołu[1][8][11][c]. Po zakończeniu sezonu przeszedł do Cracovii[1]. Zdaniem Jerzego Herischa, Kossok odszedł z 1. FC Katowice, ponieważ chciał być kimś w polskim futbolu, a tego gra w „niemieckim” klubie nie gwarantowała[12].
Cracovia
edytujKossok trafił do Cracovii w sezonie 1929. Powodem, dla którego zmienił przynależność klubową miała być „możliwość współgrania z dwójką słynnych techników Kałużą i Sperlingiem”, dzięki czemu mógł osiągnąć „maksimum zadowolenia sportowego”. Swój wybór argumentował również realizacją pragnienia ojca, który chciał, aby synowie grali w barwach polskich drużyn[2]. Ponadto otrzymał dobrze płatną pracę w dyrekcji krakowskiej kolei, jednak musiał stanąć przed komisją, której miał udowodnić fakt, że poprzez przyjęcie pracy na stanowisku urzędnika kolejowego sprzeniewierza się zasadom amatorstwa[13]. Kossok zadebiutował oficjalnie w „Pasach” 19 maja 1929 roku w wygranym 5:0 meczu szóstej kolejki ligowej przeciwko Warcie Poznań. Pierwszą bramkę dla Cracovii zdobył w tymże spotkaniu. W czerwcu doznał kontuzji uda w konfrontacji z Wisłą Kraków (3:1, 9 czerwca 1929), przez co nie zagrał w trzech kolejkach ligowych[14]. W listopadzie był autorem hat tricka w wygranym pojedynku z Czarnymi Lwów (8:0, 1 listopada 1929)[15]. Cracovia zajęła na zakończenie rozgrywek szóste miejsce w tabeli ligowej[15]. Kossok zagrał w piętnastu spotkaniach i strzelił siedemnaście bramek, dzięki czemu był najlepszym strzelcem w drużynie[1][16]. W grudniu zdobył trzy gole w wygranym meczu towarzyskim z Legią Kraków (9:2, 15 grudnia 1929)[17].
W sezonie 1930 Kossok przejął funkcję kapitana drużyny po Józefie Kubińskim[18][19]. W marcu 1930 roku strzelił trzy bramki w towarzyskim spotkaniu z Bielitz-Bialaer Sport Verein Bielsko (6:0, 16 marca 1930)[20]. W kwietniu trzykrotnie pokonał Hermana Kremera w ligowym meczu rozegranym przeciwko Ruchowi Chorzów (3:0, 6 kwietnia 1930). W maju strzelił bramkę bezpośrednio z rzutu rożnego w konfrontacji z Pogonią Lwów (0:2, 25 maja 1930)[21]. W sierpniu zdobył hat tricka w meczu z ŁTSG–em Łódź (0:5, 3 sierpnia 1930) i Warszawianką (3:0, 17 sierpnia 1930), natomiast w sparingu z Giewontem Zakopane był autorem jedenastu trafień (0:21, 9 sierpnia 1930)[21][22]. W listopadzie strzelił dwie bramki w spotkaniu z Czarnymi Lwów (2:1, 23 listopada 1930), dzięki którym Cracovia wygrała pojedynek i na kolejkę przed zakończeniem sezonu 1930 została mistrzem Polski[21][13]. Kossok wystąpił we wszystkich dwudziestu dwóch meczach ligowych w pełnym wymiarze czasowym i zdobył dwadzieścia cztery bramki[1]. Był tym samym najlepszym strzelcem zespołu oraz rozgrywek ligowych[16][23][24]. Po udanym sezonie miał spodziewać się ze strony klubu „stosownej gratyfikacji”, jednak oczekiwania zakończyły się fiaskiem i odejściem z klubu[25].
Pogoń Lwów
edytujKossok trafił do Pogoni Lwów w sezonie 1931, której podobno sam miał zaoferować swoje usługi[26][13]. W marcu Pogoń zwyciężyła 9:1 z Ukrainą Lwów i 7:0 Drugim Sokół w przedsezonowych meczach towarzyskich, w których Kossok zdobył po cztery gole[27][28]. W barwach nowego zespołu zadebiutował oficjalnie 19 kwietnia 1931 roku w wygranym 5:1 meczu ligowym przeciwko Warszawiance, zaś pierwszą bramkę strzelił w tymże spotkaniu. We wrześniu był autorem trafienia w konfrontacji z Czarnymi Lwów (1:1, 6 września 1931) i zapoczątkował w ten sposób serię ośmiu kolejnych meczów ligowych ze strzelonym golem. W wygranym pojedynku Warszawianką zdobył w pierwszej połowie hat tricka (1:3, 19 września 1931)[29]. Wyczyn ten powtórzył w październiku podczas wygranego 5:1 sparingu z Hasmoneą Lwów[30]. Pogoń zakończyła rozgrywki ligowe na czwartym miejscu w tabeli[29]. Kossok zagrał we wszystkich dwudziestu dwóch meczach i strzelił tyle samo bramek, dzięki czemu był najlepszym strzelcem zespołu[1]. W klasyfikacji na najlepszego strzelca ligi zajął drugie miejsce[31]. Z drużyny odszedł po sezonie, ponieważ żądał wyższego honorarium niż był w stanie zaoferować mu klub[26]. Kossok chciał wrócić do Cracovii, jednak Pogoń nie zgodziła się na jego zwolnienie[32]. Zgodnie z ówczesnymi przepisami, wobec braku aprobaty, musiał odbyć roczną karencję obejmującą zakaz gry w meczach o punkty[25].
Powrót do Cracovii
edytujKossok trafił ponownie do Cracovii po rocznej karencji[23]. Pierwszy oficjalny mecz po powrocie zagrał 2 kwietnia 1933 roku przeciwko Podgórzu Kraków, który został wygrany przez „Pasy” 3:0, zaś Kossok był w nim autorem jednej z bramek[33]. W maju podczas spotkania ligowego z Wartą Poznań (4:1, 14 maja 1933) doznał po faulu Konrada Ofierzyńskiego wysięku w stawie kolanowym[34][35]. W wyniku odniesionej kontuzji Kossok nie wybiegł na boisko do końca rozgrywek ligowych[33]. Zagrał w trzech meczach i zdobył jedną bramkę, zaś Cracovia zakończyła sezon 1933 na czwartym miejscu w tabeli[1][33].
W marcu 1934 roku Kossok strzelił trzy bramki w meczu towarzyskim z Pogonią Katowice (3:1, 11 marca 1934)[36]. Na przełomie kwietnia i maja wystąpił w trzech kolejkach ligowych, po czym doświadczył trzymiesięcznej przerwy w rozgrywkach[37]. Poprzez odnawiający się uraz z ubiegłego sezonu, Kossok został w czerwcu trenerem krakowskiego i kieleckiego okręgu piłkarskiego. Wbrew doniesieniom prasowym nie zakończył kariery piłkarskiej, gdyż w wyniku porozumienia z Polskim Związkiem Piłki Nożnej otrzymał zapewnienie, że w każdej chwili może wrócić na boisko jako czynny zawodnik[38][39]. W sierpniu wystąpił po odbytej przerwie w ligowym spotkaniu z Podgórzem Kraków (3:1, 2 sierpnia 1934)[40]. We wrześniu prowadził treningi piłkarskie klubów w Częstochowie, zaś w październiku przystąpił do pracy w Zagłębiu Dąbrowskim[41][42]. W listopadzie strzelił cztery gole i nie wykorzystał rzutu karnego w konfrontacji z Polonią Warszawa (5:0, 18 listopada 1934)[43]. W sezonie 1934 Cracovia zdobyła wicemistrzostwo Polski[44]. Kossok zagrał w sześciu spotkaniach ligowych i strzelił pięć bramek, dzięki czemu był trzecim najlepszym strzelcem drużyny[1][16].
W listopadzie 1935 roku Kossok został zdyskwalifikowany na dwa tygodnie przez wydział gier i dyscypliny Polskiego Związku Piłki Nożnej za brutalną grę w czasie spotkania z Wartą Poznań (3:1, 10 listopada 1935)[45]. Zagrał jednak w ostatniej kolejce ligowej, w której „Pasy” podejmowały Ruch Chorzów (1:1, 17 listopada 1935)[46]. Zwycięstwo w tym spotkaniu dałoby Cracovii utrzymanie w lidze, jednak remis dał jej dziesiąte miejsce w tabeli i oznaczał spadek do A klasy[47]. Kossok wystąpił w sześciu meczach i strzelił dwie bramki[1].
W 1936 roku Kossok objął funkcję grającego trenera[47]. Rozgrywki A klasy toczyły się w sezonie 1935/1936 systemem jesień–wiosna, przeciwnie aniżeli rozgrywki I ligi. Cracovia dołączyła do rozgrywek w połowie sezonu w miejsce usuniętej automatycznie drużyny rezerw, która zdobyła wówczas dziewięć punktów[48]. W czerwcu Kossok strzelił cztery gole w meczu z Wawelem Kraków (8:0, 21 czerwca 1936)[49]. „Pasy” zostały mistrzem rundy wiosennej i zakwalifikowały się do rundy finałowej, której wskutek wątpliwości regulaminowych nie rozegrano. Cracovia otrzymała wtenczas prawo do gry w barażach poprzez decyzję Polskiego Związku Piłki Nożnej, który uznał zespół mistrzem okręgu krakowskiego na podstawie wyników sportowych[48]. Kossok zagrał w pięciu meczach A klasy i zdobył w nich osiem bramek[49][50][51][52][53]. W eliminacjach o prawo do gry w barażach Cracovia zajęła pierwsze miejsce w grupie. W sierpniu Kossok strzelił hat tricka w spotkaniu z RKS–em Hajduki (13:0, 9 sierpnia 1936). W eliminacjach wystąpił w czterech meczach i był autorem sześciu bramek. „Pasy” wróciły do I ligi po wygraniu w kolejnej fazie baraży grupy finałowej, zaś Kossok wystąpił w jednym pojedynku[54]. W sezonie 1937 Kossok znajdował się w kadrze Cracovii jednak nie zagrał w żadnym spotkaniu[1]
Kariera reprezentacyjna
edytujReprezentacja Polski
edytujKossok był reprezentantem Polski w latach 1928–1932. Wystąpił w tym czasie w pięciu meczach i zdobył trzy bramki[55]. Zadebiutował 1 lipca 1928 roku w kadrze prowadzonej przez selekcjonera Tadeusza Kuchara w wygranym 2:1 spotkaniu towarzyskim przeciwko Szwecji[56], zaś pierwszą bramkę zdobył 5 lipca 1931 roku w zwycięskim 0:6 meczu z Łotwą[57]. Karierę reprezentacyjną zakończył po wygranym pojedynku z Łotwą (2:1, 2 października 1932), w którym na początku drugiej połowy strzelił gola dla reprezentacji Polski[58].
Kariera trenerska
edytujCracovia
edytujW sezonie 1936 Kossok został grającym trenerem w Cracovii, która w poprzednich rozgrywkach spadła pod wodzą Aloisa Pulpittela do A klasy[15]. Kossok zadebiutował na ławce trenerskiej „Pasów” 29 marca 1936 roku w wygranym 4:0 spotkaniu z Fablokiem Chrzanów[50]. Cracovia zakończyła rozgrywki okręgu krakowskiego na pierwszym miejscu z dorobkiem dwudziestu siedmiu punktów (trzynaście zwycięstw, jeden remis; stosunek bramek 56:10). Wskutek decyzji Polskiego Związku Piłki Nożnej „Pasy” awansowały do eliminacji o prawo do gry w barażach na podstawie wyników sportowych[48]. W grupie eliminacyjnej drużyna Kossoka zajęła pierwsze miejsce z dorobkiem jedenastu punktów (pięć zwycięstw, jeden remis; stosunek bramek 36:1), wyprzedzając Pogoń Stryj, RKS Hajduki i Polonię Przemyśl. Cracovia awansowała do I ligi po wygraniu baraży w grupie finałowej. Z dorobkiem dziesięciu punktów (cztery zwycięstwa, dwa remisy; stosunek bramek: 15:4) wyprzedziła w tabeli AKS Chorzów, Śmigły Wilno i Brygadę Częstochowa[54]. Po zakończeniu sezonu drużynę przejął Franciszek Zastawniak[59].
Reprezentacja Polski
edytujW połowie 1935 roku Kossok rozpoczął pracę dla Polskiego Związku Piłki Nożnej w charakterze trenera objazdowego[60]. W 1936 roku współpracował z selekcjonerem Józefem Kałużą podczas przygotowań do igrzysk olimpijskich w Berlinie[1], zaś 10 października 1937 roku prowadził reprezentację w jego zastępstwie w wygranym 2:1 spotkaniu z reprezentacją Łotwy, które rozegrano w Katowicach[d][61]. Pracę w Polskim Związku Piłki Nożnej kontynuował do końca 1937 roku[60].
Polonia Warszawa
edytujKossok został trenerem Polonii Warszawa w sezonie 1938. Zmienił na tym stanowisku Jerzego Bułanowa, który wywalczył w poprzednim sezonie z „Czarnymi Koszulami” awans do I ligi[62]. Kossok zadebiutował na ławce trenerskiej Polonii 10 kwietnia 1938 roku w przegranym 7:1 spotkaniu z Wartą Poznań. Zespół zajął pod wodzą nowego trenera czwarte miejsce w tabeli na zakończenie rozgrywek ligowych[63]. Lokalna prasa pisała wtenczas o Kossoku, że dokonuje gigantycznej pracy, przekształcając ospałą drużynę w armię bojowników. (...) Wie co robić i dobrze porusza się w każdym miejscu, na murawie i w gabinetach[64].
W sezonie 1939 rozgrywki ligowe nie zostały dokończone z powodu wybuchu II wojny światowej[65]. Kossok prowadził Polonię w dwunastu kolejkach ligowych. W momencie przerwania rozgrywek drużyna zajmowała siódme miejsce w tabeli[66].
Statystyki
edytujKlubowe (1927–1937)
edytujSezon | Klub | Liga | Liga krajowa[1] | Baraże | Łącznie | |||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Mecze | Bramki | Mecze | Bramki | Mecze | Bramki | |||
1927 | 1. FC Katowice | I Liga | 17 | 13 | – | 17 | 13 | |
1928 | 26 | 16 | 26 | 16 | ||||
1929 | Cracovia | 15 | 17 | 15 | 17 | |||
1930 | 22 | 24 | 22 | 24 | ||||
1931 | Pogoń Lwów | 22 | 22 | 22 | 22 | |||
1932 | niestowarzyszony | |||||||
1933 | Cracovia | I Liga | 3 | 1 | – | 3 | 1 | |
1934 | 6 | 5 | 6 | 5 | ||||
1935 | 6 | 2 | 6 | 2 | ||||
1936 | A klasa | 5[49][50][51][52][53] | 8[49][50][52][53] | 5[54] | 6[54] | 10 | 14 | |
1937 | I liga | – | ||||||
Podsumowanie | ||||||||
Razem | 1. FC Katowice | 43 | 29 | – | 43 | 29 | ||
Cracovia | 57 | 57 | 5 | 6 | 62 | 63 | ||
Pogoń Lwów | 22 | 22 | – | 22 | 22 | |||
Razem w karierze | 122 | 108 | 5 | 6 | 127 | 114 |
Reprezentacja Polski
edytujReprezentacja | Rok | Mecze | Bramki |
---|---|---|---|
Polska | 1928 | 1 | 0 |
1929 | 0 | 0 | |
1930 | 0 | 0 | |
1931 | 3 | 2 | |
1932 | 1 | 1 | |
Ogólnie | 5 | 3 |
Mecze i gole w reprezentacji[67][68] | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
Polska | |||||||
Lp. | Data | Miejsce | Przeciwnik | Wynik | Gol | Rozgrywki | |
1. | 01.07.1928 | Katowice, Polska | Szwecja | 2:1 | towarzyski | ||
nieoficjalny[69] | 02.06.1929 | Poznań, Polska | Węgry | 5:1 | Pucharu Europy Środkowej Amatorów | ||
nieoficjalny[69] | 04.08.1929 | Kraków, Polska | Czechosłowacja | 2:2 | Pucharu Europy Środkowej Amatorów | ||
nieoficjalny[70] | 11.05.1930 | Budapeszt, Węgry | Węgry | 3:1 | Pucharu Europy Środkowej Amatorów | ||
nieoficjalny[70] | 15.06.1930 | Kraków, Polska | Austria | 3:1 | Pucharu Europy Środkowej Amatorów | ||
2. | 05.07.1931 | Ryga, Łotwa | Łotwa | 0:5 | towarzyski | ||
3. | 23.08.1931 | Warszawa, Polska | Rumunia | 2:3 | towarzyski | ||
4. | 11.10.1931 | Bruksela, Belgia | Belgia | 2:1 | towarzyski | ||
5. | 02.10.1932 | Warszawa, Polska | Łotwa | 2:1 | towarzyski |
Trenerskie
edytujSezon | Zespół | Liga | |||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
Mecze | Wygrane | Remisy | Przegrane | % wygranych | |||
1936[54] | Cracovia | A klasa | 14 | 13 | 1 | 0 | 92.9 |
baraże | 12 | 9 | 3 | 0 | 75 | ||
1937[61] | Polska | tow. | 1 | 1 | 0 | 0 | 100 |
1938[1] | Polonia Warszawa | I Liga | 19 | 9 | 1 | 9 | 47.4 |
1939[1] | 12 | 5 | 2 | 5 | 41.7 | ||
Podsumowanie | |||||||
Razem | |||||||
Cracovia | 26 | 22 | 4 | 0 | 84.6 | ||
Polska | 1 | 1 | 0 | 0 | 100 | ||
Polonia Warszawa | 31 | 14 | 3 | 14 | 45.2 | ||
Razem w karierze | 58 | 37 | 7 | 14 | 63.8 |
Sukcesy
edytuj1. FC Katowice
edytujCracovia
edytujIndywidualne
edytujWyróżnienia
edytuj- Piłkarz roku według ekspertów piłkarskiej encyklopedii Fuji w 1930 roku[1]
- Siódme miejsce w plebiscycie czytelników Przeglądu Sportowego na najlepszego piłkarza 1932 roku (dwadzieścia jeden głosów)[73]
Życie prywatne
edytujZe względu na duży wzrost i masę ciała Kossok nosił boiskowy pseudonim „Śląski Olbrzym”. Eksperci i dziennikarze piłkarscy posługiwali się jego nazwiskiem w formie „Kozok”[74]. Był młodszym bratem Romana (1902–1929), który zmarł na skutek postrzelenia w brzuch[75]. Kossok był właścicielem restauracji na Muchowcu[12]. W czasie II wojny światowej przyjął obywatelstwo niemieckie[76]. Był żołnierzem Wehrmachtu w okresie II wojny światowej[77]. Zmarł 11 marca 1946 roku w radzieckiej strefie okupacyjnej Niemiec[1]. Inne źródła podają, jakoby miał umrzeć w 1945 roku w obozie jenieckim[76].
Uwagi
edytuj- ↑ Statystyki nie obejmują sezonów 1924–1926
- ↑ Według Miatkowskiego i Owsińskiego, Kossok miał w sezonie 1927 zagrać czternaście spotkań i zdobyć dziesięć goli[4].
- ↑ Według Miatkowskiego i Owsińskiego, Kossok miał w sezonie 1928 zagrać dwadzieścia pięć spotkań i zdobyć siedemnaście goli[11].
- ↑ Kałuża prowadził tego samego dnia reprezentację w meczu z Jugosławią w Warszawie[61].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s Gowarzewski (1918-1939) 2017 ↓, s. 95.
- ↑ a b Rozmowa z królem strzelców ligowych. Co mówi Karol Kossok o swei karierze piłkarskiej. „Przegląd Sportowy”. Nr 96, s. 4, 29 listopada 1929.
- ↑ a b Gowarzewski (1918-1939) II 2017 ↓, s. 78–79.
- ↑ a b Miatkowski, Owsiński 2017 ↓, s. 243.
- ↑ Miatkowski, Owsiński 2017 ↓, s. 46.
- ↑ Gowarzewski (1918-1939) II 2017 ↓, s. 75.
- ↑ 1FC. Katowice–Naprzód Lipiny 9:3 (6:1). „Gazeta Robotnicza”. Nr 42, s. 2, 21 lutego 1928.
- ↑ a b Gowarzewski (1918-1939) II 2017 ↓, s. 110–111.
- ↑ 1FC. Katowice – Pogoń Lwów 1:0 (0:0). „Gazeta Robotnicza”. Nr 307, 5 listopada 1928.
- ↑ Gowarzewski (1918-1939) II 2017 ↓, s. 106.
- ↑ a b Miatkowski, Owsiński 2018 ↓, s. 376.
- ↑ a b Czado, Waloszek, Łastowiecki 2006 ↓, s. 13.
- ↑ a b c Bajak 2019 ↓, s. 29.
- ↑ Echa meczu Cracovia – Wisła. „Robotnik: centralny organ P.P.S.”. Nr 174, s. 6, 21 czerwca 1929.
- ↑ a b c Gowarzewski 2006 ↓, s. 28–29.
- ↑ a b c Gowarzewski 2006 ↓, s. 175.
- ↑ Cracovia bije Legję 9:2. „Robotnik: centralny organ P.P.S.”. Nr 367, s. 3, 16 grudnia 1929.
- ↑ Gowarzewski (1918-1939) II 2017 ↓, s. 167.
- ↑ Gowarzewski 2006 ↓, s. 49.
- ↑ Kraków i Katowice: ożywiony ruch na boiskach. „Przegląd Sportowy”. Nr 23, s. 2, 19 marca 1930.
- ↑ a b c Gowarzewski 2006 ↓, s. 30–31.
- ↑ Ostatnie wyniki. „Przegląd Sportowy”. Nr 65, s. 2, 13 sierpnia 1930.
- ↑ a b c Bajak 2019 ↓, s. 31.
- ↑ a b Gowarzewski (1918-1939) II 2017 ↓, s. 165.
- ↑ a b Gowarzewski 2006 ↓, s. 29.
- ↑ a b Gowarzewski 1997 ↓, s. 41.
- ↑ Rozgrywki we Lwowie. „Gazeta Lwowska”. Nr 68, s. 6, 24 marca 1931.
- ↑ Wiadomości sportowe. „Gazeta Lwowska”. Nr 74, s. 6, 31 marca 1931.
- ↑ a b Gowarzewski 1997 ↓, s. 40–41.
- ↑ Wiadomości sportowe. „Gazeta Lwowska”. Nr 248, s. 8, 27 października 1931.
- ↑ Gowarzewski (1918-1939) II 2017 ↓, s. 192.
- ↑ Bajak 2019 ↓, s. 30.
- ↑ a b c Gowarzewski 2006 ↓, s. 36–37.
- ↑ Cracovia bije Wartę 4:1 (2:0). „Gazeta Lwowska”. Nr 133, s. 3, 16 maja 1933.
- ↑ Wiadomości sportowe: piłka nożna. „Robotnik: centralny organ P.P.S.”. Nr 168, s. 6, 18 maja 1933.
- ↑ Piłkarze trenują. „Kurjer Powszechy”. Nr 70, s. 4, 13 marca 1934.
- ↑ Gowarzewski 2006 ↓, s. 38–39.
- ↑ Sport w Małopolsce: nowy trener. „Siedem Groszy”. Nr 169, s. 7, 23 czerwca 1934.
- ↑ Kossok trenerem piłkarzy krakowskich. „Nowy Dziennik”. Nr 158, s. 10, 9 czerwca 1934.
- ↑ Sport w Małopolsce. „Siedem Groszy”. Nr 210, s. 7, 2 sierpnia 1934.
- ↑ Przyjazd p. Kossoka. „Słowo Częstochowskie”. Nr 201, s. 4, 5 września 1934.
- ↑ Trener P.Z.P.N, przystępuje do pracy w Zagłębiu. „Expres Zagłębia: jedyny organ demokratyczny niezależny woj. kieleckiego”. Nr 275, s. 8, 7 października 1934.
- ↑ Cracovia – Polonia 5:0. „Przegląd Sportowy”. Nr 93, s. 3, 21 listopada 1934.
- ↑ a b Gowarzewski 2006 ↓, s. 39.
- ↑ Kary na graczy Cracovii. „Siedem Groszy”. Nr 316, s. 10, 17 listopada 1935.
- ↑ Gowarzewski 2006 ↓, s. 40–41.
- ↑ a b Gowarzewski 2006 ↓, s. 44.
- ↑ a b c Władysław Zasadni , Jak "Cracovia" została mistrzem Okręgu Krakowskiego, Władysław Zasadni (red.), „Klub Sportowy "Cracovia" - miesięczny biuletyn sportowy” (1), Kraków, s. 4 [dostęp 1936-09-15] (pol.).
- ↑ a b c d Mistrzostwa kl. A Okręgu Krakowskiego: Cracovia – Wawel 8:0. „Ilustrowany Kuryer Codzienny”. Nr 173, s. 12, 23 czerwca 1936.
- ↑ a b c d Cracovia – Fablok 4:0 (3:0). „Ilustrowany Kuryer Codzienny”. Nr 91, s. 12, 31 marca 1936.
- ↑ a b Cracovia trafi punkty w kl. A. Makkabi pokazuje lwi pazur. „Przegląd Sportowy”. Nr 32, s. 4, 14 kwietnia 1936.
- ↑ a b c Na froncie mistrzostw okręowych. „Przegląd Sportowy”. Nr 34, s. 2, 20 kwietnia 1936.
- ↑ a b c Derby ekstraklasowców. „Przegląd Sportowy”. Nr 45, s. 2, 8 czerwca 1936.
- ↑ a b c d e Gowarzewski 2006 ↓, s. 42–43.
- ↑ Gowarzewski 1991 ↓, s. 168.
- ↑ Gowarzewski 1991 ↓, s. 71.
- ↑ Gowarzewski 1991 ↓, s. 84.
- ↑ Gowarzewski 1991 ↓, s. 96.
- ↑ Gowarzewski 2006 ↓, s. 47.
- ↑ a b Gowarzewski 1991 ↓, s. 140.
- ↑ a b c Gowarzewski 1991 ↓, s. 178.
- ↑ Gowarzewski 2003 ↓, s. 37.
- ↑ Gowarzewski 2003 ↓, s. 39–40.
- ↑ Gowarzewski 2003 ↓, s. 40.
- ↑ Gowarzewski 2003 ↓, s. 43.
- ↑ Gowarzewski 2003 ↓, s. 40–41.
- ↑ Gowarzewski 1991 ↓.
- ↑ Historia polskiej piłki nożnej: Karol Kossok - profil Reprezentanta Polski. [dostęp 209-12-22]. (pol.).
- ↑ a b Gowarzewski 1991 ↓, s. 77.
- ↑ a b Gowarzewski 1991 ↓, s. 79.
- ↑ Gowarzewski 2006 ↓, s. 31.
- ↑ Gowarzewski (1918-1939) II 2017 ↓, s. 191.
- ↑ Hałys 1986 ↓, s. 978.
- ↑ Czado, Waloszek, Łastowiecki 2006 ↓, s. 12.
- ↑ Gowarzewski (1918-1939) 2017 ↓, s. 94.
- ↑ a b Bajak 2019 ↓, s. 33.
- ↑ PZPN: 80 lat od wybuchu II wojny światowej. Przelana krew reprezentantów Polski. [dostęp 2019-09-01]. (pol.).
Bibliografia
edytuj- Józef Hałys: Polska piłka nożna. Krajowa Agencja Wydawnicza Kraków, 1986. ISBN 83-03-00804-8.
- Andrzej Gowarzewski: Biało-czerwoni. Dzieje reprezentacji Polski (1). GiA Katowice, 1991. ISBN 83-905424-1-2.
- Andrzej Gowarzewski: Lwów i Wilno w ekstraklasie: dzieje polskiego futbolu kresowego. GiA Katowice, 1997. ISBN 83-900227-1-5.
- Andrzej Gowarzewski: Polonia, Warszawianka, Gwardia: prawdziwa historia trzech klubów. GiA Katowice, 2003. ISBN 83-88232-06-1.
- Andrzej Gowarzewski: Cracovia. 100 lat prawdziwej historii. GiA Katowice, 2006. ISBN 83-88232-19-3.
- Paweł Czado, Joachim Waloszek, Witold Łastowiecki: Górnoślązacy w polskiej i niemieckiej reprezentacji narodowej w piłce nożnej – wczoraj i dziś. Sport i polityka na Górnym Śląsku w XX wieku. Dom Współpracy Polsko-Niemieckiej, 2006. ISBN 978-83-60470-27-5.
- Andrzej Gowarzewski: Mistrzostwa Polski. Ludzie (1918-1939). 100 lat prawdziwej historii. GiA Katowice, 2017. ISBN 978-83-88232-61-9.
- Andrzej Gowarzewski: Mistrzostwa Polski. Mecze – Kluby – Sezony (1918-1939). 100 lat prawdziwej historii. GiA Katowice, 2017. ISBN 978-83-88232-62-6.
- Jerzy Miatkowski, Jarosław Owsiański: 1927. Ten pierwszy sezon ligowy. Bogucki Wydawnictwo Naukowe, 2017. ISBN 978-83-7986-152-1.
- Jerzy Miatkowski, Jarosław Owsiański: 1928. Wisła po raz drugi. Bogucki Wydawnictwo Naukowe, 2018. ISBN 978-83-7986-184-2.
- Wojciech Bajak: Galeria legend Ekstraklasy. Novae Res, 2019. ISBN 978-83-8147-216-6.