Wikipedia

Metz

miasto we Francji
Ten artykuł dotyczy miasta we Francji. Zobacz też: inne znaczenia.

Metz (ⓘ, /mɛs/) – miasto w północno-wschodniej Francji, niedaleko granicy z Belgią, Luksemburgiem i Niemcami. Leży w regionie Grand Est. Jest stolicą departamentu Mozela. W średniowieczu było stolicą Austrazji oraz później państwa środkowofrankijskiego, w latach 1974–2015 było stolicą regionu administracyjnego Lotaryngia. Jest częścią tzw. europejskiego banana, zurbanizowanego obszaru w Europie Zachodniej. Miasto w granicach administracyjnych gminy liczy 120 211 mieszkańców[1], w granicach Eurometropolii Metz(inne języki) liczy 228 038 mieszkańców[2], natomiast jednostka miejska Metz(inne języki) (Unité urbaine de Metz) liczy 290 554 mieszkańców[3]. Historyczne centrum miasta Metz zostało zgłoszone na listę wstępną listy światowego dziedzictwa UNESCO[4]. Miasto leży nad rzeką Mozela, lewym dopływem Renu.

Metz
Ilustracja
Herb Flaga
Herb Flaga
Państwo

 Francja

Region

Grand Est

Departament

Mozela

Burmistrz

François Grosdidier

Powierzchnia

41,94 km²

Wysokość

162–256 m n.p.m.

Populacja (2020)
• liczba ludności
• gęstość


120 211[1]
2951 os./km²

Kod pocztowy

57000

Położenie na mapie Francji
Mapa konturowa Francji, u góry po prawej znajduje się punkt z opisem „Metz”
Położenie na mapie Europy
Mapa konturowa Europy, blisko centrum po lewej na dole znajduje się punkt z opisem „Metz”
Ziemia49°07′N 6°11′E/49,116667 6,183333
Multimedia w Wikimedia Commons
Hasło w Wikisłowniku
Informacje w Wikipodróżach
Strona internetowa

Historia

edytuj

Początkowo miejsce, w którym rozwinęło się miasto, określano jako Divodurum Mediomatricorum(inne języki). W czasach panowania na tych terenach Cesarstwa Rzymskiego, miasto stało się jednym z głównych ośrodków Galii, bogacącym się na eksporcie wina. Powstał tu duży amfiteatr, akwedukt oraz fortyfikacje. Pod koniec V wieku Metz został zajęty przez Franków. W tym czasie obecni byli już na tym terenie chrześcijanie czego dowodzi istnienie tutaj w V wieku kościoła. W 840 roku w tutejszej bazylice św. Piotra został pochowany król Franków i cesarz rzymski Ludwik I Pobożny. Po jego śmierci i podziale Cesarstwa Karolińskiego w traktacie z Verdun (843) Metz stał się stolicą państwa środkowofrankijskiego, a następnie królestwa Lotaryngii (855). Po rozpadzie królestwa Lotaryngii (870) włączone w skład królestwa wschodniofrankijskiego, a następnie odrodzonego cesarstwa rzymskiego pod wodzą Niemiec.

 
Metz w czasach rzymskich

W XII wieku mieszczanie rozpoczęli starania o uniezależnienie się spod władzy biskupów. W 1189 roku miasto otrzymało status wolnego miasta cesarskiego, dzięki czemu uzyskało niezależność wewnętrzną od lokalnych feudałów duchownych i świeckich. Mieszczanie rządzili miastem na prawach niezależnej komuny przez ponad 400 lat. Pomimo nadanego statusu przez całe średniowiecze Metz musiał bronić swej niezależności przed siłami zewnętrznymi: książętami Luksemburga, arcybiskupami Trewiru, a także wojskami uczestników wojny stuletniej.

Ostatecznie koniec pełnej niezależności miasta nastąpił w 1552 roku, gdy na mocy traktatu w Chambord zawartego między królem Francji a Związkiem szmalkandzkim kontrola nad Metzem przeszła w ręce francuskie. Status Metzu jako miasta francuskiego potwierdziły kolejne traktaty: de facto pokój w Cateau-Cambrésis (1559) i de iure pokój westfalski (1648). Początkowo miasto zachowało swe przywileje wewnętrzne, choć obok urzędników miejskich pojawił się również królewski gubernator. Miasto stało się też ponownie siedzibą biskupa. Z czasem autonomia była jednak ograniczana i ostatecznie w 1634 roku zostało ono podporządkowane koronie podobnie jak inne prowincje gdy znalazło się pod kontrolą królewskiego intendenta.

W 1674 roku fortyfikacje zostały wzmocnione dzięki pracom kierowanym przez Vaubana. Tenże napisał do króla: „każde warowne miasto Waszej Królewskiej Mości broni prowincji, Metz natomiast, broni państwa”. W 1730 roku fortyfikacje unowocześnił Cormontaigne. Podczas Wielkiej Rewolucji, w 1790 roku utworzono departament Mozelle, którego Metz stał się stolicą. Podczas Wojen napoleońskich wojska szóstej i siódmej koalicji w 1814 i 1815 roku bezskutecznie oblegały miasto bronione przez francuski garnizon generała Durutte.

5 sierpnia 1811 w mieście urodził się przyszły kompozytor Ambroise Thomas.

Podczas wojny francusko pruskiej 29 października 1870 r. w Metzu skapitulowała oblężona armia marszałka Bazaine’a (150 tysięcy żołnierzy, ogromny szok dla francuskiej opinii publicznej).[potrzebny przypis]

Po wojnie francusko-pruskiej, od 1871 roku znajdował się we władaniu Cesarstwa Niemieckiego. W tym okresie umieszczono w mieście silny niemiecki garnizon i zbudowano drugą i trzecią linię obronną. W wyniku klęski Niemiec w I wojnie światowej w listopadzie 1918 roku miasto zostało odzyskane przez Francję.

W latach 1937–1939 stacjonującym w Metzu 507. pułkiem czołgów dowodził ówczesny pułkownik de Gaulle (było to jego pierwsze dowództwo w promowanym przez niego od lat rodzaju broni). W okresie międzywojennym na granicy z Niemcami wybudowano olbrzymią linię obrony zwaną linią Maginota. Miała ona stanowić, także dla Metzu, gwarancję bezpieczeństwa przed inwazją. W trakcie II wojny światowej wojska niemieckie dokonały uderzenia przede wszystkim od strony Belgii i fortyfikacje na niewiele się zdały. 14 czerwca 1940 roku Metz został opuszczony przez wojska francuskie i ogłoszony „miastem otwartym”. Trzy dni później, wieczorem 17 czerwca do miasta bez walki wkroczyły pierwsze oddziały niemieckie. Metz ponownie znalazł się w rękach niemieckich i został wcielony do III Rzeszy. Przez większą część okupacji Metz nie był traktowany jako ważne strategicznie miasto, jako że cała Francja była wówczas pod kontrolą niemiecką. Sytuacja zmieniła się po inwazji Aliantów w Normandii. Od lipca 1944 roku Niemcy rozpoczęli przygotowywać miasto do obrony wykorzystując dawne systemy fortyfikacyjne. Ze względu na silne ufortyfikowanie miasta i okolic bitwa o Metz (27 sierpnia – 13 grudnia 1944) była długa i bardzo krwawa. Miasto oswobodziły wojska generała Pattona 22 listopada 1944 roku, choć ostatnie garnizony niemieckie poddały się dopiero 13 grudnia.[potrzebny przypis]

Klimat

edytuj
Średnia temperatura i opady dla Metz
Miesiąc Sty Lut Mar Kwi Maj Cze Lip Sie Wrz Paź Lis Gru Roczna
Średnie temperatury w dzień [°C] 5,4 7,1 11,6 16,0 20,0 23,6 25,8 25,5 20,9 15,4 9,4 6,0 15,6
Średnie dobowe temperatury [°C] 2,7 3,6 7,0 10,5 14,5 17,9 20,1 19,7 15,7 11,3 6,5 3,5 11,1
Średnie temperatury w nocy [°C] 0,0 0,1 2,4 4,9 9,0 12,3 14,4 14,0 10,4 7,2 3,6 1,0 6,6
Opady [mm] 61,9 56,0 51,1 45,1 56,9 56,1 59,8 59,3 61,5 64,8 64,5 76,5 714
Średnia liczba dni deszczowych 11,1 10,0 9,9 8,3 9,6 9,1 8,9 9,0 8,4 10,3 11,4 12,2 118
Źródło: Météo-France[5] (liczba dni z opadami dla wartości 1 mm, 1991–2020, wysokość 192 m n.p.m.)

Zabytki

edytuj

Kultura

edytuj
 
Teatro-opera w Metz
Główne obiekty

Transport

edytuj
 
Pojazd szybkiej komunikacji autobusowej Mettis(inne języki). Są to autobusy trójczłonowe zastępujące tramwaje i trolejbusy. Działają niezależnie od standardowej komunikacji autobusowej w mieście.

Transport lotniczy

edytuj

Miasto jest obsługiwane przez trzy porty lotnicze:

  • Port lotniczy Metz/Nancy-Lotaryngia, regionalny port lotniczy, w 2014 roku obsłużył ok. 250 tys. pasażerów
  • Port lotniczy Luksemburg, międzynarodowy port lotniczy położony 55 km na północ od centrum miasta, w 2022 roku obsłużył 4 mln pasażerów
  • Port lotniczy Strasburg, międzynarodowy port lotniczy położony 125 km na południowy wschód od centrum miasta, w 2018 roku obsłużył 1,3 mln pasażerów

Dalsze połączenia lotnicze realizowane są z międzynarodowego portu lotniczego Frankfurt (59 mln pasażerów), położonego 200 km na północny wschód od centrum miasta oraz międzynarodowego portu lotniczego Paryż-Charles de Gaulle (67 mln pasażerów), położonego 260 km na zachód od centrum miasta.

Transport kolejowy

edytuj

Transport drogowy

edytuj

Transport wodny

edytuj

Komunikacja miejska

edytuj

W mieście funkcjonuje tradycyjna sieć autobusowa nazywana LeMet'(inne języki) oraz szybka komunikacja autobusowa Mettis(inne języki) z flotą autobusów trójczłonowych zastępujących tramwaje i trolejbusy. Rolę kolei aglomeracyjnej pełnią koleje TER Lorraine(inne języki).

Dawniej funkcjonowały: Tramwaje w Metz (1880–1948), Trolejbusy w Metz (1947–1966)

Edukacja

edytuj
Główne uczelnie

Sport

edytuj
 
Stadion Stade Municipal Saint-Symphorien o pojemności 30 000 widzów

Polonica

edytuj

W miejscowym kościele katolickim znajduje się też tablica upamiętniająca ks. Wojciecha Rogaczewskiego.

Miasta partnerskie

edytuj

Zobacz też

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. ↑ a b Populations légales 2020 − Commune de Metz (57463) | Insee [online], insee.fr [dostęp 2023-08-08].
  2. ↑ Eurométropole de Metz – insee.fr.
  3. ↑ Unité urbaine 2020 de Metz (57701) – insee.fr.
  4. ↑ METZ ROYALE ET IMPÉRIALE – unesco.org
  5. ↑ Fiche climatologique. Statistiques 1991−2020 et records. Metz-Frescaty. (fr.).

Linki zewnętrzne

edytuj
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Metz&oldid=75087505”