Order Gwiazdy Czarnej
Order Gwiazdy Czarnej lub Order Gwiazdy Czarnej Beninu (franc. Ordre de l'Étoile Noire lub Ordre de l'Étoile Noire du Bénin)[1] – order ustanowiony w 1889 przez władcę Porto-Novo, znajdującego się pod protektoratem francuskim. W latach 1896–1963 nadawany jako francuskie odznaczenie kolonialne[2].
 Awers insygniów I klasy | |
 Baretka | |
| Ustanowiono |
1889/1896 |
|---|---|
| Wycofano |
1963 |
| Powyżej |
Order Kambodży (kolonialny) |
| Poniżej |
Order Błyszczący (kolonialny) |
| Powiązane | |
Historia
edytuj
Order ustanowił król Toffa (1 grudnia 1889)[3], panujący w znajdującym się pod jurysdykcją francuską Porto-Novo (na terenie dzisiejszego Beninu). Po II wojnie francusko-dahomejskiej 1892-1894[4], został uznany przez rząd III Republiki Francuskiej (30 lipca 1894)[3], a następnie wcielony do odznaczeń francuskich (dekrety z 10 i 23 maja 1896)[4][5] i nadawany zarówno Francuzom jak i obcokrajowcom[2] za zasługi dla rozwoju wpływów francuskich w Afryce Zachodniej[3]. Administracją orderu zajmowała się Kancelaria Legii Honorowej, a każdy prezydent Francji był uprawniony do noszenia jego najwyższej klasy – Wielkiego Krzyża[4].
Dekretem prezydenckim Charlesa de Gaulle’a (6 grudnia 1963) order został wycofany wraz z 15-stoma innymi francuskimi odznaczeniami resortowymi i kolonialnymi. Zostały one zastąpione nadawanym za wybitne zasługi Orderem Narodowym Zasługi. Odznaczeni utrzymali prawo do noszenia orderu[2][5][6][a]
Podział
edytuj| Klasy | Nazwa polska | Nazwa francuska[4] | Baretka |
| I klasa | Krzyż Wielki | Grand-croix | 
|
| II klasa | Komandor z Gwiazdą[b] | Commandeur avec plaque | 
|
| III klasa | Komandor | Commandeur | 
|
| IV klasa | Oficer | Officier | 
|
| V klasa | Kawaler | Chevalier |
|
Wygląd
edytujOdznaka orderowa miała kształt białego krzyża maltańskiego z fioletowymi krawędziami, z umocowaną na środku srebrną pięcioramienną gwiazdą. Pomiędzy ramionami znajdowały się trzy złote promienie, z których środkowy był nieco dłuższy niż dwa sąsiadujące. Wieszana była na zawieszce w kształcie okrągłego wieńca z liści laurowych, mocowanej do niebieskiej wstęgi orderowej za pomocą kółeczka. Gwiazda orderowa składała się z odznaki umieszczonej na ośmiopromiennej, srebrnej gwieździe[7].
Odznaczeni
edytuj- Louis Bobé, II klasa[8]
- Konstanty Haller, V klasa[9]
- Kazimierz Dworak, V klasa
Uwagi
edytuj- ↑ Pozostałe odznaczenia wycofane tym samym dekretem (z datą ustanowienia):
- Order Gwiazdy Anjouan – Ordre de l'Étoile d'Anjouan (1874)
- Order Błyszczący – Ordre du Nichan el Anouar (1887)
- Order Zasługi Społecznej – Ordre du Mérite social (1936)
- Order Zdrowia Publicznego – Ordre de la Santé publique (1938)
- Order Zasługi Handlowej i Przemysłowej – Ordre du Mérite commercial et industriel (1939)
- Order Zasługi Rzemieślniczej – Ordre du Mérite artisanal (1948)
- Order Zasługi Turystycznej – Ordre du Mérite touristique (1949)
- Order Zasługi Kombatanckiej – Ordre du Mérite combattant (1953)
- Order Zasługi Pocztowej – Ordre du Mérite postal (1953)
- Order Gospodarki Narodowej – Ordre de l'Économie nationale (1954)
- Order Zasługi Sportowej – Ordre du Mérite sportif (1956)
- Order Zasługi w Pracy – Ordre du Mérite du travail (1957)
- Order Zasługi Wojskowej – Ordre du Mérite militaire (1957)
- Order Zasługi Cywilnej – Ordre du Mérite civil (1957)
- Order Zasługi Saharyjskiej – Ordre du Mérite saharien (1958)
- ↑ Wielki Oficer według książki Wiesława Bończy-Tomaszewskiego (Kodeks orderowy), jednak był noszony w tej klasie w postaci komandorii z gwiazdą, czyli odznaki orderowej wieszanej na wstędze na szyi i gwiazdy orderowej noszonej na piersi (II klasa Orderu Narodowego Legii Honorowej ma postać odznaki orderowej wieszanej na wstążce z rozetką wraz z innymi odznaczeniami i medalami oraz gwiazdy)
Przypisy
edytuj- ↑ Wiesław Bończa-Tomaszewski: Kodeks orderowy. Przepisy obowiązujące posiadaczy orderów, odznaczeń, medali i odznak. Warszawa-Kraków: Główna Księgarnia Wojskowa, Drukarnia Narodowa, 1939, s. 299, 327.
- ↑ a b c Robert Werlich: Orders and Decorations of all Nations. Ancient and Modern. Civil and Military. Waszyngton: Quaker Press, 1963, s. 90, 102. (ang.).
- ↑ a b c Stanisław Łoza, Stanisław Bieńkowski: Ordery i odznaczenia krajowe i zagraniczne. Co wiedziec o nich należy. Warszawa: Główna Księgarnia Wojskowa, 1928, s. 45.
- ↑ a b c d Marc Champenois: Ordre de l'Étoile Noire. [w:] Les décorations Francaises [on-line]. france-phaleristique.com. [dostęp 2015-11-05]. (fr.).
- ↑ a b Les ordres coloniaux devenus ordres de la France d’outre -mer. legiondhonneur.fr (Grande chancellerie de la Légion d'honneur). [dostęp 2015-11-05]. (fr.).
- ↑ Décret n°63-1196 du 3 décembre 1963 portant création d'un ordre national du Mérite. legifrance.gouv.fr. [dostęp 2015-11-05]. (fr.).
- ↑ Décorations du Bénin. semon.fr. [dostęp 2015-11-05]. (fr.).
- ↑ Bobé Louis. W: Kraks Blå Bog. Kopenhaga: Krak, 1950, s. 165.
- ↑ Rewja na Polu Mokotowskim. „Rzeczpospolita”. R. 6. Nr 122, s. 2, 4 maja 1925.