Pałac w Załężu
Pałac w Załężu (nazywany również Dworem) – neoklasycystyczny pałac położony przy ulicy Gliwickiej 159 w Katowicach, na terenie dzielnicy Załęże[2]. Stanowił on w przeszłości fragment założenia folwarcznego[4]. Pałac został wzniesiony w latach 1886–1887 i mieściła się w nim pierwotnie regionalna dyrekcja spółki Georg von Giesches Erben. W latach międzywojennych była siedzibą spółki Giesche, a obecnie prywatnego szpitala.
 nr rej. :- A/1473/24 z 21 października 2024 (woj. śląskie)[1] - A/1473/92 z 8 lipca 1992 (woj. katowickie)[2][3] | |
 Pałac w Załężu od strony północnej | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Adres |
ul. Gliwicka 159, |
| Typ budynku |
budynek dworski dawnego folwarku |
| Styl architektoniczny | |
| Kondygnacje |
2 |
| Rozpoczęcie budowy |
1886 |
| Ukończenie budowy |
1887 |
| Ważniejsze przebudowy |
1905, 1933 |
| Kolejni właściciele |
spółka Georg von Giesches Erben |
Położenie na mapie Katowic  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa śląskiego  | |
 50°16′02,5867″N 18°59′29,8982″E/50,267385 18,991638
| |
Historia
edytuj
Istnienie załęskiego folwarku datuje się na wiek XVI wiek. W XIX wieku folwark należał do właścicieli wsi Załęże. Na terenie folwarku pałac wzniesiono w latach 1886–1887. Powstał on w miejscu dawnego, prawdopodobnie drewnianego budynku[4]. Nowy pałac został przebudowany w 1905 roku według projektu Georga i Emila Zillmannów (następne przebudowy w latach: 1924, 1925 i 1933)[2]. W pałacu dworskim od 1886 do 1945 roku mieściła się regionalna dyrekcja Spółki Akcyjnej Spadkobierców Georga von Giesche[5]. Od 1887 roku mieszkał tu generalny dyrektor spółki Georg von Giesches Erben – Friedrich Bernhardi, który w 1896 roku kierował stąd akcją ratowniczą w kopalni „Cleophas” (późniejszy „Kleofas”)[6].
Po II wojnie światowej mieścił się tu Górniczy Zakład Lecznictwa Ambulatoryjnego, a w latach 50. XX wieku przedszkole, które później przeniesiono do budynku obok. Pałac od 2007 roku, po zakupie przez spółkę Avimed, został odrestaurowany, a po adaptacji pomieszczeń w 2009 roku zaczął w nim działać prywatny szpital[5].
Architektura i otoczenie
edytujBudynek jest wzniesiony w stylu klasycystycznym. Posiada dwie kondygnacje, podpiwniczenie oraz poddasze. We wnętrzu obiektu znajduje m.in. się klatka schodowa ze zdobionymi balustradami oraz wielki żyrandol pochodzący z końca XIX wieku. Przed wejściem znajduje się specjalny podjazd dla pojazdów kołowych[4].
Przy pałacu mieści się park składający się z dwóch części oddzielonych ulicą Gliwicką: północnej – tam gdzie zlokalizowany jest dwór oraz południowej – obecny plac ks. J. Londzina (nazywany również popularnie Gruszka Placem). W pobliżu pałacu znajduje się przystanek tramwajowy oraz autobusowy Załęże Dwór[7].
Galeria
edytuj-
Pałac od strony północno-wschodniej -
Herb nad wejściem głównym -
Pałac od strony ulicy Gliwickiej
Przypisy
edytuj- ↑ Wykaz - rejestr zabytków nieruchomych. Spis obiektów wpisanych do rejestru (tabela) (pol.) bip.katowice.wkz.gov.pl [dostęp 2024-11-09]
- ↑ a b c Śląski Wojewódzki Konserwator Zabytków w Katowicach: Rejestr zabytków w Katowicach. [dostęp 2011-07-04]. (pol.).
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo śląskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024 [dostęp 2020-12-13].
- ↑ a b c Bulsa, Grzegorek i Witaszczyk 2013 ↓, s. 36.
- ↑ a b Bulsa, Grzegorek i Witaszczyk 2013 ↓, s. 37.
- ↑ Michał Bulsa, Kim był Friedrich Bernhardi? (pol.) szopienice.org [dostęp 2017-10-15]
- ↑ Zarząd Transportu Metropolitalnego: Rozkład jazdy ZTM. rj.metropoliaztm.pl. [dostęp 2020-11-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-08-29)]. (pol.).
Bibliografia
edytuj- Michał Bulsa, Grzegorz Grzegorek, Beata Witaszczyk, Domy i gmachy Katowic, Katowice: Wydawnictwo Prasa i Książka, 2013, ISBN 978-83-63780-00-5 (pol.).