Wojciech Orliński
Wojciech Orliński (ur. 24 stycznia 1969 w Warszawie) – polski dziennikarz, publicysta i pisarz, działacz związkowy, autor książek podróżniczych, fantastycznych i publicystycznych, chemik. W latach 1997–2021 pracował w „Gazecie Wyborczej”, gdzie pisał głównie na tematy związane z kulturą masową i internetem.
 Wojciech Orliński (2019) | |
| Data i miejsce urodzenia |
24 stycznia 1969 |
|---|---|
| Narodowość |
polska |
| Alma Mater | |
| Dziedzina sztuki |
literatura (powieść fantastyczna, publicystyka, literatura podróżnicza) |
| Strona internetowa | |
Życiorys
edytujAbsolwent XXII Liceum Ogólnokształcącego im. José Marti w Warszawie[1]. Ukończył studia chemiczne na Uniwersytecie Warszawskim[2]. Pracował w „Sztandarze Młodych”, Biuletynie Polskiej Akademii Nauk i „Wiadomościach Kulturalnych”, jeden z założycieli pisma „Lewą Nogą”. W latach 90. był działaczem Polskiej Partii Socjalistycznej[3]. Publikował również w „Krytyce Politycznej”. W 2005 stypendysta wiedeńskiego Instytutu Nauk o Człowieku[potrzebny przypis]. Od sierpnia 2006 prowadzi blog „Ekskursje w dyskursie”.
W latach 2011–2021 był przewodniczącym związku zawodowego w Agora S.A., działającego w ramach NSZZ „Solidarność”[4].
W październiku 2020 Agora zwróciła się do związku zawodowego z wnioskiem o wyrażenie zgody na zwolnienie Wojciecha Orlińskiego[5]. Powodem wymienionym przez spółkę było „straszenie pracowników zwolnieniami grupowymi”. Przeciwko zwolnieniu zaprotestował związek zawodowy „Solidarność”, publikując list do zarządu Agory, pod którym podpisała się niemal setka dziennikarzy, artystów, polityków i działaczy społecznych, m.in. Łukasz Lipiński, Agnieszka Holland, Franciszek Sterczewski czy Mariusz Szczygieł[6]. W końcu również szefowie redakcji (poza redaktorem naczelnym Adamem Michnikiem) napisali list do pracowników, w którym wyrażają zrozumienie dla decyzji zwolnienia Wojciecha Orlińskiego, ale proszą zarząd od odstąpienia od tej decyzji[7]. Pod naciskiem opinii publicznej, związków zawodowych, a także dziennikarzy i pracowników, zarząd Agory odstąpił od planu zwolnienia Wojciecha Orlińskiego. On sam skomentował sprawę na swoim blogu: „Ponieważ porozumieliśmy się z zarządem jak Polak z Polakiem, nie będę już do niczego wracać. Wielkodusznie puszczę wszystko w niepamięć”[8].
W grudniu 2020 felietony Wojciecha Orlińskiego powróciły do reporterskiego dodatku „Gazety Wyborczej” – „Dużego Formatu”[9]. W 2020 podjął pracę jako nauczyciel chemii[10]. W lutym 2021 odszedł z redakcji „Gazety Wyborczej”[11], jednak nadal publikował w niej swoje teksty[12]. W kwietniu 2024 poinformował o zakończeniu współpracy, rezygnacji z dziennikarstwa i skoncentrowaniu się na pracy pedagogicznej.[13]
Twórczość
edytujZnawca twórczości Stanisława Lema. Jest autorem książki Co to są sepulki? Wszystko o Lemie (2007), czyli encyklopedycznego przewodnika po twórczości Lema, a także biografii Lema zatytułowanej Lem. Życie nie z tej ziemi (2017), książki Lem w PRL-u (2021) i scenariusza do poświęconego Lemowi filmu dokumentalnego Borysa Lankosza Autor Solaris[14]. Nagrodzony Śląkfą (nagrodą Śląskiego Klubu Fantastyki) w kategorii Wydawca Roku za rok 2008, za wydanie z jego inicjatywy kolekcji dzieł Stanisława Lema przez wydawnictwo Agora[15].
Jako autor beletrystyki napisał powieść fantastyczną Polska nie istnieje (2015) oraz opowiadania science fiction publikowane w „Nowej Fantastyce” i antologiach. Jest również autorem książek podróżniczych śladami popkultury: Ameryka nie istnieje (2010), czyli relacji z podróży po Stanach Zjednoczonych śladami popkultury i jej kontynuacji Route 66 nie istnieje (2012) oraz Sztokholm Stiega Larssona (2013), czyli przewodnika po Sztokholmie śladami bohaterów trylogii Millennium Stiega Larssona i samego pisarza. Jest również współautorem przewodników Wiedeń (2013), Chorwacja, Dalmacja (2013), Sztokholm (2013) oraz Wiedeń i dolina Dunaju (2018) wydanych w wydawnictwie Pascal[potrzebny przypis].
Jest też autorem książki Internet. Czas się bać (2013), poruszył w niej temat monopoli internetowych, inwigilacji i funkcjonowania wielkich korporacji w sieci. Opublikował również książkę Człowiek, który wynalazł internet. Biografia Paula Barana (2019) omawiającą założenia i idee stojące za początkiem sieci komputerowej. W 2020 została ona nominowana do Górnośląskiej Nagrody Literackiej „Juliusz” 2020[16].
W 2022 opublikował książkę Kopernik. Rewolucje, za którą otrzymał Górnośląską Nagrodę Literacką „Juliusz” dla najlepszej polskiej biografii[17].
Publikacje
edytujKsiążki
edytuj- Co to są sepulki? Wszystko o Lemie (Znak, 2007), poszerzone wznowienie w formie elektronicznej jako Lemologia: Co to są sepulki? (iSource, 2010)
- Ameryka nie istnieje (Wyd. Pascal, 2010)
- Route 66 nie istnieje (Wyd. Pascal, 2012)
- Sztokholm Stiega Larssona (Wyd. Pascal, 2013)
- Wiedeń (współautor, Wyd. Pascal 2013)
- Chorwacja, Dalmacja (współautor, Wyd. Pascal 2013)
- Sztokholm (współautor, Wyd. Pascal 2013)
- Wiedeń i dolina Dunaju (współautor, Wyd. Pascal 2018)
- Jeśli nie jesteś płacącym klientem, jesteś towarem (ebook, wyd. BookRage, 2013)
- Internet. Czas się bać (Wyd. Agora 2013)
- Polska nie istnieje (Wyd. NCK 2015)
- 10 lat emocji. Kino polskie 2005–2015 (Wyd. Agora, 2015)
- Lem. Życie nie z tej ziemi (Wyd. Czarne, 2017)
- Człowiek, który wynalazł internet. Biografia Paula Barana (Wyd. Agora, 2019)
- Lem w PRL-u (Wydawnictwo Literackie, 2021)
- Kopernik. Rewolucje (Wyd. Agora, 2022)
Opowiadania
edytuj- Retro („Nowa Fantastyka” 11/1991)
- Śnieżka („Nowa Fantastyka” 1/1999)
- Wszystkie szajby świata („Nowa Fantastyka” 4/2007)
- Diabeł warszawski (antologia Księga strachu, wyd. Runa 2007)
- Socpunk („Nowa Fantastyka” 2/2008)
- Stanlemian (antologia Głos Lema, wyd. Powergraph 2011, antologia Lemistry, wyd. Comma Press 2011)
- Conrad Street (antologia Conradology, wyd. Comma Press 2017)
Tłumaczenia
edytuj- Isaiah Berlin – Karol Marks. Jego życie i środowisko (wyd. Książka i Wiedza 1999)
Inne
edytuj- Mark Barber – Legendy miejskie (wyd. RM 2007) – przedmowa do polskiego wydania i rozdział o legendach polskich
- Ian Fleming – Casino Royale (wyd. Znak 2007) – posłowie do wydania polskiego
Przypisy
edytuj- ↑ Zbigniew Ślęzakowski, XXII Liceum Ogólnokształcące z Oddziałami Dwujęzycznymi im. José Martí, Oferta edukacyjna na rok szkolny 2016/2017, s. 12.
- ↑ Temat pracy magisterskiej: Chronokulometryczne badanie wpływu adsorpcji wyższych alkoholi alifatycznych na kinetykę elektroredukcji kompleksu ołowiu Pb (II) z eterem koronowym 18c6 na kapiącej elektrodzie rtęciowej (Co to są sepulki?).
- ↑ Janusz Korwin-Mikke, Wojciech Orliński. Wymiana ciosów. „Lewą Nogą”, s. 82, 1995. Książka i Prasa.
- ↑ Agora: pierwsze zwolnienia grupowe we wrześniu [online], fronda.pl [dostęp 2021-12-26].
- ↑ Nikola Bochyńska, Agora chce zwolnić szefa związków zawodowych. 'Za straszenie pracowników zwolnieniami grupowymi’ [online], wirtualnemedia.pl, 5 października 2020 [dostęp 2021-12-26].
- ↑ NSZZ „S” Agora SA i Inforadio sp. zoo [online], facebook.com, 6 października 2020 [dostęp 2021-12-26].
- ↑ Jacek Kowalski, Agora decyzję ws. szefa związku zawodowego podejmie na początku tygodnia. „Może wypowiedzenie przyślą w nocy” [online], wirtualnemedia.pl, 2 października 2020 [dostęp 2021-12-26].
- ↑ Wojciech Orliński, Patronite nie istnieje [online], ekskursje w dyskursie, 14 października 2020 [dostęp 2021-01-26].
- ↑ Felietony Wojciecha Orlińskiego znowu w ‘Dużym Formacie’ [online], wirtualnemedia.pl, 3 grudnia 2020 [dostęp 2021-01-26].
- ↑ Nota biograficzna na stronie Wydawnictwa Czarne. [dostęp 2021-12-26].
- ↑ Wojciech Orliński odchodzi z „Gazety Wyborczej”, będzie pracował jako nauczyciel [online], wirtualnemedia.pl, 5 lutego 2021 [dostęp 2021-02-26].
- ↑ a b Wojciech Orliński, Orliński: Chociaż jestem ateistą, lubię od czasu do czasu zajrzeć do Biblii [online], wyborcza.pl, 13 marca 2023 [dostęp 2023-03-13].
- ↑ Wyborcza.pl [online], wyborcza.pl [dostęp 2024-04-19].
- ↑ Autor Solaris, wpis na blogu z 3 października 2016 [dostęp 2021-12-26].
- ↑ ŚLĄKFA [online] [dostęp 2021-12-26] [zarchiwizowane z adresu 2018-12-31].
- ↑ Edycja V – 2020 – Górnośląska Nagroda Literacka „Juliusz” [online], nagrodajuliusz.pl [dostęp 2021-12-26].
- ↑ Wojciech Orliński laureatem Górnośląskiej Nagrody Literackiej „Juliusz” [online], Rynek książki, 24 października 2023 [dostęp 2023-10-23] (pol.).