Alban Berg
Alban Maria Johannes Berg (ur. 9 lutego 1885 w Wiedniu, zm. 24 grudnia 1935 tamże[1]) – kompozytor austriacki, jeden z prekursorów muzyki atonalnej. Jeden z trzech czołowych muzyków drugiej szkoły wiedeńskiej.
Życie
Urodził się w średniozamożnej rodzinie mieszczańskiej. Otrzymał typowe dla epoki domowe wykształcenie muzyczne. Komponować zaczął jako nastolatek, nie posiadając formalnej wiedzy kompozytorskiej. Po skończeniu (nie bez trudności) szkoły średniej, w 1904 został zaakceptowany jako student wiedeńskiego konserwatorium w klasie Arnolda Schönberga, który w ten czas rozpoczął eksperymenty z muzyką dodekafoniczną. Innym uczniem Schönberga studiującym w tym samym czasie był Anton Webern. W swej twórczości Berg wykorzystywał zasady atonalności i serializm, lecz także wiele z jego kompozycji jest muzyką tonalną lub mieszaną, osadzoną w estetyce późnego romantyzmu.
Po zakończeniu studiów Berg rozpoczął pracę kompozytorską jednocześnie pracując zawodowo jako księgowy. W 1911 poślubił znaną śpiewaczkę Helenę Nahowską. W 1915 został powołany do służby wojskowej, z której został zwolniony w rok później z powodu słabego zdrowia (cierpiał na astmę). Jego wojskowe przeżycia skłoniły go do skomponowania opery Wozzeck bazującej na popularnym dramacie Büchnera (Woyzeck). Premiera opery miała miejsce w 1925 i spotkała się z dobrym przyjęciem. W 1919 wraz z Arnoldem Schönbergiem założył Towarzystwo Muzyczne, którego celem było wspieranie awangardowych eksperymentów muzycznych.
Do innych znanych dzieł Berga należą Koncert kameralny na fortepian, skrzypce i 13 instrumentów dętych (1925) oraz Suita liryczna na kwartet smyczkowy (1926). W obu Berg połączył tradycyjną tonalność z zasadami atonalności. Ostatnim dziełem opublikowanym za życia kompozytora był Koncert skrzypcowy "pamięci Anioła" dedykowany tragicznie zmarłej w wieku 19 lat Manon Gropius, córce Almy Mahler, wdowy po Gustawie Mahlerze i Waltera Gropiusa.
Umierając Berg pozostawił niedokończoną operę Lulu. Jest on także autorem libretta tego dzieła. Erotycznie skandalizująca opera opowiada o jego skrywanej miłości do Hanny Fuchs-Robettin. Kompozycja ujrzała światło dzienne dopiero po śmierci żony Berga w 1964. Została ukończona przez Friedricha Cerha i wystawiona w 1976.
Twórczość
| Dorobek kompozytorski | |
|---|---|
| Rodzaj twórczości | Liczba dzieł |
| Muzyka wokalna | |
| Pieśni | 83 |
| Muzyka chóralna | |
| Muzyka instrumentalna | |
| Symfonie | |
| Koncerty | 2 |
| Muzyka kameralna | 6 |
| Inne formy orkiestrowe | 2 |
| Opery | 2 |
| Balety | |
| Utwory na fortepian | 19 |
| RAZEM | 116 |
Najważniejsze utwory:
- opery Wozzeck, Lulu
- Koncert skrzypcowy "pamięci Anioła"
- Suita liryczna na kwartet smyczkowy
- Siedem wczesnych pieśni
- ↑ Alban Berg na stronie allmusic.com. allmusic.com. [dostęp 2011-05-17]. (ang.).
Zobacz też
Bibliografia
- Bogusław Schaeffer: Klasycy dodekafonii. T. 1-2. Kraków: PWM, 1961-1964.
- Bogusław Schaeffer: Kompozytorzy XX wieku. T. 1: Od Mahlera do Szostakowicza. Kraków: WL, 1990. ISBN 83-080-1836-X.
- Luigi Rognoni: Wiedeńska szkoła muzyczna. Kraków: PWM, 1978, seria: Biblioteka Res Facta.
- Literatura dodatkowa
- L. Czapliński, We władzy operowych kurtyzan: Violetta, Manon, Lulu (o Lulu Albana Berga) [w:] W kręgu operowych mitów, Kraków 2003.
- B. Kaczyński, Ucieczki do Karyntii. Rzecz o A. Bergu i jego operach, Warszawa: Wydawnictwa Radia i Telewizji, 1987, ISBN 83-212-0483-X.